TRT ve 100. Doğum yıl dönümünde Ahmet Adnan Saygun

TRT-2 Televizyonu 4 bölümden oluşan, A.Adnan Saygun’u anma dizisi yayınlamakta. Bugüne değin üç bölümü yayınlanan Saygun dizisini Vefa Çiftçioğlu hazırlayıp sunuyor.

‘Konser Saati’ adlı proğram cumartesi günleri 12.10 da başlamakta. ‘Konser Salonlarından’ adlı proğramla dönüşümlü yayınlanmakta. Bir başka ifadeyle 15 günde bir...

İlk iki proğramda, Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası ve Bilkent Senfoni Orkestrasının konser kayıtlarıyla geçti. Saygun’un 1 numaralı Piyano konçertosu (Op.34) ve Op.1 no.lu divertimentosu seslendirildi. Diğer proğramda ise Bela Bartok ve Saygun dan eserler çalındı.

İzlediğim son Saygun’u anma proğramında ise TRT Ankara Çoksesli Korosu vardı. Elnara Kerimova yönetimindeki koro, 16 Mart 2007 tarihli bu kayıtta şu eserleri seslendirdiler:

Eski üslupta kantat

Bebek

Katibim türküsü üzerine varyasyonlar

Çanakkale Türküsü

Akkoyun

Altınyüzük

Konyalı

Yavuz Geliyor

Yunus Emre Oratoryosundan bölümler

Bize özgü bu tınıları dinlemek, insana gerçek bir mutluluk veriyor. Hele Yunus Emre Oratoryosu; zaten başlı başına bir huzur unsuru. Türkülerimiz; şef Kerimova yönetiminde nasıl bu kadar muhteşem söylenir, (kaçıranlar için) izlemenizi isterdim. İlk üç bölümü izleyemeyenler zaten kaçırmış oldular.

Cumartesi günleri saat 12.10 sularında başlayan söz konusu programın sonuncusu, 11 Ağustos 2007 tarihinde yayınlanacak. O günkü proğramın içeriğini bilmiyorum. Merak edenler TRT proğram akışından ya da direkt kurumdan öğrenebilirler. Cumhuriyetin, ‘kayan yıldızları’ ndan A.Adnan Saygun’un ışığını hissetmek isteyenler için kaçırılmayacak bir fırsat...aman kaçırmayın derim.

Ülkemizdeki diğer orkestralar da 2006-2007 konser sezonunda, 100. doğum yıldönümü nedeniyle anma konserleri verdiler

Antalya Devlet Senfoni Orkestrası da bu görevi yerine getirenlerdendi. 16 Şubat 2007 akşamı Naci Özgüç yönetimindeki orkestra, Hande Dalkılıç’a eşlik etti. Dalkılıç 1. Piyano Konçertosunu, orkestra da 1. Senfoniyi seslendirmişti.

Ahmed Adnan Saygun kimdir?(1907-1991)

Türk Beşleri’nin en popüler isimlerinden biri olan Ahmet Adnan Saygun, 7 Eylül 1907 de İzmir’de doğdu. İzmir İttihat ve Terakki İdadisi’ndeyken, okulun müzik öğretmeni İsmail Zühtü Bey’in kurduğu dört sesli koroya katıldı. Onun önerisiyle Rossati adında bir öğretmenden piyano dersi aldı. Sonra Macar Tevfik Bey’in öğrencisi oldu. Okulu bitirince, üniversiteye girmeyerek kendini tümüyle müziğe verdi. 1923 sonlarında, o yıl İzmir’e yerleşen Hüseyin Saadettin (Arel) Bey’den iki ay kadar armoni dersi aldı. Daha sonra kendi kendine armoni bilgisini ilerletti ve kontrpuan çalıştı. 1926’ da Ankara Musiki Muallim Mektebi’nde verdiği bir sınavdan sonra İzmir Lisesi’nde müzik öğretmenliği yaptı. 1928’de açılan sınavı kazanarak müzik öğrenimi görmek üzere, devlet bursuyla Paris’e gönderildi.

