Mlliyet Milliyet Blog Milliyet Blog
 
Facebook Connect
Blog Kategorileri
 
 

Efsane FB 1907 Baterist Metin

http://blog.milliyet.com.tr/efsanefb1907

30 Temmuz '08

 
Kategori
Doğal Hayat / Çevre
 

Unutulan Yeşiller

Unutulan Yeşiller
 


Ormanda bir gezinti yaptıktan sonra genellikle menekşe, inci çiçeği, düğün çiçeği ve sümbül gibi çiçekler toplanır. Bahçelerde ise karanfil, çançiçeği, çuhaçiçeği ve leylak gibi çiçekler rağbet görür.


Lâkin insanoğlu, olağanüstü niteliklere sahip bir bitkiye, yeryüzünde her yerde sık sık rastladığı halde, önünden geçer de dönüp bakmaz bile. Bu olağanüstü bitki, yapraklardır. Evet, yapraklar insanoğlu tarafından o kadar küçümsenir ki, hayli çeşidi olmasına rağmen hep aynı isimle anılır. Hangi bitkiye ait olursa olsun onun adı "yaprak" tır, başka türlü tanımlanmaz.


İnsanlar, onun varlığını, ancak yemek yapmak söz konusu olduğu zaman hatırlarlar... Salata, kuzukulağı, ıspanak dendi mi, yaprak akla gelir. Halbuki öyle çeşitli yapraklar vardır ki saymakla bitmez. Örneğin maydanozun yaprağı oymalı, kuzukulağınınki geniş ve parlak, süseninki iki sıralı ve kınlı, kestaneninki yayık ve dişli, ravendinki kocaman, şimşirinki ufacık, çamınki iğne gibi uzundur. Değişik yapıda yapraklar da var elbet... Erik, kiraz, elma ağaçları basit yapraklara; akasya, patates, gül, çilek bileşik yapraklara sahiptirler.


Yaprağın yeşil olan, klorofil dolu derisine yaprakayası denir. İnce damarlarda, bitkinin kanı olan besisuyu dolaşır. Yaprağın iki yüzü birbirine benzemez... Parlak yüzü güneşe dönüktür; bütün klorofil yaprağın bu tarafında toplanmıştır. Bu kısım bir fotoğraf kâğıdı gibi hassastır. Işık gördüğü zaman havadaki karbondioksidi soğurur ve bu gazın içerisindeki karbonu besisuyuna aktardıktan sonra geriye kalan oksijeni de havaya salar. Yaprakların bu özelliğine klorofil özümlemesi denir ve bu özümleme, ışık olmadığı zamanlar, bir de kışın yapraklar döküldüğü zaman kesilir, durur.


Yaprakların alt yüzü donuktur ve rengi genellikle griye çalar. Dikkatle bakılırsa, yaprağın bu yüzünde binlerce küçük gözenek bulunduğu görülür. Bu gözenekler, köklerin topraktan emdiği ve besisuyunun taşıdığı suların bir kısmının buharlaşmasını sağlar. Gerçekten de bütün bitkiler ter üretir ve terlerler. Bu ter, tıpkı insanda olduğu gibi, ısı artışlarına karşı bir korunma çaresidir. Bilindiği üzere ter vücudu soğutur.


Yaprakayasının altındaki bu gözenekler başka bir işe daha yararlar; bunların soğurduğu havanın içerisinde bulunan oksijen, bitki kökünün topraktan elde ettiği ve besisuyunun taşıdığı besin maddelerinin yanmasını sağlar. Bu yanmadan ötürü meydana gelen ısı çok düşük olduğundan dereceyle ölçmeye imkân yoktur. Fakat bitkinin yapraklarından çok hafif bir karbondioksit gazı yükselir. Bizler nasıl akciğerlerimiz vasıtasıyla nefes alıyorsak, bitkiler de yaprakları yoluyla soluk alırlar.


Klorofil özümlemesi, soluk alma, terleme gibi özelliklere sahip olan bitkiler, madenler gibi cansız değil, insanlar ve hayvanlar gibi canlı varlıklardır!


Bitkilerde de bir kan dolaşımı vardır... Köklerin topraktan emdiği besleyici özsuları taşıyan besisuyu başlangıçta bitkiyi besleyemeyecek niteliktedir. Bu haliyle ona ham besisuyu denir. Lâkin yaprakayasının ince damarlarından geçtikten, gözeneklerin soğurduğu havadaki karbonu emip oksijen saldıktan, terledikten sonra ham besisuyu, ongun besisuyu haline gelmiş olur. Yapraklardan bütün bitkiye dağılarak yine aşağıya, köklere iner ve oradan aldığı suyu ve madensel tuzları yine yukarıya, yapraklara taşır.


Bitkilerin, süngerler, deniz şakayıkları, mercanlar gibi kımıldamadan yaşayan ilkel hayvanlara tam olarak benzemesi için sadece bir sinir sistemine ihtiyaçları vardır. Bilindiği gibi hayvanlar çevrelerinde olagelen değişikliklere sinir sistemleri aracılığıyla tepki gösterirler.


Bitkilerde sinir sistemi var mıdır?.. Tabii ki yoktur. Lâkin bilinen bir gerçek var ki, o da duyarlı denilen bitkilerin, dokunulduğu zaman büzülüp kapandığıdır.

 
Toplam blog
: 1907
: 3759
Kayıt tarihi
: 28.07.07
 
 

03 Şubat 1967 İstanbul doğumlu, romantik bir müzisyenim işte... Müzik, bateri, spor, Fenerbahçe, ..