Türk Kadını Nasıl Olmalı?

Müslüman toplumlarda kadının statüsü, yeri, rolü her zaman tartışma konusu olmuştur. Bazıları İslam dininin kadınların statüsünü net olarak belirlediğini söylediği halde, digerleri bunun ortaçağ Arap yaşam tarzının bir örneği oldiğunu vurgular ve Türk tarihinde ve töresinde kadınların kocalarının en yakın yardımcısı, liderlerin güven yeri olduğunu belirtir.

İşte Azerbaycan`ın kadının toplumdaki yerine ilişkin bakış açısı.

Mehriban Hanım Aliyeva:
Büyük Başarıların İziyle

Bakü, 6 Mart 2018 – Newtimes.az

Modern dünyada kadınların sosyo-politik alanda faaliyetlerine, onların haklarının korunmasına ve toplumsal aktivitelerinin artırılmasına ciddi dikkat edilmektedir. Aynı zamanda, her toplumun yaşamında kadınlar tarihsel olarak özel bir yere sahiptirler. Azerbaycan'da kadınların yeri ve rolü her zaman büyüktür. Toplumun yetiştirilmesinde onların vazgeçilmez bir yeri vardır. Azerbaycanlı kadınlar barış yaratmış, kan dökülmesini durdurmuş ve bütün toplumda nezaket kurallarına uyumlu yasamın oluşmasına ciddi katkılarda bulunmuşlar. Modern aşamada ise Azerbaycan kadınları Devletin yönetilmesinde niteliksel olarak yeni düzeyde yer alıyor, ülkenin siyasi, bilimsel, eğitim, ekonomik, kültürel ve diğer alanlarında daha aktif faaliyet gösteriyorlar. Bu bağlamda, Azerbaycan Birinci Hanımı ve Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcısı Mehriban Aliyeva tüm kadınlar için bir örnektir. Mehriba Hanım`ın hayat faaliyetini geniş bir biçimde izlemeğe gerek duyuluyor.

İyi Niyet Elçisi: Barış ve Hümanizm Uğruna
Azerbaycan toplumunda kadınların daima kendi yeri vardır. Azerbaycanlılar için, kadın esas olarak anne, eş ve kızkardeşidir. Azerbaycanlı kadınların vatanlarını erkeklerle birlikte omuz-omuza korunmasının sayısız örneği vardır. Aynı zamanda, tarihimizde kadınların devlet işlerinde, siyasette ve diplomaside büyük örnekler yarattıkları iyi biliniyor. Bağımsızlık döneminde kadınlar toplumun her alanında etkin bir şekilde çalışıyorlar. Mehriban Hanım Aliyeva ise etkinliği ile gerçek anlamda tüm dünya kadınları için örnek olabilir.

Tesadüf değil ki, Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'in 21 Şubat 2017 tarihli kararı ile Mehriban Hanım Aliyeva'nın Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı`nın Birinci Yardımcısı görevine atanması toplum tarafından büyük bir memnuniyetle karşılandı. Uzun yıllardır çeşitli faaliyetiyle Mehriban Hanım bağımsız devletin ve halkın gelişimine büyük katkılarda bulundu. Azerbaycan`ın Birinci Hanımının çalışmalarını uluslararası kurumlar da yüksek değerlendiriyorlar.

Olgularda bu açıkça görülüyor. Zira, Mehriban Hanım 2004 yılında UNESCO`nun, ondan iki sene sonra ISESCO`nun İyi Niyet Elçisi unvanıyla ödüllendirildi. 2007'de "Altın Kalp" uluslararası ödülünü aldı. Aynı sene, Dünya Sağlık Örgütü`nün İhsan Doğramacı Aile Sağlığı Vakfı`nın Ödülü'ne layık görüldü. 2009 yılında "21`inci yüzyılın büyük kadını" ödülünün sahibi oldu. 2010 yılında Fransa'nın "Şeref Lejyonu" Nişanına ve UNESCO`nun "Altın Mozart" Madalyasına layık görüldü. Mehriban Aliyeva, farklı dinlerin mensuplarına iyi tavır ve dikkatiyle uluslararası toplumun ilgisini çekti. Bu nedenledir ki, Mehriban Hanım`a "Yüzyılların Hayırseverleri" Uluslararası Vakfının "Yakut Haç" Nişanı verildi, Rus Ortodoks Kilisesi ise onu 2`nci derece Kutsal Prenses Olga Nişanı ile ödüllendirdi.

