Vefatının 36. yılında İhsan Hınçer'i anıyoruz

Folklorcu (Halk Bilimci) aramızdan ayrılalı tam 36 koca yıl oldu. Unutuldu galiba. Oysa İhsan HINÇER folklorumuzun tanınmış köşe taşlarından biri idi. İstanbul’da Büyük Şehir Belediyesinde görev yaparken “Türk Folklor Araştırmaları” adını kalıcı ve nitelikli bir dergi çıkarıyordu. Tam 31 yıl bu dergiyi sırtında taşıdı ve yurt içinde ve yurt dışında onurla taşıdı. 1916 doğumlu olan İhsan Hınçer’i 11 Kasım 1979 ‘da yitirdik. Ölümünden sonra TFA dergisi ne yazık ki üç sayı sonra Ocak 1980’de maddi imkânsızlıklar yüzünden 366 son sayısıyla elveda etti. Bağrında Türkiye’nin en ünlü halk bilimcilerini yetiştiren TFA dergisinin  ( Mart 1969 Sayı:236’dan Ocak 1980 / 366 sayısına kadar ) bu çok önemli bulduğum folklor ( Halk Bilim Dünyası ürünleri ) emsalsiz bir hazine gibi halen kitaplığımda başköşesinde beş adet cildi vardır. Zaman zaman bu değerli yazıları alıp okuyor ve çok şeyler öğreniyorum. Ben folklor tadını ve sevgisini TFA’dan aldığımı itiraf etmek isterim. Bu konuda sevgili ağabeyim olarak tanıdığım İhsan HINÇER’i anmak istedim. Çünkü halk bilimi bağlamında Sayın HINÇER’i borçlu olduğumu ifade etmek isterim. Çünkü o yıllarda Mardin Folkloru ile ilgili araştırmalarımı hazırlayıp TFA ‘na gönderiyordum. O da memnuniyetle dergide yayınlayıp bana yer veriyordu.

Bana gönderdiği ufak notlarında  “Mardin ile ilgili folklorik devam edin  “ diyordu. TFA araştırmalarında bir hayli yazılarım yer aldı. Bu dergi vasıtasıyla birçok halk bilimcilerle tanışma görüşme fırsatını buldum. Bu arada 1974 yazında Ankara’da Bir folklor Araştırmaları kursuna katıldım. O günlerde Türk Dil Kurumu’nun XIV. Kurultayı vardı. ( 7 Temmuz 1974), İşte bu kurultay sırasında birçok yazar ve şairlerle tanıştım. Bunlardan Fazıl Hüsnü Dağlarca, Cahit Külebi, Ayhan İnal, Şahin kayadil, Tahir Kutsi Makal, İbrahim Minnetoğlu, İrfan Ünver Nasrattınoğu, Kerim Aydın Erdim, Nail Tan, Kamil Toygar, Talip Apaydın, Hikmet Dizdaroğlu ve Ahmet Kabaklı gibi kıymetle edebiyatçılarla tanıştım. Sayın HINÇER’le ikinci  kez görüşmemiz 22 - 25 Ağustos 1976’da Kırşehir’de yapılan Ahi Evran görüşmemiz oldu. Bu sempozyum’da da Sevgili HINÇER’le kodnuşmak ve sohbet etmek bana nasip oldu. Cana yakın, sevecen bir insandı. Yukarıda birçok folklorculardan söz ettim.  Bunların bir kısmı bugün yok aramızda, aramızdan ayrılanlara Allah’tan rahmet, yaşayanlara sağlık ve uzun ömürler diliyorum.

Uzun yıllar Türk folkloruna (halk bilimi)‘ne hizmet edenlerden biri de İhsan Hınçer’di. İhsan Hınçer’in oğlu Bora Hınçer babası için şunları yazıyor:” Babam Mehmet İhsan Hınçer, 14 Mart 1916’da, Konya’da şehir merkezinde, Übeyit Mahallesinde doğdu. Babası, Hacı Fettah ahfadından Celil Ağa’nın oğlu Mehmet Hulusi Bey’dir. Annesi ise Konya’nın tanınmış ailesi Otlakçılardan Hacı Hasan Efendinin kızı Miyase hanımdır. Üç kardeşin en küçüğüdür. İhsan Hınçer 6 yaşında iken,1922 de babasının kaybetti. İlkokulun bir bölümünü Konya’da, Bir bölümünü ise Kayseri’de okudu. 1933 yılında Ortaokul talebesi iken dedesinin  aktar dükkanın çıkan bir yangın sonucu fena halde yandı,Aynı yangında dayısı Raif oğlakçı öldü. Bu yangından dolayı babam bir bacağını kaybetti. Büyük bir özveriyle ona bakan annesini 1935’  vefat etti. Zor şarlarda yaşamını devam etti.  Önce şiirler yazdı. Hınçer’in milli şiirleri her yerde yankılar uyandırdı.1936 yılında ilk şiir kitabı olan “Türklük Bir Yanardağdır” adıyla yayımladı.1937 ise “ Türk İsterse” ve İstiklalimin Menkıbesi “ adını taşıyan şiir kitapları izleri.  Böylece babam İhsan Hınçer İstanbul’a yerleşmiş oydu. Halk evi çalışmalarını İstanbul’da devam etti. Burada Tarık Zafer Tunala, Mehmet Hayri Bayrı, Nakil Tezel, Meliha Avni Sözen, Nusret Safa Coşkun, imle birlikte çalıştı. 1939 ‘da Kabataş lisesinden dışarıdan devam etti ve Konya Lisesinde sınavlara girerek Lise mezunu oldu.10 Mayıs1940 yılında İstanbul Belediyesi’nde göreve başladı. İ. Hınçer 2 Ağustos 1942’de Kebire hanımla evlendi. Bu tarih babamın en önemli tarihlerinden biri oldu. Bir sözünde:

