Türkler' in geleceği

Sekizinci Türk Devletleri Zirve Toplantısı 17 Kasım 2006’ da Antalya’ da yapılmış.

Toplantıdan şaşırtıcı kararlar çıkmış:

Kazakistan cumhurbaşkanı Nazarbayev Türk devletlerinin uzayda işbirliği yapmaları önerisinde bulunarak, ülkesinin uzay tesislerini bu amaçla ortak Türk çalışmalarına açmaya hazır olduğunu bildirmiş ve ayrıca kültürel işbirliğinin geliştirilmesi amacıyla bir “Akıl Adamları Kurulu” oluşturularak, başına eski cumhurbaşkanı Süleyman Demirel’in getirilmesini önermiş.

Kırgız lider Bakiyev ortak bir Türk Devletleri borsası kurulmasını önermiş ve Türk devletleri arasında “net bir entegrasyon sürecinin” geliştirilmesi çağrısında bulunmuş.

Zirve sonunda kabul edilen ortak deklarasyonda, Türk devletleri birbirlerini uluslararası platformlarda destekleme kararı alırken, Türkiye, Kazakistan ve Kırgızistan’ın 2009 yılından itibaren sırayla BM Güvenlik Konseyi geçici üyeliğine adaylıklarının karşılıklı desteklenmesi kararı almışlar.

Bunlar yapılırsa, gerçekten yepyeni ve bambaşka global bir siyasal oluşum demek olur ama buna G-8 ülkelerinin izin vereceğini sanmıyorum. Sonuçta Türkiye Şanghay Beşlisi’ne dahil edilmedi. Bu Türkiye’nin kendi hatası ayrı konu.

Cumhurbaşkanı Sezer Türkçe konuşan devletler arasında enerji ve ulaşım alanlarındaki bölgeye yönelik işbirliğinin, Türk Dili konuşan ülkelerin küresel ekonomiye bütünleşmelerine yarar sağlayacağını kaydetmiş.

Burada teknik bir hata sözkonusu:

Globalleşme bir G-8 projesidir. Diğer ülkelerin seçeneği, bu kumpasın dışına çıkmaktır, hep birlikte içine girmek değil. Türki cumhuriyetler kendi ekonomik güçlerine genelde sahipler, aradaki farkı da Türkiye’nin çalışma temposu halleder. Bu gücü globalleştirmek demek, zenginlere, buyurun fakirlerin parasını yiyin, demektir.

Türkiye batı-doğu arasında kaldı. Türki cumhuriyetler tam doğu. Türkiye’nin yapabileceği şey, çekici motor güç olmaktır, büyük ağabey olmak değil.

1990’dan sonra yaşanan, hatalı Azerbaycan ve Afganistan deneyimlerinden Türkiye’nin ders çıkarması gerek. Türki cumhuriyetlerde Rus nüfus hala çoğunlukta. Rusya da borçlarını kapatmış bir global güç. Her ne yapılacaksa, bu ancak Rusya’nın rızasıyla olabilir. Bu da diplomaside yepyeni bir sayfa ve anlayış açmak demek.

Türkiye cumhuriyetle yakaladığı çıkışı son 47 yılda gömdü. İkinci Cumhuriyet çıkışını belki bu vesileyle becerir.