Tabii ki, Azerbaycanlı bir kadının hem ülke içinde hem de uluslararası alanda yüksek değerlendirilmesi çok sevindiricidir. Mehriban Hanım Aliyeva ile ilgili ise daha önemlisi, onun devlet, millet ve insanlık düzeyinde önemli programlar gerçekleştirmesidir. Somut olarak, Azerbaycan`ın Birinci Hanımı dünya çapında değerlendirilen faaliyet göstermektedir.

Mehriban Hanım`ın hayat yoluna bakıldığında, sürekli kültür, hayırseverlik, ilgi, yardım etme gibi hümanist etkinlikte olduğuna tam emin oluyoruz. Uzun yıllar Haydar Aliyev Vakfı'nın Başkanı olarak vatanseverlik, hümanizm, merhamet ve şafkate dayalı programları ile büyük ilgi çekti. Vakıf Azerbaycan'la birlikte, bölgede, Rusya Federasyonu'nda, Asya ülkelerinde, Avrupa'da çok hümanist içerikli kültürel projeler gerçekleştirmekle büyük beğeni kazandı.

Bu bağlamda, Haydar Aliyev Vakfı'nın Gürcistan'daki Kiliselere karşılıksız yardım etmesini vurgulamamak mümkün değildir. Vakfın doğrudan desteği ile Paris'teki Louvre Müzesi`nde İslam Sanatı Bölümü`nün oluşturulmasını ayrıca belirtmek gerekiyor. Versay Sarayı`nda Mehriban Hanım, tarihi sanat eserlerinin onarımını organize etti. Bunlardan başka, İkinci Dünya Savaşı sonucunda yıkılmış Berlin kalesinin ve Vatikan arşivlerinde tutulan nadir el yazılarının da restorasyonunu Azerbaycan`ın Birinci Hanımı`nın yönetimindeki Vakıf yaptı. İtalyanlar şimdi de Vatikan'da bulunan eski anıtların restorasyonu konusunda memnuniyetle konuşuyorlar. Roma`da bulunan Kapitoli Müzesi'nde "Filozoflar Salonu"nu restore eden Haydar Aliyev Vakfı bu alanda en büyük başarılara dahi imza atabildiğini kanıtladı.

Ulusal Değerlerin Korunmasında: Dünya Kültürüne Entegrasyon
Azerbaycan`ın Birinci Hanımı ilk önce milli çıkarların savunucusudur. Tam olarak Mehriban Hanım Aliyeva'nın girişimi üzerine geleneksel ulusal müzik, edebiyat ve şiirin gelişimine yönelik çok önemli programlar uygulanmaktadır. Azerbaycan mugam sanatının dünyada tanınması yönünde de büyük işler yapılmış. Mehriban Hanım Bakü'de benzeri olmayan bir mugam merkezi kurdu. Mugam'ı dünyada tanıtmak için büyük projeler yürüttü. Dünyanın çeşitli ülkelerinden davet edilen ünlü müzisyenlerin katılımıyla düzenlenen müzik festivalleri ve geceleri, genelde, kültürün sosyal öneminin yükseltilmesinde önemli yer alan etkinliklerdendir.

Mehriban Hanım Aliyeva Azerbaycan kültürünün, bilimin ve sanatının her alanına ilgi gösteriyor. Onun organizayonu altında ülkenin önde gelen bilim ve sanat insanlarının tanıtımı yönünde eşsiz programlar gerçekleşiyor. Bu sırada "Kitab-ı Dede Korkut" destanının 1300`üncü yıldönümünün uluslararası düzeyde kutlanmasını, UNESCO`nun "Dünya Mirası Listesi"ne İçerişeher`in Şirvanşahlar Saray Kompleksi ile beraber dahil edilmesini ayrıca belirtmek gerekir. Aynı şekilde Nasreddin Tusi'nin doğumunun 800`üncü yıldönümünün düzenlenmesini vurgulamak gerekir. Mehriban Hanım ünlü Oryantalist Mirza Kazimbey'in 200`üncü yıldönümünü düzenledi. Bunlardan başka, ünlü ressam Settar Behlulzade'nin, ünlü yazar ve eğitimci Mir Celal Paşayev`in, Ordinarus Profesorlar Yusuf Memmedeliyev ve Musa Aliyev'in 100`üncü yıldönümlerinin düzenlenmesinin teşebbüskarı Mehriban Hanım Aliyeva'dır.

Tabii ki, bütün bunlar hem de Azerbaycan kültürünün tanıtılmasına katkıda bulunuyor. Aynı zamanda, dünya kültürünün bir hissesi olan milli kültürümüzün diğer kültürlerle karşılıklı ilişkisine daha geniş olanaklar sunuyor ve Azerbaycan kültürüne kast etmek isteyenlerin elini kolunu bağlıyor. Sır değil ki, kötü niyetli komşularımız daim Azerbaycan kültür örneklerini sahiplenmeye çalışmışlardır. Bu nedenle, Mehriban Hanım ulusal kültürün tanıtıcısı olmakla beraber, hem de onun etkin koruyucudur.

