XO1: 100 dolara bilgisayar

Tüm gelişmekte olan ülke çocuklarını bilgisayar sahibi yapma misyonuyla yola çıkan 100 dolara dizüstü bilgisayar projesinde öngörülen fiyat tutacak gibi görünmüyor.

OLPC (One Laptop Per Child) projesi Massachusetts Teknoloji Enstitüsü kurucu ve yöneticisi Nicholas Negroponte tarafından tasarlanan ve yürütülen bir proje. OLPC kar amacı gütmeyen bir kuruluş ve 2007’den itibaren yılda 100 ila 150 milyon adet üretim planlanıyordu.

Çepeçevre plastik koruyuculu, 500 MHz işlemcili, Linux tabanlı, hard disk yerine flash bellekli, internete kablosuz wi-fi teknolojisiyle bağlanabilecek, kendi dinamosu ile şarj edilebilen, kendinden ışıklı renkli mod ve reflektif (güneş altında kullanabilmek için) siyah beyaz mod olmak üzere çok az güç tüketimli (1, 5 W – 2 W) monitörü olan bir “sahra bilgisayarı”.

Yazılım tarafında ise “öğrenmeyi öğretmeyi” hedefleyen, mevcut yazılımı yeniden şekillendirilmeye, icat edilmeye ve uygulanmaya açık doküman formatları kullanılmış.

Brezilya, Çin, Mısır, Tayland, Güney Afrika, Uruguay, Arjantin, Pakistan, Nijerya gibi ülkelerin talip olduğu dizüstü bilgisayarların hedeflenen 100 dolar maliyetini hayli aşıp 189 dolara dayandı. Bunda nikel ve silikon fiyatlarındaki artış etkili olduysa da asıl neden başka. Önceleri 10 milyon olarak tasarlanan ilk üretim önce 5 milyon adete, daha sonra da bir milyona düşürüldü.

Bunun nedeni ise siparişlerin beklendiği gibi olmaması. Devletlerin satın alıp dağıtması planlanan dizüstülerin söz gelimi Nijerya hükümetine maliyeti bütçenin yüzde 73’ünü buluyor.

Seri üretim başlayınca yine de düşeceği tahmin edilen maliyetin en iyimser tahminle ancak 135 – 140 dolardan satılabilecek kadar ineceği sanılıyor. 100 doların bile çok büyük para olduğu dünyanın bazı bölgelerinde bu fiyatı dahi ödemek o kadar kolay değil.

Bunu aşmanın bir yolu olarak “kar eden satışlar yapıp bu kârı maliyeti düşürmek için kullanmak” da mümkün. Çünkü ABD’de bazı eyaletlerden alım talebi var.

Google ve Intel’in sponsorları arasında olduğu OLKC projesinde bazı başka problemler de var.

Dağıtılan bilgisayarların daha yüksek fiyatla başkalarına satılması, Nijerya’da test amaçlı kullanım için dağıtılmış bilgisayarların ilk okul çocukları tarafından derhal porno sitelerinde sörf amacıyla kullanılmaya başlanması bunlardan sadece ikisi. Şimdi bunu önlemek için filtre takılması düşünülüyor.

Kaynak : OLPC resmi sitesi ve diğer siteler