“Eğer anneniz olmasaydı ben bugünlere ulaşamazdım” diyordu. 1942 yılında dördüncü şiir kitabı olan “İnkılap Türküleri” bu şiirleri zaman zaman İstanbul radyosunda da okundu. İlk çocukları 10 Mayıs 1943 yılında Bora dünyaya geldi.1945 yılında İstanbul Belediyesinde Tahsilat Müdürlüğü Hesap Bürosu Şefi oldu.1946 yılında “ Çoban Kızı  “ adlı bir romanı yayımlandı. Yapıtın kahramanları Yiğit Ali ile Güzel Ayşe idi. Kerem ile Aslı tarzında şiirsel olarak yazılmıştı.19 Mart 1948 de ikinci çocuğu olan Çora doğdu.1949 Ağustosunda “Türk Folklor Araştırmaları”  dergisini aylık olarak çıkardı. Bir ara “Halk Bilgisi Haberleri” ve Folklor Postası “dergilerini daha önce çıkarmıştı.(124 sayı). Bu alanda bu üçüncü dergi oluyordu. Halk Bilgisi Haberleri 1929’dan 1942 yılına kadar Folklor Postası’nı 1945 ‘ten 1946 kadar  (19 Sayı )  olarak çıkmıştı. Sayılar sayıları, yıllar yılları kovaları Bir ay bile kesinti vermedi TFA 30. Yılına kadar ulaşarak bugünlere geldi”. Hınçer Ailesine, 3 Temmuz 1960’da Gürsel ve Nursel de katıldı. Babamın ikiç çocuğu oldu.  Mesleğinde başarılı olduğu için 10 Haziran 1961’de Hesap İşleri Varidat Tahakkuk Müdürü olmasını sağladı.

Doğruluk, dürüstlük namusluluk örneklerini verdiği için 18 yıl bu görevde kaldı. Hınçer birçok derneğin ve kuruluşun üyesiydi. Türk Halk Bilgisi( folklor) Derneği, Türk Folklor Kurumu Başkanlığını, Bakırköy halkevi, Konya Eminönü, İstanbul Kültür ve Sanat Vakfı Yönetim kurulu üyesi oldu. Kimi zamanda başkanlık yaptı. 1972 yılında İspanya Barcelona Uluslararası Festivalinden dönüşte hastalandı. Rahatsızlığı şeker ( diyabet ) idi. Babam 4,5 ay içinde 84 kilodan 59 kiloya düştü.1977 ‘de sağ gözünden   “katarakt” ameliyatı oldu. Babam zor günler yaşadı. Buna karşın (rağmen) ( TFA )  Dergisinin yayına için hiç ara vermedi. Nihayet 11 Kasım 1979 ‘da aramızdan ayrıldı “ ( 1 )  İhsan Hınçer Türk folklorunun koca bir kültür çınarı idi.  Türk Folklor Araştırmaları ( TFA ) dergisiyle 30 yıl aralıksız olarak hizmet etti. 

Vefatının 36. Yılında saygıyla ve rahmetle anmak istedim. Onu anmak benim için bir onur ve bir vefa borcudur. Çünkü Sayın HINÇER’de beni çok seviyordu.

İhsan HINÇER’in vefatı nedeniyle birçok yazılar yazıldı, birçok sözler söylendi. Ünlü şairimiz Fazıl Hüsnü DAĞLARCA’da bir ağıt sırası gelmişken Dağlarca’nın bu AĞIT’ını sizlerle paylaşmak istiyorum:

AĞIT

 İnsan Hınçer  gömütün önü ne kalabalık

Hayır tanıdıkları söylemiyorum

Öbür yandakiler

Şalvarların saçı kınalı

Çaydaçıraların ellerinde mum

Yansıtır hepsi

En uzak geçmişi yarından

Bilgiyle erdemle sevgiyle

Çıkmışlar gelmişler sessiz

Dergiden,Türk Folklor Araştırmaları’ndan

Anlam dolu yerle gök

Ulu bir aydınlık var kara günde

İhsan Hınçer besbelli

Yaşayacaksın

Bu binlerce yazının ölümsüzlüğünde

                                   11 Kasım 1979

                         Fazıl Hüsnü DAĞLARCA ( 2 )

Kaynak:  1 ve 2,  Bora Hınçer, Türk Folklor Araştırmaları Dergisi

Aralık 1979, Sayı:365, Ocak 1980, Sayı:366- İstanbul