Yukarıda vurğulananlardan anlaşılıyor ki, Mehriban Hanım Aliyeva'nın faaliyetinin diğer önemli yönü kültürler arasında ilişkilerin geliştirilmesidir. Haydar Aliyev Vakfı somut olarak müzik eğitimi ve farklı kültürler arasında ilişkilerin geliştirilmesi ile ilgili önemli programlar gerçekleştiriyor. Böylece Mehriban Hanım dünya kültürünün gelişmesinde ve medeniyetler arasındaki diyalogun güçlenmesinde büyük rol oynuyor.

Gerçekten de, olgular gösteriyor ki, ulusal kültürün gelişmesine, diğer ulusların kültürünün korunmasına ve kültürlerarası ilişkilerin geliştirilmesine büyük katkıda bulunan Mehriban Hanım, aynı zamanda medeniyetler ve dinler arası diyalogun üst düzeyde gerçekleştirilmesine büyük çaba gösteriyor. Azerbaycan`ın Birinci Hanımı barış ve hoşgörünün yayılması, tüm dünyada insani değerlerin sağlanması için düzenli etkinlikler gerçekleştiriyor.

Henüz 2005 yılında Paris'te UNESCO`nun 60`ınci yıldönümüne adanmış "Uygarlıklararası diyalog" haftası kapsamında konuşma yapan Mehriban Hanım Azerbaycan'ın küresel kültürel diyaloga katkı vermeye hazır olduğunu ayrıca ifade etmiş, Azerbaycan'ın Doğu ile Batının kavşağında bulunan ülke olarak bunun için geniş imkanlara sahip olduğunu vurgulamıştı. Bu sözler, Azerbaycan`ın Birinci Hanımı tarafından düzenlenen üst düzey uluslararası etkinliklerde dile getirilmiştir.

10-11 Haziran 2008 tarihinde Bakü'de "Kültürlerarası diyalogda kadınların rolünün genişlendirilmesi" konusunda büyük etkinlik düzenlendi. 2009'da Bakü, İslam kültürünün başkenti ilan edildi. 7-8 Nisan 2011 tarihlerinde, Dünya Kültürlerarası Diyalog Forumu Bakü'de en üst düzeyde gerçekleştirildi. Genel olarak kültürlerarası diyaloğa adanmış bir kaç muhteşem uluslararası etkinliğe Azerbaycan başkenti ev sahipliği yaptı.

Herkes Mehriban Aliyeva'nın sporun gelişimine katkısını bilir. Azerbaycan`ın Birinci Hanımı 2002'den Azerbaycan Jimnastik Federasyonu Başkanıdır. 2003-2004 yıllarında ülke, uluslararası jimnastik yarışmalarına ev sahipliği yaptı. 2015 yılında ise Mehriban Hanım Azerbaycan`da birinci Avrupa Oyunları`nın ve sanatsal jimnastik üzere uluslararası kupa yarışının başarılı olmasında büyük rol oynamıştır. O,"Eurovision" şarkı yarışması ve 4`üncü İslam Dayanışma Oyunları gibi muteber yarışmaların yüksek düzeyde yapılması işine de doğrudan başkanlık etti.

Bilim, Eğitim, Sağlık ve Spor: Mehriban Hanım`ın Yüksek Dikkati
Yeri gelmişken onu da demek gerekiyor ki, Mehriban Hanım`ın spora büyük ilgi göstermesi tesadüf değildir. Azerbaycan gençliğinin kapsamlı gelişimi için çalışan Mehriban Hanım, genç kuşağın entelektüel ve fiziksel gelişim yönünde çok şey yapmaktadır. Şimdi her bir Azerbaycan vatandaşı sıkça duyuyor ki, Mehriban Hanım eğitim, bilim, sanat alanlarında düzenli olarak programlar gerçekleştiriyor. Yeni okullar inşa ettiriyor, eğitim-öğretim sürecine gerekli ortam yaratılmasına büyük destek veriyor. Bu açıdan, Haydar Aliyev Vakfı'nın inisiyatifiyle hayata geçirilen "Yenileşen Azerbaycan'a Yeni Okul" projesinin ayrıca vurgulanması gerekiyor. Bu proje kapsamında 2005 yılında 132 okul inşa edilmiştir. 2006'da bu rakam 100'dü. Hepsi de modern eğitim araç ve malzemeleri ile donatılmıştır.

