Mlliyet Milliyet Blog Milliyet Blog
 
Facebook Connect
Blog Kategorileri
 

24 Ağustos '20

 
Kategori
Sağlıklı Yaşam
 

Veteriner Tıpta Kök Hücre

Kök hücreler vücudumuzdaki bütün organ ve dokuları oluşturan ana hücrelerdir. 

Bir canlının embriyonal  döneminden başlayarak yaşamı boyunca her türlü doku ve organların  gelişiminde ve yenilenmesinde rol alırlar. 

Uzun süre kendini yenileme kapasitesi olan, belli sinyaller eşliğinde  farklı hücrelere dönüşebilen "farklılaşmış" hücrelerdir.

Kök hücreler değişme yeteneklerine göre;

Üç grup altında toplanabilir.

Totipotent: Embriyoda ilk 4 gün içinde bulunan hücreler değişme yetenekleri en fazla olan hücrelerdir. Tüm canlı vücüdunu oluşturabildikleri gibi  her türlü doku ve organa  da dönüşebilirler.

Pluripotent: Bu dönem, totipotent dönemi izleyen 5-6. günden itibaren vücudu oluşturacak sistemlerin başladığı dönemdir. (sinir, beyin, kemik, kıkırdak, bağ doku ve yağ dokusu gibi). Pluripotent dönem kök hücreleri, gelişimde rol alırlar ancak bir canlıyı tümü ile oluşturamazlar.

Multıpotent: Anne karnındaki bebeğin doku ve organlarının hızla büyümeye başlaması sırasındaki hücrelerdir. Multipotent dönem kök hücreleri değişme yeteneklerini kısmen kaybederler.

 Kök Hücre Çeşitleri

Embriyonik kök hücreler:

Multipotent ve pluripotent özelliğe sahip kök hücrelerdir.

Embriyonik olmayan kök hücre:

2.1. Erişkin Hök Hücre 

2.2. Fötüs Kök Hücre

2.3. Kadavra Kök Hücre

2.1.Erişkin kök hücreler:

Erişkin kök hücreler, farklılaşmış bir dokuda bulunan ancak farklılaşmamış hücre grubudur. Bunlar Multıpotent özelliktedir. PLASTİSİTE olarak adlandırılan doku ve organların hücre tipine dönüşebilme  ve kendini yenileme özelliğine sahiptirler.

2.1.1. Homeopatik kök hücre (kemik iliği % 3-5, periferik kan %0.03-0.05 oranında ve kordon kanında bulunur.. Periferik kandaki kök hücreler özel santrifüj tekniği ile elde edilerek istenilen bölgeye uygulanabilir.

2.1.2. Mezenkimal kök hücre olarak ikiye ayrılır. (kemik iliği ve adipöz dokuda bulunur). Mezenkimal kök hücreler bağ dokusunun ana hücreleridir. Yağ, kemik kıkırdak, kas, tendon, ligament ve organların hücrelerine farklılaşabilir. 

Kemik iliği, kemik, kas doku, diş pulpası, maksillofasial dokular, karaciğer, lipoaspirasyon materyalleri, kordon stroması, plasenta gibi solid yapılardan enzimatik yöntemlerle, kordon kanı, amion sıvısı ve sinoviyal sıvıdan adezyon özellikleri nedeniyle ayrıştırılarak elde edilebilir.

Mezenkimal kök hücreler adipozitlere, osteoblastalarakondrositlere, tenositlere iskelet kas hücrelerine ve visseralstromal hücrelere differansiye olabilmektedir. Bunun yanısıraekdodermalkaynaklı  (nöronlar)  ve endodermal kaynaklı (hepatositler) dokulara da differansiye olabilirler. Dejenerasyonun olduğu her hücrenin rejenerasyon fonksiyonuna katkı sağlayabilir.

Migrasyon özelliği ile hasarlı dokuya kolayca ulaşabilirler. Immunsupresif, non- immunojenik özellikte olmaları nedeniyle klinik kullanımdaki AVANTAJI doku uyumunun şart olmadığı, uyumsuz bireylerdeN bile hazırlanır.

Gen transfer kolaylığı ve dayanıklılığı nedeniyle gen tedavisine uygun olmaları bir başka önemli özellikleridir.

Enzim salgılayarak, kalıtsal hastalıklarda enzimaldefektlerigiderebilme potansiyeli vardır.

Kronik organ yetmezlikleri, Akut ve kronik yaralar, Diş hekimliğinde implant uygulamaları, Omurga ve intervertebral disk rejenerasyonu, Nonunıon, Artroz, MyasteniaGravis ve Oto ımmun hastalıklar endikasyon alanları içerisindedir.

 

Kök hücre uygulamasında hastalığı tedavi etmek ise amacımız , tedavi edilmesi gerekli hücrenin veya dokunun kök hücresini verilmesi veya  mezenkimal kök hücrenin verilmesi gerekmektedir. 

Kök hücre tedavisi tek başına kesinlikle kullanılmaz. Tedavi için ciddi planlama ve değerlendirme gerekmektedir. Immunsuppresyon nadiren de olsa oluşturabilir. 

 

Kök hücreler, vücuda hangi yoldan girerse girsin gidecekleri yeri bulurlar. Çünkü hasaralı bölgeden kana sinyaller ulaşır. Kök hücre elde etmek  için özel bir cihaza veya labaratuar ortamına ihtiyaç vardır. Hastanın kemik iliğinden alınan 30 ml kan özel bir cihazda ayrıştırılarak kök hücre elde edilebilir. Ancak küçük hayvanlarda 30 ml kanın alınmasının getireceği sakıncalar, işlemin anaestezi altında yapılacak olması hasta sahipleri tarafından pek olumlu karşılanmamaktadır.  Bu nedenle bizim teminimiz kedi ve köpekler için Marmara Üniversitesi Hücre Teknolojileri Labaratuarında bulunan kök hücre bankasından adipöz yani yağ dokusundan alınan mezenkimal kök hücre  temin etmek olmuş ve endikasyona göre uygulanan vakalarda yüksek oranda başarı elde edilmiştir.

 

Eminim ki yakın bir gelecekte kök hücre tedavisi hem beşeri hem de veteriner tıpta birçok vaka için umut kaynağı olacak.

 

Veteriner Hande Mutlu

İnstagram://@veterinerhandemutlu

Facebook://@veterinerhandemutlu

 
 
Toplam blog
: 11
: 51
Kayıt tarihi
: 26.06.20
 
 

İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Veteriner Fakültesinde başlayan serüven bugün 14 yıllık deneyim ve..