Veda

Uzun zamandır roman okumuyordum. Hani şöyle bol kahramanlı, olayların birbiri ardına dizildiği, bir sonraki sayfada ne olacağının merak edildiği, sürükleyici bir üslubu olan bir romandan bahsediyorum. Son yıllarda genellikle sosyoloji, psikoloji, eğitim kitapları, gerçek hayata dair hikayelerin olduğu derlemeler veya çocuk gelişimi kitapları okuyorum. Bir de eşim felsefe doktorası yapmaya başladıktan sonra onu daha iyi anlayabilmek, sevdiği, ilgilendiği alanda bir fikrim olsun diye özellikle onun tavsiye ettiği felsefe kitaplarını okuyorum. Roman okumaya ara vermiştim uzun zamandır yani. Nedense hayal ürünü! olan bu eserleri vakit kaybı olarak görmeye başlamıştım. Ama hata etmişim. Bir çok roman bilimsel veya araştırma kitabına bedel diye düşünüyorum şimdi.

Bu sene Tüyap fuarında değişik bir şeyler okumak üzere farklı bir arayış içindeydim. Okuduğum tarzlarda bir kaç kitap aldıktan sonra uzun zamandır merak ettiğim, daha ayrıntılı incelemek istediğim Osmanlı'nın son zamanlarını anlatan bir kaynak arayışına girdim. Tarihi hep ders olarak görmüştük ama ilk defa ders olarak değilde gerçekten öğrenmek istediğim için okumak istiyordum. Türk Tarih Kurumunun standından "ATATÜRK İmparatorluktan Milli Devlete" adlı kitabı bulup aldım.

Fuarda gezerken Ayşe Kulin'in "Veda" adlı kitabı ilişti gözüme. Kapağındaki fesli adam dikkatimi çekmişti. Kitabı elime aldım. Her zaman bir kitabı satın almadan önce yaptığım gibi kitabın arkasını çevirdim ve okumaya başladım. Birde ne göreyim; Osmanlı İmparatorluğu'nun son günlerinde işgal altında İstanbul'da bir konakta yaşananları anlatıyordu bu roman. Hemen aldım kitabı. Okumak için hemen zaman bulamadım ancak fırsatını bulduğumda elimden bırakamadım. Bir solukta bitirdim tabiri caizse. Hem konusu, hem üslubu çok sürükleyiciydi.

Ayşe Kulin Türk edebiyatında neredeyse eşsiz olarak kabul edilen biyografik veriler ile roman tekniğini birleştirmiş. Geçmişi yaşatan gerçek hatıralardan, çeşitli kitap ve belgelerden yararlanarak kaleme aldığı bu kitap Osmanlı'nın son zamanlarına farklı bir bakış açısı getiriyor.

"Veda" diğer adıyla "Esir Şehirde Bir Konak'ta" bizi işgal altındaki İstanbul'un Beyazıt semtinde bir konağa götürüyor. Konağın sahibi Kulin'in büyük büyükbabası Son Osmanlı Meclisi'nin Maliye Nazırı olan Ahmet Reşat Paşa. Kulin onun yaşamı üzerinden resmi tarihe başkaldırı yaparak Sultan Vahdeddin'in bir vatan haini olmadığını söylüyor. "Olsa olsa beceriksiz bir padişahtı" diyerek başlıyor söze. Ve artık cumhuriyetin yakın tarihle barışması gerektiğini anlatıyor.

Ayşe Kulin, 'Veda-Esir Şehirde Bir Konak'ın kaynaklarını ailesinde bulmuş. Yazarın anne tarafından büyük dedesi olan Ahmet Reşat Bey, son Osmanlı Meclisi'nde Maliye Nazırı olarak görev yapmış. Ailesinin diğer erkekleri gibi Ahmet Reşat Bey de Osmanlı hanedanı için çalışmış. Ahmet Reşat Bey, eğitimli, zarif, namuslu, sorumluluk sahibi bir karakter. Konaktaki herkesin hayatı onun için çok önemli. Hatta konakta kaçak olarak kalan eski İttihatçı, yeni Millici yeğeni Kemal'den bile tüm kızgınlığına rağmen ilgisini, sevgisini esirgemiyor.

'Veda-Esir Şehirde Bir Konak', Ahmet Reşat Bey'in yaşamı özelinde, bir dönemin panoramasını çiziyor; konakta yaşayan insanların her biri diğerinden farklı amaç ve ideolojilerle hayata bakıyor.

Kitap, Ahmet Reşat Bey karakteri nedeniyle bir hayli tartışılacak gibi. O, ne Osmanlı hayranlarını ne de Kemalistleri memnun edecek bir karakter çünkü. Sevr Anlaşması'nın imzalandığı günün akşamı konağa öfkeli ve çaresizlik içinde döner. Kulin, bir anlamda 'Kurtuluş Savaşı'nı kaybetseydik, bugünün kahramanları vatan haini mi olacaktı?' diye soruyor ve o günlerde nelerin yaşandığını bilmeden kimseyi hainlikle suçlamamamız gerektiğinin altını çiziyor.
"Veda"yı okumanızı tavsiye ediyorum. Geçmişi tekrar gözden geçirmek isteyebilirsiniz.

var tmp; tmp = document.getElementById("news_content").getElementsByTagName("a"); for(i=0; i Dipnot:"Veda" romanı korsan basıma önlem olarak mavi mürekkeple basılmış ilk roman özelliğine de sahip.