Mlliyet Milliyet Blog Milliyet Blog
 
Facebook Connect
Blog Kategorileri
 

15 Aralık '20

 
Kategori
Dil Eğitimi
 

TÜRKÇE'NİN YATAY DİKEY İŞLEVİ

Türkçede yapım eklerinin  ad ya da eylem türetmesi Türkçenin yatay işlevi olarak adlandırılabilir. Türetilen adlar,  kullanımlarda önad, belirteç olarak görev alabilirler.

Türkçe, dilbilimci Noam Chomsky’nin dediği gibi  “dilde yaratıcılık” özelliğine sahip bir dildir. Sözlüksel gücü sınırlı olan Türkçe yaratımlarla yeni anlatımlara ulaşıyor. Bu da dilin dikey işlevidir. Böylece sınırlı sayıda sözcükle sınırsız anlatım elde edebiliyoruz.

Türkçenin yatay, dikey işlevini örnekleyebiliriz.

 

     yaşam

 

 güneş muştuluyor günü

gün başlıyor

varsıl kucağında doğanın

duyar sabahı kurt kuş insan

yinelenmez dünde kalan

her  gün  yaşanan

 

*

 

 

 

vapurda

kalkan mendiller

köpük

çaycı renk satıyor

yol boyu umutlar 

düş satıcıları

 

giriyor ağzıma

yakın oluyoruz

 

*

 

İçdeniz

 

gülümseyişleri ayrımsıyor

giz ses

kahkahalar doluyor kuşevim

gün uzuyor

 

yaşam buz çağında

taşır başka denizlere coşkuları

yeşerir yürek

 

kentin yoksun vitrinleri habersiz

*  

istenmeyen

güneşle öpüştüler

korkuları yoktu

günün dayattığından

 

kısalıyordu ardında güz

 

siyah beyaz kedisi

yalanıyordu

avuç  içlerini

 

güç olan ayrılıktı.

 

Şiirlerde koyu yazılan sözcüklere bilinen anlamları ötesinde yeni yan anlamlar yüklenmesi dilin dikey gelişimine örnek olarak gösterilebilir. Sözcüğün yapım ekleriyle anlam kazanması, çekim ekleriyle işlevini çoğaltılması da dilin yatay gelişimidir.

 
Toplam blog
: 1064
: 732
Kayıt tarihi
: 24.03.12
 
 

Türkay KORKMAZ, umuda yolculuğu ertelemez. Mermeri delenin damlanın sürekliliği olduğunu bilir. Y..