- Kategori
- Çalışma Yaşamı
Vasıfsız Eleman aranıyor !
Mehmet aylardır işsizdi.
Yeşil Bursa”nın Gemlik ilçesinde oturuyordu.
Yeni evliydi, 2 yaşında bir erkek çocuğu sahibiydi.
Malatya ”dan çalışmaya geleli 1 yılı geçmişti.
3–5 ay inşaatlarda çalışmış sonrası bir türlü iş bulamamıştı.
”Ne iş olsa yaparım” diyordu.
Bir gün bir aydınlatma direğine yapıştırılmış ilana gözü çarptı.
İlanda “vasıfsız elemanlar “aranmaktaydı.
Gözleri sevinçle ışıldadı.
Sonunda şeytanın bacağını kıracaktı.
Telefonu çevirdi ve derhal görüşmeye gitti.
Görüşme kısa sürdü.
Asgari ücretten günde 12 saat çalışmak üzere anlaştılar.
Mehmet, ertesi gün sevinçle işbaşı yaptı.
İşyeri, lojistik, Tahmil, Tahliye, Depolama, Oto Bakım işleri yapıyordu.
Mehmet, yağlama ve yıkama işine verdiler.
İlk gün 12 saat çalışır.
Evine döndüğünde karısı ve çocuklarına sarılır ve o gün yaptıklarını heyecanla anlatır.
Ertesi gün Mehmet ”in işi değişir
Vinci kullanan diğer “vasıfsız eleman ”KEMAL işe gelmemişti.
İlk gün Kemalle yemek arası sohbet ederken, içerde 2 aylık alacağını alamadığından şikâyetini anımsar.
Olsun, Mehmet daha ikinci günde kendisine vincin teslim edilmesinden memnundur.
Boş kaldığı anlarda vincin kumanda butonlarını kurcalar ve öğrenmeye çalışır.
Akşam saatlerinde, gezer vincin altına park etmiş olan tırın korsesi üzerinde bulunan ve her biri yaklaşık 15 ton olan sac ruloların indirilmesi gerekir.
Görev “Vasıfsız Mehmet’e verilir.
Mehmet, vincin uzaktan kumanda cihazını alır, indirilecek ruloyu dikkatle sapana bağlar.
Sonrasında vinç kancasına takar ve sac ruloyu indirmek için vinç kumandası ile vince komut verir.
Bu arada bir dikkatsizlik yapar ve yanlış tuşa basar
Ne yazık, ”Vasıfsız Mehmet”, sac rulo ile dorse kasası arasına sıkışır.
Feryatlar üzerine arkadaşları koşarak Mehmet’i sıkıştığı yerden çıkarır ve hastaneye yetiştirirler.
Ne yazık ki çok geçtir.
Hastaneye varıldığında yapacak bir şey kalmamıştır.
Mehmet “iç kanama geçirerek vefat etti ”cümlesiyle kayıtlara geçer.
“Vasıfsız Mehmet” lirden biri daha aramızdan ayrılır.
Olay artık mahkeme dedir.
Bilirkişi tayin edilir.
Bilirkişi olay yerinde ve olayla ilgili dosya üzerinde incelemelerini tamamlar.
1. “Vasıfsız Mehmet” e iş sağlığı ve güvenliği konusunda gerekli eğitimin verildiğine dair yazılı bir bilgi ve belgenin bulunmadığı tespit edilir.
2. “Vasıfsız Mehmet” in operatör belgesi yoktur.
3. Vincin uzaktan kumanda cihazının işçilerin oturduğu bölümde bulunan bir pano içerisinde bulunduğu tespit edilmiştir
4. İşveren, uzaktan kumanda cihazını “Vasıfsız Mehmet” in kimseye sormadan kendisinin aldığını ifade etmiştir.
Oysa “Vasıfsız Mehmet” her yıl iş kazalarında ölen binlercesi gibi halen aramızda olabilirdi.
1. İşveren iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması için gerekli her türlü önlemi alsa,
2. Araç ve gereçleri noksansız bulundursa,
3. “Vasıfsız Mehmet” de iş sağlığı ve güvenliği konusunda alınan her türlü önleme uysa
4. İşveren alınan iş sağlığı ve güvenliği önlemlerine uyulup uyulmadığını denetlese,
5. “Vasıfsız Mehmet’i karşı karşıya bulundukları mesleki riskler,
6. Alınması gerekli tedbirler,
7. Yasal hak ve sorumlulukları konusunda
8. Bilgilendirse ve
9. Gerekli iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerini verseydi.
(İş Kanunu Madde 77 )
Oysa “Vasıfsız Mehmet” konusunda olaylar farklı şekilde gelişmiştir.
1. “Vasıfsız Mehmet” ıh Vinç altında duran tırın üzerinde bulunan sac ruloları kimseye sormadan ve kimseden emir almadan indirmek istemesi normal bir hareket olarak değerlendirilemez.
2.1 günlük işçinin işyerinde özel bir bölümde bulunan vinç kumandasını ele geçirerek yük indirmek istemesi mantıklı ve anlamlı sayılamaz.
3. Ortak akıl bizleri “Vasıfsız Mehmet “in indirme işi için görevlendirildiği kanaatine götürmektedir.
4. Bu faaliyetin yasalarımıza uygun olmadığı açıktır.
5. İş ekipmanları, sadece o ekipmanı kullanmak üzere görevlendirilen ehil kişilerce kullanılacaktır. (İş Kanunu Madde 77- İş Ekipmanlarının Kul.Sağ. ve Güv. Şart. Yön. Mad.8-a)
6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Yasası binlerce “Vasıfsız Mehmet” için ne yenilikler getiriyor:
1. İşveren “Vasıfsız Mehmet” leri Risklerden korumak için Risk Değerlendirmesi yapar.(Madde 5),
2. Örneğimizde vincin kumanda butonunun kilitlenerek anahtarının operatöründe bulunması vincin ehil olmayan kişilerce kullanılmasını önleyecekti
3. İşveren çalışanlarını iş güvenliği uzmanı, işyeri hekimi ve diğer sağlık personeli hizmetlerinden yararlandırır.( İş sağlığı ve güvenliği hizmetleri, Madde 6)
4. Örneğimizdeki gibi tehlikeli işyerlerinde, çalışan sayısı 10 kişi altında olanlarda Giderler, Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından finanse edilir. (İş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin desteklenmesi ,Madde 7 )
5. “Vasıfsız Mehmet” ciddi ve yakın tehlikenin önlenemez olduğu durumlarda, işyerini veya tehlikeli bölgeyi terk ederek belirlenen güvenli yere gider. (Çalışmaktan kaçınma hakkı, Madde 13)
6. “Vasıfsız Mehmet” lir çalışacaklar, yapacakları işe uygun olduklarını belirten sağlık raporu olmadan işe başlatılamayacaklar. (Sağlık Gözetimi ,Madde 15 )
7. “Vasıfsız Mehmet” lir İşyerinde karşılaşılabilecek sağlık ve güvenlik riskleri, koruyucu ve önleyici tedbirler konusunda bilgilendirilir. (Çalışanların bilgilendirilmesi, Madde 16)
8. Mesleki eğitim alma zorunluluğu bulunan tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işlerde, (örneğimizde vinç operatörü )yapacağı işle ilgili mesleki eğitim aldığını belgeleyemeyenler çalıştırılamaz.(Çalışanların eğitimi, Madde 17)
Tüm çalışanlar için Sağlık ve Refah dolu günler diliyorum.
Şükrü ÖZGÜR
C Sınıfı İş Güvenliği Uzmanı