Türkçe imlâya özen gösterelim lütfen...

İnternet ortamında yazdığımız her satır, gönderdiğimiz her e.posta sanal tarihe geçiyor ve hem yeni kuşaklara hem de gelecek nesillere iyi veya kötü yönde örnek oluyor. O nedenle yazdığımız her cümleye özen göstermemiz gerekiyor kanaatindeyim. Kuralsız, imlâsı bozuk her cümle bir dil anarşisi yaratır; süt tadındaki anadilimize bozuk ve ekşi bir tat ekler. Uzun erimdeki zararları da cabası...

Sizler için kısa bir liste hazırladım. Aşağıdaki yanlış ve doğru yazımları dikkatle inceleyin lütfen. Sonra bir “Word” dosyasına kopyalayıp bilgisayarınızın masaüstüne yerleştirin. Yazdığınız her yazıda az da olsa size yardımcı olacak ve göreceksiniz ki, kısa bir müddet sonra ona ihtiyacınız kalmayacak.

Ben mümkün olduğunca şapkalı (â, î, û gibi) harfleri kullanıyorum. Çünkü son zamanlarda, lise son sınıfta okuyan yeğenimin ince ve uzun â’lı sözcükleri kalın veya kısa söylediğini fark ettim. Bence bu, inceltme işaretini kullanmamamızdan kaynaklanıyor. O nedenle belki de birkaç kuşak sonra Türkçe’deki tüm ince sesler kalına dönüşecek, güzel Türkçemiz giderek daha kaba sesli bir dil olacak.

Sorularınızı bana veya Türk Dil Kurumu’na yazabilir; web sitelerinden veya imlâ kılavuzlarından yararlanabilirsiniz. Şimdilik bu kadar; ama bu konuda herkesten katkı bekliyorum. Bu yazıyı tüm dostlarınıza ve üyesi olduğunuz gruplara gönderinız lütfen. Teşekkürle, başarı dileklerimle...

*** *** ***
DÜZELTMELER

“Yada” değil, “ya da” olmalı.
"Ya gel yada git." değil, "Ya gel ya da git."
"Bende varım." değil, "ben de varım."
"Ne varki" değil, "ne var ki".
"Benim ki" değil, "benimki" (bana ait).
"Gördünmü?" değil, "gördün mü?" (soru ekleri ayrı yazılır.)
"Düşürür,kaldırır,atar." değil, "Düşürür, kaldırır, atar."
"Demek öyle......" değil, "Demek öyle..." (3 noktalı, 2 veya 4 değil.)
"Aman Tanrım !!!!" değil, "Aman Tanrım!!!" (3 ünlem, aralıksız.)
"Sebze hâli" değil, "sebze hali"
"Halden hale girdi." değil, “hâlden hâle girdi.”
"Pekala..." değil, "pekâlâ..."
"Annem hala gelmedi." değil, "Annem hâlâ gelmedi.”
"Hâlâm hasta" değil, "halam hasta".
”İnsiyatif” değil, “inisiyatif”. (İng. initiative)
”Yanlız” değil, “yalnız”.
“Acaip” değil, “acayip”.
"Bir takım" değil, "birtakım".
"Farketmez" değil, "fark etmez".
“İmkan” değil, “imkân”.
“Fedakar” değil, “fedakâr” .
“Hikaye” değil, “hikâye”.
“Civa” değil, “cıva” .
“Meyva” değil, “meyve”.
“Makine” veya “makina” olabilir.
“Rasgeldi” değil, “rast geldi” .
“Yüzelli” değil, “yüz elli”.
“Onbin” değil, “on bin”.
“Af etmek“ değil, “affetmek“.
“Red“ değil, “ret“.
“Baba yiğit “değil, “babayiğit“.
“Yüz göz olduk” değil, “yüzgöz olduk“.
“Bülbül yuvası nefisti.” değil, “bülbülyuvası nefisti.”
“O okur yazardır.” değil, “O okuryazardır.”
“Bilinç altı” değil, “bilinçaltı”.
“Baş parmak” değil, “başparmak”.
“Beyfendi” değil, “beyefendi”.
“Dersane” değil, “dershane”.

“Suiistimal, anbean, özbeöz, yüzbeyüz, birkaç, birkaçı, birtakım, birçok, birçoğu, hiçbir, hiçbiri, herhangi” gibi sözcüklerin yazılışları buradaki gibi doğrudur.

Dipnot: Yazım kuralları hakkında daha geniş bilgi Türk Dil Kurumu’nun web sitesinden sağlanabilir.
http://www.tdk.gov.tr/TR/BelgeGoster.aspx?F6E10F8892433CFFAAF6AA849816B2EF38C9FF22CFEEDAF0

*** *** ***
Şapka (Düzeltme İşareti) Nerede Kullanılmalı?

Yazılışları aynı, anlamları ve okunuşları farklı olan sözcükleri birbirinden ayırmak için, uzun ünlülerin üstüne şapka işareti konur:

adem (yokluk), âdem (insan); adet (sayı), âdet (gelenek); alem (bayrak), âlem (dünya) ; alim (her şeyi bilici), âlim (bilgin), aşık (ayak bileğindeki kemik), âşık (seven, tutkun); hala (babanın kız kardeşi), hâlâ (henüz); şura (şu yer), şûra (danışma kurulu). * Arapça bi- ile Farsça bî- ön eklerini ayırmak için kullanılır: bîçare (çaresiz), bîtaraf (tarafsız), bîvefa (vefasız); bihakkın (hakkı ile), bizatihi (kendiliğinden), bilumum (bütün, hepsi). * İçinde ince g, k, l ünsüzleri bulunan alıntı sözcüklerdeki a ve u ünlülerinin üzerine konur: dergâh, ordugâh, tezgâh, yadigâr; dükkân, hikâye, kâfir, kâğıt, kâr, mahkûm, mekân, sükûn, sükût; ahlâk, billûr, evlât, felâket, hilâl, ilâç, ilân, ilâve, iflâs, ihtilâl, istiklâl, kelâm, lâkin, lâle, lâzım, mahlâs, selâm, üslûp, klâsik, lâhana, lâik, lâmba, Lâtin, melânkoli, plâk, plâj, plân, reklâm. * Aitlik (nispet) î'sini göstermek için de şapka işareti konur: ahlâkî, dâhilî, dünyevî, edebî, fikrî, haricî, insanî, medenî, sıhhî, siyasî.