Yaratıcı Dehanın Sırları-Michael Michalko

"Dahiler nasıl fikir üretirler? Mona Lisa'yı ve izafiyet teorisini üretmek için nasıl bir düşünme tarzına sahip olmak gerekir?

Tarihteki Einstein’ların, Da Vinci’lerin, Darwin’lerin, Picasso’ların, Michelangelo’ların, Galileo’ların, Freud’ların ve Mozart’ların düşünme tarzlarını ne karakterize eder? Onlardan ne öğrenebiliriz? Bu kitabın amacı bu düşünme stratejilerini tanımlamak ve onları işinizde ve özel hayatınızda daha yaratıcı olmak için nasıl uygulayabileceğinizi göstermektir.

Bilginler ve araştırmacılar yıllardır önemli istatistikler vererek dehayı açıklamaya çalışmışlar, ancak ne yazık ki yığınla bilgi birikimine rağmen dehayı aydınlatmada yetersiz kalmışlardır.

1904’teki çalışmasında Havelock Ellis çoğu dahinin otuz yaşın üstünde babaya ve yirmi beş yaşın altında anneye sahip olduğunu ve genellikle sorunlu bir çocukluk geçirdiğini öne sürmüştür. Diğer bilginler birçoğunun dinsel nedenlerle evlenmediğini (Descartes, Galileo, Newton) ve bazılarının babasız (Dickens) ya da annesiz (Darwin, Marie Curie) olduğunu ortaya koymuştur. Ne var ki, yığınla bilginin yeteri kadar aydınlatıcı olmadığı bir gerçektir.

Akademisyenler aynı zamanda zeka ve deha arasındaki bağlantıyı da ölçmeye çalıştılar. Ancak, zeka tek başına yeterli değildir. Kayıtlara en yüksek IQ seviyesi olarak 228 ile geçen Marilyn vos Savant bilime ya da sanata herhangi bir katkıda bulunmamıştır. Bunun yerine Parade dergisinde bir sorucevap köşesinin yazarlığını yapmıştır. Sıradan fizikçiler bile son büyük Amerikalı deha olarak bilinen Nobel Ödüllü Richard Feynman’dan daha yüksek IQ seviyesine sahiptir (Feynman’ın IQ’sü yalnızca 122’dir).

Deha; SAT sınavlarında(Amerika’da yapılan ÖSS benzeri sınav) 1600 çekmek, yedi yaşında on dil konuşmak, rekor zamanda New York Times’ta yayımlanan bulmacaları çözmek, normalin üstüne IQ seviyesine sahip olmak ya da hatta zeki olmakla alakalı değildir. Altmışlı yıllarda yaratıcılık üzerine bilimsel bir odak arayışında olan J.R Guilford’un başlattığı kayda değer bir tartışmadan sonra psikologlar yaratıcılığın zeka ile aynı şey olmadığı sonucuna vardılar. Bir kişi zeki olduğundan çok daha yaratıcı olabilir, ya da yaratıcı olduğundan çok daha zeki olabilir.

Bilgi ya da problem sunulduğunda normal zekaya sahip çoğu insan probleme beklenen geleneksel karşılığı verebilir. Örneğin, “On üçün yarısı kaçtır?” sorusuna çoğumuz hemen altı buçuk yanıtını veririz. Muhtemelen yanıta birkaç saniyede ulaştınız ve sonra dikkatinizi metne verdiniz.

Benzer problemlerle geçmişte karşılaşmış olduğumuz için genellikle tekrarlayıcı biçimde düşünürüz. Problemlerle karşılaştığımızda daha önce işe yaramış olan bir şeye dikkatimizi veririz. “Hayatımda, eğitimimde ya da işimde öğrendiğim hangi şeyler bu problemi çözmemde yardımcı olabilir?” diye sorarız.

Sonra analitik olarak diğer tüm yaklaşımları saf dışı ederek geçmiş deneyimlerimize dayanan en umut verici yaklaşımı seçeriz ve böylelikle bizi problemin çözümüne götürecek en kısa ve kesin yolda ilerleriz. Geçmiş deneyimlere dayanan adımların sesini bariz duyabildiğimiz için vardığımız sonucun kesin doğruluğundan küstahça emin oluruz.