Haydar Aliyev Vakfı`nın "Eğitime Destek" projesi de yürütülen çalışmlarla dikkat çekti. Bu proje çerçevesinde mülteci ve yerinden olmuş ailelerden olan ilkokul birinci sinif öğrencilerine çanta ve okul malzemeleri hediye edilmiş, Gah, Zagatala ve Balaken'deki eğitimin Gürcü dilinde yapıldığı okullara yeni ders kitapları ve öğretim araçları gönderilmiştir. Bu bağlılıkta Gürcistan'da yaşayan Azerbaycanlı birinci sınıf öğrencileri için de ders kitaplarının ve malzemelerin ulaştırılmasının özel önemi olduğunu vurgulamamız gerekiyor.

Azerbaycan`ın Birinci Hanımı eğitim alanında uluslararası işbirliğine ciddi dikkat etmektedir. Yani, UNESCO`nun dikkatinin ülkenin eğitim sorunlarına çekilmesi yönünde çok yararlı adımlar atılıyor. Örneğin, "Herkes için eğitim" programı gerçekleştiriliyor ki, onun da içinde teknik-meslek alanında işbirliği, bütüncül eğitim projesi, üniversitelerde UNESCO bölümlerinin oluşturulması ve diğer alanlarda çok önemli düzenlemeler yapılmıştır. Bunlar eğitimin içeriğinin yenilenmesine ve bilgi teknolojilerinin okullarda yaygın olarak uygulanmasına ciddi katkıda bulunurlar. Bunların yanı sıra, özellikle Mehriban Hanım'ın gayretleriyle UNESCO Azerbaycan`da yerinden edilmiş kişiler ve mültecilerin ailelerinde yaşayan çocukların eğitim sorunları ile ilgili çeşitli projeler hazırladı. Bu projelere Kurumun Baş Direktörü başkanlık yapıyor.

Mehriban Hanım Aliyeva'nın yaşam etkinliğini analiz eden araştırmacılar bir hususu özellikle vurguluyorlar: Mehriban Hanım doğası gereği büyük bir hümanist insandır! Bu niteliğin oluşumu ve gelişiminde Azerbaycan'ın Birinci Hanımı`nın büyüdüğü ailenin çok büyük rolü olmuştur. Hiç de tesadüf değildir, Mehriban Hanım 4 kez – 2007, 2009, 2013 ve 2016 yıllarında genel af yasasının teşebbüskarı olmuştur. Bu, Mehriban Hanım`ın insan hak ve özgürlüklerine nasıl duyarlı yaklaşımının bir kanıtıdır. Azerbaycan'ın parlamentarizm tarihinde ilk defa milletvekili tarafından başlatılan bu girişim, toplum tarafından geniş destek kazanmıştır. Çünkü af eylemi yasama tarafından belirtilen hümanizm ve merhamet hissinin mücessemesidir.

Azerbaycan`ın Birinci Hanımı gençlerin fiziksel ve ruhsal sağlığı, ulusal-genetik ruhunun korunması bağlamında da çok verimli projeler gerçekleştirdi. Bunların arasında, toplumsal yönelimli projeler ayrı bir yer tutuyor. Bu bağlamda, sağlık hizmetleri alanına destek önemlidir. Mehriban Hanım bu alanın altyapısının yenilenmesi ve vatandaşlara sunulan sağlık hizmetlerinin seviyesinin yükseltilmesi için önemli adımlar atıyor. Özellikle sağlık yardımına muhtaç olan düşük gelirli vatandaşlara karşı çok dikkatli ve hassastır. Öyle ki, "Diyabetli çocuklara en yüksek dikkat" ve "Talasemisz yaşam adına" projeleri toplumda büyük saygıyla karşılandı. Mehriban Hanım bu hastalıklardan muzdarip bebeklerin ve çocukları tedavi edilmesine olanak sağladı. Talasemi Merkezi şimdi binlerce insan için bir umut yeri haline geldi.

Azerbaycan`ın Birinci Hanımı`nın hümanizmine bazı yabancı ülkelere gösterdiği yardımlar da delalet eder. ABD, Türkiye, Romanya, Rusya ve diğer başka ülkelerde Haydar Aliyev Vakfı kendi şubeleri vasıtası ile doğal afetlerden (depremden, toprak kaymasından, yangınlardan) zarar gören insanlara yardımlar yapmaktadır. Örneğin, 14 Haziran 2012'de – Uluslararası Bağış Günü Pakistan`ın Hamza Yardım Vakfı'na, Haydar Aliyev Vakfı adına laboratuvar donanımlı tıbbi yardım otomobili bağışlanmıştır. Hamza Yardım Vakfı, talasemi, hemofili ve kan kanserinden muzdarip hastaların tedavisiyle ilgilenen birçok hastaneyi birleştiriyor. Bunların yanında, Mehriban Hanım Pakistan'da deprem sonucu tamamen yıkılmış kızlar okulunun yeniden inşasına kendi katkısını verdi.

