Türkçede çok sözcüklü öğelerin yazımı

Bileşik sözcükler, biçimce, anlamca tek bir kavramı karşılamak için iki ya da daha çok sözcükten oluşur.
Sözcükler arasına yapım, çekim eki ya da sözcük girmez.
Bileşik sözcüğü oluşturan öğeler kaynaşmış olabileceği gibi, yeterince kaynaşmamış da olabilir.
Örneğin,
“çanakkale, hanımeli, sivrisinek, gecekondu, başıbozuk, zeytinyağı, yazabil-, alıver-, bakakal-, bilgisayar,”
bileşik sözcükleri yeterince kaynaşmış sözcüklerdir. Bu nedenle bitişik yazılırlar.
“Göz gezdir-, göresi gel-, anlamış görün-, kamuoyu, ortaokul, sağduyu, ilkokul,”
örneklerinde kimileri yeterince kaynaşmamıştır; bunun için ayrı yazılmıştır.
Bileşik sözcüklerin ayrı yazılıp yazılmamasının nedenini belirtirken ayrı yazılan ya da ayrı yazılmayan bileşik sözcüklere açıklık getirilmeye çalışılmıştır.
Bileşik sözcüklerin yazımı konusu tartışmalı bir konudur. Bilinen, bileşik sözcüklerin üç yolla oluştuğudur.

1..Anlam kayması yoluyla
“Ayakkabı, atlıkarınca, akbaba, incehastalık, sigaraböreği, demirbaş, heyheyleri (hey hey) vb.”
2.Ses değişimi yoluyla
“Ne için (niçin), ne asıl(nasıl), çörek otu(çöreotu),Cuma ertesi (cumartesi, af et (affet), kayıt et (kaydet), kayıt ol (kaydol )” vb.
3.Sözcük türü kayması yoluyla
“Albeni (al-,ben), mirasyedi (miras ye-), cankurtaran (can kurtar-) vb.”
Yukarıda oluşumu sıralanan bileşik sözcüklerin yazımını
bileşik eylem,
ad,
belirteç
olarak görelim.

BİLEŞİK EYLEMLER

“gelebil-, yazıver-, yardım et-, gelmiş ol-,affet-, hisset-, sabret-, kaybol-, hapsol, hükmet-, seyret-, azlet-, devret-; okuyuver-, bakakal-, öleyaz-, anlatabil-; göresi gel-, başarılı kıl, göreceğim geldi, diyeceği tuttu, koşar adım, çıkılmaz yol; kulaç at-, ekmeğini kazan-, gözden düş- vb.”

.. BİLEŞİK ADLAR
Eylem ya da ad soylu birden çok sözcüğün yeni bir anlam ve biçimle oluşturduğu adlardır.
Örneğin,
alageyik, kaynana(kayın ana), biçerdöver, vb.
Bileşik adlar, anlam, ses, sözcük türü değişimi sonucu oluşurlar.

.. BİLEŞİK BELİRTEÇLER
Belirteçleri önadlardan ayıran özellik eylem, eylemsi, önad, belirteç önüne gelerek onları belirtmesi, sınırlandırmasıdır. Belirteçler de önadlar gibi bitişik yazılır.
Örneğin,
Birdenbire (çıkıver), gelişigüzel (konuş-), rasgele (ateş et), Böyle ( giyinip) çıkılmaz ki! Biraz (sonra) git.