Vikinomi ve Kitlesel İşbirliği

GOLDCORP’UN SIRADIŞI VİKİNOMİ STRATEJİSİ

Sizlere McGill’de ders olarak okuttuğumuz başarı öykülerinden (Case study) birini anlatarak konuya girmek istiyorum.

Goldcorp Toronto merkezli Kanadalı küçük bir altın arama şirketi. Şirketin Ontario’da Kızıl Göl’de (Red Lake) bir madeni var, ama altın endüstrisindekiler ve şirkettekiler orada altının artık tükendiğini düşünüyorlar. Şirketin borçları ve üretim maliyeti arttıkça geleceği tehlikeye giriyor.

Goldcorp’un CEO McEwen, sıradışı bir adam. Tam Steve Jobs ekolünden. Hatta bazıları onu kafadan çatlak olarak bile değerlendiriyorJ. Teslim olmak yerine McEwen akıllara zarar stratejiler geliştiriyor. Jeologlarını topluyor ve bu madenden daha fazla altın bulmak için bir plan geliştirmeden bu gece buradan çıkmayacağız diyor. Gece yarılarına ve sabahlara kadar çalışıyorlar ve madende çıkarılan altından çok daha fazla (inanmayacaksınız ama yaklaşık 30 kat!) altın olduğunu keşfediyorlar. Ancak bir problem var: Aylarca uğraşmalarına rağmen bir türlü altınların tam yerini bulamıyorlar.

AÇIK KAYNAK İNOVASYON

CEO McEwen, problemi çözmek için yine sıradışı yollar aramaya başlıyor. Önce işe kendisinden başlamak gerektiğini düşünen McEwen, kendisini geliştirmek için pek çok seminer ve eğitim programına katılmaya başlıyor. Bu programlardan biri de MIT’de genç yazılım şirketi yöneticilerinin konferansı. Konferansta Linus Torvalds heyecanla, aşkla-şevkle Linux’ın oluşum hikayesini ve başarı modelini anlatıyor. Torvards, Linux’ın kodunu bütün dünyaya açmaya karar verişini, dünyanın her yerinden yazılımcıları davet edişini, açık kaynak yazılım sistemini geliştirmelerinin öyküsünü paylaşıyor. Yazılımcıların beraber çalışarak, beraber üreterek ve yardımlaşarak dünyanın en iyi ve en esnek işletim sistemini geliştirmelerinin hikayesini dinleyen McEwen oturduğu yerde birden irkiliyor. Beyninde şimşekler çakmaya ve ampüller yanmaya başlıyor: “Linux’ın açık kaynak yazılım modelini ben altın arama sektörüne uygulasam nasıl olur acaba? Eureka! Çok çılgın bir fikir. (Cool!) Aklıma şaşayım. Vallahi tam bana göre! Oldu bu iş!”

KREATİF FİKİR YENİLİĞE DÖNÜŞÜYOR

Böylece bizimki çılgın planını uygulamaya koyuyor: Toronto’ya dönüp yine jeologlarını topluyor ve dahiyane fikrini açıklıyor;

“Elimizdeki bütün bilgileri, veri tabanını, jeoloji datasını bir Internet sitesi kurup oraya koyacak ve dünyaya açacağız. Altını nerede bulacağımızı biz bulamadık, dünyanın her yerinden beyinler çalışırsa bence onlar bulabilir. Ne dersiniz?”

Jeologların tepkisini ve yüzlerindeki şaşkınlığı – dehşeti herhalde tahmin edersiniz:

“Patron sen çıldırdın mı? Bütün altın endüstrisi tarihinde böyle bir saçmalık görülmedi! Bu bizim Coca Cola formülü gibi sırrımız! En stratejik ve en gizli bilgilerimizi tüm dünyaya mı açıklayacaksın?!!”

“Evet iyi bildiniz zavazingolar! Düşünsenize, böyle bir strateji ile dünyada her meslekten en iyi yeteneklere ve en iyi beyinlere ulaşacak ve bu küresel bilgi ve yetenek havuzundan faydalanacağız!”

“Aman Robert, canım Robert, sen gel bu dahiyane fikirden vazgeç. Aklını başına devşir deli oğlan..” filan derler ama fayda etmez.

ONLINE YETENEK YARIŞMASI

Radikal fikirlere bayılan ve kafasına koyduğunu yapan McEwen kararını vermiştir. 2000 Mart’ında “Goldcorp Challenge” Internet sitesi kurulur ve ortaya toplam 575 bin dolar ödül konulur. Araziye ve madene ait bütün bilgiler dünyaya duyurulur. Haber Internet aleminde çabuk yayılır ve 50 ülkeden binlerce katılımcı data üzerinde çalışmaya başlar.

KÜRESEL BİLGİ HAVUZU

Birkaç hafta içinde Goldcorp’a dünyanın her yerinden çözüm önerileri ve projeler yağmaya başlar. Jeologlar, lisansüstü öğrenciler, askerler, matematikçiler, danışmanlar ve bir çok meslekten insanlar delice yarışırlar. Altın endüstrisinde daha önce hiç görülmemiş çapta, çeşitlilikte ve derinlikte stratejik bir veri tabanı oluşur. Uygulamalı matematik, akıllı sistemler, kompleks sistem bilimleri, ileri fizik, bilgisayar grafik tasarımı, yer bilimleri gibi çok farklı disiplinlerden müthiş bir bilgi havuzu ortaya çıkmıştır. Goldcorp arazisinde 110 farklı lokasyonda daha önce hiç öngörülmeyen altın hedefleri belirlenir ve birçoğundan yeni altın bulunur.

21. YÜZYILIN KİTLESEL İŞBİRLİĞİ MODELİ: VİKİNOMİ

100 milyon dolarlık batmak üzere olan bir şirket, McEven’ın açık kaynak inovasyon ve kitlesel işbirliği modelini uygulayarak 9 milyar dolarlık dev bir sektör liderine dönüşür. McEven’ın Goldcorp’ta uyguladığı radikal ve başarılı İşletme 2.0 modeline “vikinomi” (Wikinomics) diyoruz (Tapscott ve Williams, 2007).

2007’nin en çok satanlar listesindeki bu işletme kitabını okumanızı öneririm.