Türk Yurdu Nahçıvan’ı İslam Dünyası Kültür Başkenti Yapan Nedenler; İşte 4. Neden

Azerbaycan’ın Nahçıvan Özerk Cumhuriyyeti’nde  Türk ve İslam mimarisine ait tarihi abideler özenle korunuyor

Rauf Aliyev Kengerli, Gazeteci

Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti’nde İslami mimarini yansıtan sayısız tarihi abideler bulunmaktadır. Bu önemli manevi servetlerimizin sırasında Özerk Cumhuriyetin çeşitli bölgelerinde, Hazreti Muhammed Peygamber’in ve Hazreti İmam Ali’nin torunlarının mezarları üzerinde yapılan abidelerin (İmamzadelerin) kendine has önemi ve özel yeri vardır. Nahçıvan’ın on üç yüzyılı aşkın bir dönemini tecessüm ettiren bu değerli anıtlar sadece ülkemizin değil, tüm İslam Dünyası’nın özellikle mimari geleneklerinin,  tarihi geçmişinin yadigarları.

Nahçıvan’da üç İmamzade var. Bunlar Özerk Cumhuriyetin başkentindeki İmamzade,  Babek vilayetindeki Nehrem ve Şerur vilayetinin Hanlıqlar köylerinde bulunan  İmamzadelerdir. Bunların hepsi tamamen restore edilmiştir.

Kutsal kitabımız Kuran’da defalarca adı çekilen Nuh Peygamber’in şerefine Nahçıvan’da yüzlerce yıldır bir mezar anıtı dikili. Ama zamanla bu anıt dağılmış ve yok olmak üzreydi. Geçen yıllarda Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti Ali Meclisi Başkanı Sayın Vasif Talıbov’un imzaladığı Serencam’dan sonra anıt restore edildi.

Birçok İslam alimlerinin söyledikleri işaretler Ashab-i Kehf’in Nahçıvan’da olduğunu kanıtlıyor.  Ashab-i Kehf (Mağara Yaranı veya Yedi Uyurlar) adıyla Kehf sûresinde kıssası zikredilmekte ve İslâm kültüründe önemli bir yer tutmakta. Zevvarların devamlı ziyaret ettiği bu mekan için 12 kilometre alanda  özenle yol yapılmış, insanların rahat etmeleri için gereken her türlü çalışmalar gerçekleştirilmiş.

Bugün Özerk Cumhuriyet’te 211 cami ve 26 kutsal mekan bulunmakta. Son 22 yılda Nahçıvan kentinde, vilayet merkezlerinde ve köy yerleşim alanlarında yeni camiler inşa edilmiş, mevcut camiler tamir edilmiştir. Şu anda 2000 kişinin aynı anda namaz kılacağı çok büyük bir cami yapılmak üzre. Caminin inşası Nahçıvan şehrinde devam ediyor.

Özerk Cumhuriyet’te eski yüzyıllarda inşa edilmiş zengin tasarımlı hamamlar Türk ve İslam kültürünün en önemli örneklerinden. Bugün, bu tarihi ve mimari anıtlar kültürümüzün nadir incileri sırasında çok önemli yere sahip. Nahçıvan şehrindeki Dede Korkut meydanında bulunan XVIII yüzyıla ait İsmayılhan hamamı, Şerur vilayetinin Yengice köyündeki Yengice hamamı, Kengerli vilayetinin Şahtahtı köyündeki hamam,  Ordubad vilayetinin Venend, Nüsnüs, Düylün ve diğer köylerindeki hamamlar tarihi-mimari mirasımız. Bunların bir çoğunda yeniden yapılandırma çalışmaları tamamlanmış, bazılarında devam ediyor. Nahçıvan’da İslam’ın yayılmasından sonraki döneme ait birçok tarihi eser bu gün ekseren restore edilmiş bulunmakta.

Evet, Nahçıvan şehrinin 2018 yılında İslam Dünyası’nın Kültür Başkenti seçilmesinin 4. nedeni kanımızca diğer etkenlerle birlikte, hem de Özerk Cumhuriyette ziyaretgahların, dini-kültürel yapıların restorasyonunun  yapılması. Bu açıdan Nahçıvan örnek.