Türkiye ile Rusya nereye ?

Rusya Türkiye'nin en büyük Ticari Ortaklarından biridir. 2014 yılında Türkiye Rusya'ya 5.9 milyar dolarlık ihracat yaparken, Rusya'dan da 25.2 milyar dolarlık ithalat yaptı.

Türkiye'nin Rusya'ya ihracatında ana kalemler şunlardır (2014): 

Karşılklı ticaret verilerden yola çıkarak her iki ülkenin ekonomik olarak birbirine ihtiyaç duyduğunu açıkça görebiliriz. 2014'te başlayan Rusya ile Avrupa Birliği ve ABD arasında karşılıklı yaptırım uygulamaları sonucunda Türkiye çok avantajlı konuma geçti. Çünkü Rusya özellikle AB'den satın aldığı yaptığı sebze-meyve, süt-peynir, et-balık gibi gıda ürünlerinin ithalatını yasakladı.

Bu da söz konusu gıda ürünleri ithalatında önemli potansiyele sahip Türkiye için olumlu bir gelişmeydi. 2014-2015 yılları arasında Türkiye Rusya ticari iş hacmi arttı. Bunun yanı sıra ülkeye gelen Rus turist sayısıda da artış yaşandı. 2014 yılında Türkiye'yi ziyaret eden toplam 4.4 milyon Rus vatandaşı arasında 3.3 milyonu turistik amaçla geldi.

Ne var ki, 2015 yılı Kasım sonunda yaşanan talihsiz olay Türkiye ile Rusya arasındaki politik ve ekonomik ilişkilerine büyük gerilime neden oldu.

Bundan önceki dönemde açıklanan Türk Akım Doğalgaz Hattı Projesi ve Akkuyu Nükleer Santral Projeleri de askıya alındı.

Bunun ardından Rusya 2016 tarihinden itibaren Türkiye ile vizesiz seyahat anlaşmasını askıya alarak, Türk vatandaşlarına ülkeye vizesiz giriş imkanını kaldırdı. Ardından da 2016 yılından itibaren AB ülkelerine uyguladığı yasağa benzer tarım (sebze-meyve) ve tavuk ürünleri ithalatını yasakladı. 2015 yılı ilk 11 ayında Türkiye'den Rusya'ya 704.5 milyon dolarlık sebze-meyve ihracatı yapıldı. Bunun yanı sıra en önemli yaptırımlardan biri olarak da Rusya hükümeti Türkiye'ye charter uçuş seferlerini ve turizm acentelerinin Türkiye'ye tur satışlarını yasak kapsamına aldı.

Türkiye ise Rusya'nın uygulamaya koyduğu yaptırımlara karşın itidalli davrandı ve herhangi bir alanda önemli karşı adım atmadı.

Türkiye'nin enerji ihtiyacının büyük kısmını (doğalgazın %54 Rusya'dan ithal edilmekte) Rusya'dan karşılaması ve bunun kısa vadede değiştirmesinin zorluğu, her iki ülke açısından ve özellikle Türkiye için ekonomik ve politik adımlarını iyice düşünerek atma gereğini ortaya çıkarmakta. 

İki ülke de özellikle 1990lar sonu itibariyle artan ilişkiler neticesinde birbirinin çok önemli ekonomik, politik ortağı olmuş durumda. Sosyal açıdan baktığımızda Türkiye'de çok sayıda Rus vatandaşı ve Rusya'da çok sayıda Türk vatandaşı yaşıyor. Bir anda bu insanlar kendilerini sebep olmadıkları bir kriz ortamı içinde buldular.

Mevcut gerilim halinin taraflardan hiçbirine olumlu yansımayacağından, ekonomik ve politik ilişkilerin tamir edilmesi için taraflarca azami gayretin gösterilmesi gerekmektedir.