Buna karşın dahiler üretken biçimde düşünürler, tekrarlayıcı değil. Bir problemle karşılaştıklarında kendilerine bunu çözebilmek için ne öğrendiklerini değil, soruna kaç farklı açıdan bakabildiklerini, nasıl yeniden düşünebildiklerini sorarlar. Çok sayıda farklı yanıt vermeye eğilimlidirler. Bu yanıtlardan bazıları sıradışıdır ve muhtemelen benzersizdir. Bir önceki soruya dönersek, üretken bir düşünür “on üç” yanıtını vermek, dolayısıyla bir sayıyı ikiye bölmek için birçok farklı yol olduğunu söyleyecektir.

İşte birkaç örnek:

13 sayısını ikiye bölmenin farklı yolları:

6.5

Altı buçuk

On ve üç = 2 (Her iki tarafta 2 harf)

13 = 1, 3

Xl]ll= 11,2

XIII 8, 8 (Yatay bir şekilde bölerek üstten 8, alttan 8 elde ederiz)

İnsan üretken düşünme yöntemini kullanarak en yüksek ve en düşük olasılıklarda istediği kadar alternatif yaklaşım elde edebilir. Parlak bir yaklaşım bulduktan sonra bile, tüm yaklaşımları keşfetme isteği önemlidir. Einstein’a kendisi ile ortalama bir insan arasındaki fark sorulduğunda, ortalama bir insandan saman içinde bir iğne aramasını isterseniz iğneyi bulduktan sonra aramaktan vazgeçer, cevabını vermişti. Öte yandan kendisi samanlığı baştan sona tarayarak tüm olası iğneleri bulmaya çalışırdı."

Kitabın içindekiler kısmından da anlaşılacağı üzere, yaratıcılığı harekete geçirecek detaylar bu kalınca kitapta bizi bekliyor:

"BAŞKA HİÇ KİMSENİN GÖRMEDİĞİNİ GÖRMEK

NASIL GÖRECEĞİNİZİ BİLMEK

DÜŞÜNCELERİNİZİ GÖRÜNÜR KILMAK

BAŞKA HİÇ KİMSENİN DÜŞÜNMEDİĞİ GİBİ DÜŞÜNMEK

AKICI BİR ŞEKİLDE DÜŞÜNMEK

YENİ KOMBİNASYONLAR YARATMAK

BAĞLANTISIZ OLANI BİR YERE BAĞLAMAK

BAŞKA AÇILARDAN BAKMAK

BAŞKA DÜNYALARA BAKMAK

ARAMADIĞINIZ ŞEYİ BULMAK

İŞBİRLİKÇİ RUHU UYANDIRMAK"

Kitabın arka kapağındaki şu söze katılmamak zor: "Tüm mucitler başlangıçta aynı şeyi keşfettiler: Kendilerini"

Ve yazı şöyle devam ediyor:

"Yaratıcılık tam olarak nedir? Neden bazı insanlar diğerlerine göre daha yaratıcıdır? Sırları öğrenilebilir mi? Bir çığır açan bu kitapta dünyaca ünlü bir yaratıcılık uzmanı olan Michael Michalko tüm bu sorulara ve daha fazlasına yanıt vererek günlük hayatınızda kolayca uygulayabileceğiniz teknikleri tanıtıyor. Michalko okuyuculara yaratıcı insanların nasıl düşündüklerini anlatmak ve sırlarını açıklamak için Leonardo da Vinci'den Charles Darwin'e, Thomas Edison'dan Walt Disney'e kadar tarihteki en büyük yüz düşünürü mercek altına alıyor. Entrepreneur dergisinin bu kitabı iş dünyasında "mutlaka okunması gereken" kitaplar arasında göstermesi bir raslantı değildir. Yaratıcılığı uyandırmak için pratik egzersizler ve stratejiler sunan bu özgün kitap düşünme tarzınızda bir dönüm noktası yaratmayı ve günlük hayatta karşınıza çıkan zorlukları yenmede yenilikçi çözümler üretmenize yardımcı olmayı hedefliyor.

Artık siz de başka hiç kimsenin görmediği gibi görebilir, düşünmediği gibi düşünebilirsiniz."