Ünlü müzik okulu Schola Cantorum’da Vincent d’Indy, Eugene Borrel, Bouberbielle, Amedee Gastoue gibi öğretmenlerin derslerini izledi. 1931’de Türkiye’ye dönünce Ankara Musiki Muallim Mektebi’nde kontrpuan öğretmenliğine atandı. 1934’te kısa bir süre Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası’nı yönetti. 1936’da İstanbul Belediye Konservatuarı’na (İstanbul Üniversitesi Devlet Konservatuarı) öğretmen atandı.Aynı yıl Türkiye’ye gelen Bela Bartok’un Anadolu gezisine katıldı. 1939’ da Cumhuriyet Halk Partisi’nin müzik danışmanlığına ve Halkevlerinin müzik müfettişliğine getirildi. L940’da birkaç arkadaşıyla birlikte ‘Ses ve Tel Birliği’ adlı bir dernek kurdu. Bu dernek Batı müziğini çeşitli dönemlerine ait kor yapıtlarının seslendirildiği bir çok konser düzenledi, müzik konusunda kitaplar ve broşürler yayımladı.

1946’da Ankara Devlet Konservatuarı’nda öğretmenliğe dönen Saygun, bir süre sonra kompozisyon bölümünün başına getirildi. 1972-78 arasında TRT Yönetim Kurulu üyeliği yaptı. 1973 te İstanbul Devlet Konservaturı’nda (Mimar Sinan Üniversitesi Devlet Konservatuarı) etnomüzikoloji öğretmenliği, Uluslararası Halk Müziği Konseyi’nde yönetim kurulu üyeliği yaptı. 1971’de kendisine; “Devlet Sanatçısı”, 1985’te “Sanatçı Profesör” unvanları ve 1981’de “Atatürk Sanat Armağanı” verilmiştir.

Türk Beşleri arasında yer alan Adnan Saygun, ritm ve melodi bakımından Türk halk ve sanat müziklerinin etkilerini taşıyan yapıtlarında, zaman zaman izlenimci, zaman zaman da romantik estetiğe bağlı kaldı. Çok sayıda beste yaptı.

Eserlerinden bazıları: Opera; Kerem(1952), Köroğlu (1973), Gılgamış (1962-83)
Orkestra; Sihir Raksı 1934, 5 senfoni (1953, 1958, 1960, 1974, 1985), Ayin Raksı (1975),
Çeşitlemeler (1985)
Konçertolar; Piyano 1(1958), Keman(1968), Viyola (1977), Piyano 2 (1985), Viyolonsel (1987)
Oda Müziği, Şan ve Orkestra, Piyano başlıklarında daha bir çok eser. Ama Yunus Emre Oratoryosunu bir kez daha anımsatmak gereği duyarım.

Bu yazıyı bitirmek üzereyken Cumhuriyet’te İzmir kaynaklı bir haber ilişti gözüme; “İngiltere’de Saygun çalacak” başlığı ve devam ediyor haber: ‘İngiliz Kraliyet Filarmoni Orkestrası, gelecek sezon bir konserini ünlü bestecimize ayıracağını açıkladı.’

Orkestra Yönetim Direktörü Ian Maclay, Efes Antik Tiyatro’da verdikleri konserde Saygun’un müziğini keşfettiklerini belirterek, gelecek konser sezonunda bir konseri A.Adnan Saygun eserlerine ayırmaya karar verdiklerini belirtmiş. Bu güzel haberi de MB okurlarıyla paylaşmak isterim.

TRT ve Vefa Çiftçioğlu'na bir teşekkürüm daha oldu.

Kaynaklar:
Evin İlyasoğlu, Zaman İçinde Müzik

http://www.kulturturizm.gov.tr/GSANATLAR/BelgeGoster.aspx?F6E10F8892433CFFAC302172C9058B83133DF7E081CE0541

Foto: http://www.ntvmsnbc.com/news/409632.asp