Türkçe Sözlük

İlginç bilgi yarışmalarını takip ederim, bunun Türkçe dil ve tarih bilgimin gelişmesine ciddi bir katkısı vardır.

“Kim milyoner olmak ister” 07.12.2013 tarihinde yarışmacıya sorulan 30.000 TL değerindeki 8. Soru :
Mağaza vitrinlerindeki, "Tasfiye nedeniyle indirim" yazısında bulunan Arapça'dan dilimize geçen
A) Değiştirme
B) Arıtma
C) Saklama
D) Biriktirme

Ve yanıt (B) şıkkı.

Ancak doğru cevap yukarıdaki şıkların hiç biri çünkü Tasfiye’nin anlamı = Kapatma, tahliye, boşaltma, bitirme, elden çıkarma, Dilde İhraç.

Bugüne kadar “Arıtma nedeniyle indirim” gibi bir cümleye veyahut işyerini arıtmak için indirim yapana hiç rastlamadım.

Sözlükte karşılıkları kullanılan kelime’nin yerine konulduğunda cümlenin genel anlamı bozulmamalı, yoksa ben mi hatalıyım !

Sonuç olarak baştaki sorunun cevabı : Boşaltma veya bitirme nedeniyle indirim olmalıdır, tahliye nedenliye demedim çünkü o da arapça kökenli bir kelime.

Tabi ben yanlışı ATV ve Kenan Işık bey’de bulmuyorum zira merci olan TDK’nin sözlüğüdür. Oraya  baktığınızda yukarıdaki (B) şıkkı doğru görünüyor ama öyle değil, neden mi !..Çünkü Arıtmanın anlamı : Ayıklamak, saflaştırmak, netleştirmek, etkenlerden temizlemek ama hiçbir şekilde Tasfiye anlamına gelmez ve ne Arapça'da ne de Türkçe'de bu iki kelime bir araya gelmemiştir.

Nitekim, TDK İnternet sitesinde ;

Tasfiyenin anlamı

- İsim Arıtma, ayıklama, temizleme

- Dilde Tasfiye

- Bir ticaret Kuruluşunun batması, Kapanması vb. Sebepler üzerine hesapların kesilmesi, alacaklılara, ortada kalan mal ve paradan paylarına düşen miktarın verilmesi, likidasyon.

Burada, yukarıda belirttiğim karşılık anlamlar yer almalı.

Arıtmanın Anlamı ise:

İsim Arıtmak işi

Buraya da : Arındırma, ayıklama, safi duruma getirme, temizleme gibi anlamlar da eklenmeli.

Anlaşılan TDK'nin sözlüğünde Tasfiyenin anlamında Arıtma var ama Arıtmanın anlamında Tasfiye yok, bunu ben değil TDK belirtmiştir, bence o yarışmacıya sorulan soruya verilen cevap Şıklarının hiç birinin doğru olmaması bir hak mağduriyeti doğurmuştur.

Yarışmacı Banu Molla hanım hakkını arar veya aramaz bilemem ama TDK'nin sözlüğünde bu yanlış düzeltilir veya doğru bir şekilde belirtilir diye umuyorum.