Türkiye'de Engelli Yok Mu?

Günlük hayatın koşuşturması içerisinde o derece meşgulüz ki, oradan oraya koşuştururken birçok ayrıntıyı ister istemez atlıyoruz. Ancak bir yerde uzun süre beklemek, sabit olarak kalmak zorunda kalırsak çevreyi daha yakından gözlemleme şansımız oluyor.

***

Yurtdışına çıkan herkesin hemen hemen ilk yaptığı şey; gittiği ülkedeki genel işleyişi, ulaşım sistemini, trafiği, insanları gözlemleyerek kendi ülkesi ile benzerlikleri, farklılıkları karşılaştırarak yorum yapmaktır. Bu planlı olmaktan ziyade, kişinin istemdışı olarak zihninde canlanan görüntüler üzerine gerçekleşen bir eylem aslında. En basitinden bir belediye otobüsü ya da metro kullanırken bile oradaki insanların toplu taşıma aracına binme biçimleri sizleri ülkenizdeki benzer durumla bir karşılaştırma yapmaya yönlendirebiliyor.

Amerika Birleşik Devletleri’nde kaldığım üç aylık süreçte en çok dikkatimi çeken unsur engellilerin toplumsal hayata katılımlarıydı. Sudan çıkmış balık gibi dolaştığım ilk günlerde hemen hemen her yerde karşıma çıkan ve tek başlarına hayata dahil olmaya çalışan engellilerin sayısal anlamda çokluğu bende kendi kendime birtakım sorular sormama sebep oldu.

-“Acaba ABD’de engelli sayısı çok muydu?”

Ülkemizde engellilerin toplumsal hayata katılmalarının önündeki engellerin fazlalığı bizim onları gündelik yaşamda görme sıklığımızı da derinden etkiliyor. Engelli rampası, engelli otobüsleri, engelli asansörleri gibi etkenler engellilerin başkalarına ihtiyaç duymadan kendi başlarına hayata katılmalarını olumlu etkilerken; bu unsurlara ülkemizde çok sık rastlanılmaması engellilere rastlayamamamıza sebep oluyor.

Yapılan araştırmalara göre 70 milyonluk Türkiye’de sayısı 2 milyona yaklaşan bedensel engelli var. Bunların kaçı evlerinden dışarı çıkabiliyor ya da kaçının akülü bir tekerlekli sandalyesi var? Bu sorunun cevabı nedir bilemiyorum ama oranların çok da iç açıcı olduğunu düşünmüyorum.

Amerika gibi liberal bir sistemle yönetilen, herkesin parası kadar sağlık sisteminden yararlandığı bir ülkede bile engellilerin her ihtiyacına devlet tarafından destek yapılırken; sosyal bir devlet olan Türkiye Cumhuriyeti’nde engellilerin ihtiyaçları ancak kermeslerle, yardım konserleriyle giderilmeye çalışılıyor. Muhtaç ve bağımlılık teması üzerinden bakılan engelliler her zaman toplumda bir şeyleri eksik olarak görülmeye devam ediyor.

Evinden çıkamayan, toplumun ortak yaşamında kendini ifade edemeyen, sürekli başkalarına muhtaç vaziyette yaşamlarını sürdürmeye çalışan bireylerimiz için yapabileceğimiz birçok şey var aslında. Bu konudaki aslan payı devlete düşerken, belediyeleri engelli dostu olmaya davet etmek bu işin en başında yapabileceklerimizden…

A.Buğra TOKMAKOĞLU

Abtokmakoglu@gmail.com