Bunlardan başka, doğal afetlerden eziyet çekmiş Romanya'ya ve Haiti'ye Azerbaycan`ın Birinci Hanımı`nın girişimiyle yardımlar yapıldı. Azerbaycan'ın terörden zarar gördüğünü göz önüne alan Haydar Aliyev Vakfı, Eylül 2011'de Fransız Terör Kurbanları Derneği'ne mali yardımda bulundu. Bu yardım Paris'te terör kurbanlarının 7`nci uluslararası konferansının organizasyonu için ayrıldı.

Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcısı: Daha Etkin Konum
Bütün bunlar, Mehriban Hanım Aliyeva'nın bir insan, kişilik ve devlet görevlisi olarak ne kadar iyi bir nitelik taşıdığını kanıtlıyor. Söylenenlerle birlikte Azerbaycan için hayati önemli olaylar sırasında Mehriban Hanım`ın Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcısı görevine atanması da özel bir yere sahiptir. Bu atama, hem Mehriban Hanım`ın kişisel hayat etkinliğinde, hem de Azerbaycan devlet yapısının gelişiminde ciddi bir olaydır. Bellidir ki, Cumhurbaşkan Yardımcılığı görevi dünyanın çeşitli gelişmiş ülkelerinde mevcuttur. Azerbaycan'da bu yönetim kurumunun işte şimdi uygulanmasıyla esasını Ulu önder Haydar Aliyev'in koyduğu bağımsız devletçilik sisteminin Cumhurbaşkanı İlham Aliyev tarafından başarıyla sürdürülmesi belirtisidir. Şüphe yok ki, Cumhurbaşkan Yardımcılığı görevi ülkemizde devlet yönetimini yeni bir seviyeye yükseltmeye hizmet edecektir.Devlet Başkanının her alanda uyguladığı stratejik önemdeki reformların daha esnek ve verimli bir şekilde uygulanacağına büyük bir güven vardır. Azerbaycan halkı biliyor ki, devletin gelişmesi güvenilir ellerdedir. Mehriban Hanım Aliyeva da artık Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcısı olarak bu yönde büyük işler görüyor.

Mehriban Hanım`ın Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcısı olması Azerbaycan'da kadınların yönetimde geniş temsil olunmalarının somut göstergelerinden biridir. Bütün dünya görüyor ki, ülkenin başarılı yönetimine yüksek entellek ve adalet örneği olan Azerbaycanlı kadın son derece etkin yer alıyor. Bu bağlamda, Azerbaycan'ın Birinci Hanımı bir örnek olarak kabul edilebilir.

Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcısı olarak, Mehriban Hanım siyasi yönetime daha çok bağlı olan kişiye dönüşmüş. Kuşkusuz, bu güne kadar Mehriban Hanım`ın biriktirdiği deneyim ve yürüttüğü büyük projeler, onun artık yönetimde çok yüksek hazırlıklı olduğunu göstermektedir. Bu bağlamda çok önemli bir hususu da belirtmeliyiz. Mesele şu ki, Mehriban Hanım Aliyeva Azerbaycan`ın "akıllı güç"ünü temsil eden şahsiyetlerdendir. Şimdi, "akıllı güç" faktörü, dünyanın gelişmiş ülkelerinde öncü rol oynamaktadır. Mehriban Hanım da, bütün etkinliyi döneminde bilim, kültür, sanat, hümanizm, hayırseverlik ve merhamet gibi alanlarda çok etkinlik göstermıştır. Azerbaycan`ın Birinci Hanımı hem bilimsel ünvana sahiptir, hem de kendi etkinliğinde akılcılığı başlıca ilkelerden biri olarak uygular.

İşte tüm bu gibi niteliklere göre, Mehriban Hanım`ın Azerbaycan`ın dünyada yüksek ve eski kültüre, çağdaş demokratik ve adil yönetim şekline sahip bağımsız bir devlet olarak tanınmasında büyük katkıları vardır. Tam eminiz ki, Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcısı olarak Mehriban Hanım Aliyeva bundan sonra da tüm gücüyle Azerbaycan'ın bağımsız devletçiliği, milletin sosyo-kültürel gelişimi, ulusal değerlerin korunması ve geliştirilmesi adına çalışacaktır.