Yaratıcı Drama olmadan eğitim olmaz!..

Yaratıcı drama çalışmaları, yaşayarak ve duyu organlarının mümkün olduğunca fazlasına seslenme ilkesiyle gerçekleştirilmektedir. Çocuk, oyunla öğrenir.

Çalışmalarda yaşanmış bir olay, bir gazete haberi, fıkra, bir metin çocuğun yaşama ortamına uygun biçimde canlandırılır. Yaratıcı drama ortamıyla, çocuğun yaratıcılığını geliştirmek, oynayarak kendisini ifade etmesini sağlamak, iletişim becerilerini geliştirerek, insanlarla sağlıklı iletişim kurabilen, özgür düşünceli, hoşgörülü, saygılı ve demokratik kişilik özelliklerine sahip bireyler yetiştirmek amaçlanmaktadır.

Her çocuk üstün yeteneklerle doğar... Bu yetenekleri ortaya çıkarıp geliştirmek ve topluma yararlı bir fert haline getirmek ailenin ve öğretmenlerin becerisiyle olur.

Sağlam eğitim temellerine kavuşamamış nice çocuk vardır ki olgun bir yaşa eriştiğinde tesadüfen kişisel çabalarıyla bu yetilerini ortaya çıkarır.

Anadolu'nun ücra bir köşesinde ilkokul mezunu bir yurttaşımızın, Dünya çapında bir icadı yaratarak basın aracılığıyla kendini anlatabildiğine hepimiz tanık olmuşuzdur .

Bunlardan bazılarının elinden tutan devlet ya da kurumlar, ülkemiz için çok önemli buluşların patentlerini almışlardır...Bazıları ise maalesef ellerinden tutulmadıklarından boyunları bükük öylesine bir köşede kalmışlardır.

Öğretmenini eğitemeyen bir devletin kendi ülkesine verdiği zararın haddi hesabı yoktur !..

....

Öğretmenin mesleki gelişiminde, Hizmet İçi Eğitim Seminerlerinin, ne denli yararlı olduğu bilinir. Uzmanlar tarafından verilen kursların, öğretmenleri eğitirken eğlendirdikleri de bir gerçektir...

Yasak savma kabilinden verilen kurslar, genelde deneyimsiz kişiler tarafından verildiğinden faydadan çok;zamanın yok edilmesi anlamında zarar vermektedir.

Başarılı eğitim yöneticilerinin, milli eğitim müdürlerinin ve valilerin, kaymakamların olduğu kentlerde, eğitim kalitesi de her geçen gün daha da yükselmektedir.

Sayıları az da olsa, cesaretle bürokrasi zincirlerini kırarak sponsorluklar edinen yöneticilerin,öğretmenleri, tatil dönemlerinde kaliteli tatil köylerinde kısa dönemlerde de olsa seminerlere davet ederek; eğitim ve öğretim etkinliklerine önemli katkıları olmaktadır...Bu arada kendilerinin önemsendiğini farkeden öğretmenlerin dinlenerek eğlendikleri ve mesleki formasyon kazandıkları bu seminerler sonunda, okullarına daha donanımlı ve moral yüklü dönmeleri sağlanmaktadır.

....

Yarıyıl tatilinin başlayacağı şu günlerde, Yaratıcı Dramanın önemini, bir kez daha hatırlatmakta yarar olacağını umuyorum.

Öğretmenlere yönelik Diksiyon ve Yaratıcı Drama Derslerinin bir ''Atölye uygulaması '' biçiminde sürdürülmesi, son derece etkili olmaktadır. Bu etkinlikler sırasında, çocukluklarını yaşayan öğretmenlerin, empatik duyguları da olağanüstü gelişmektedir.

Sadece dinleyerek verilen öğretim yöntemlerinin pek fayda sağlamadığı geçmiş uygulamalarda görülmüştür.

Yaratıcı Drama Uzmanı olarak, öğretmenlere yönelik olarak, yıllarca verdiğim Drama Seminerlerimde kendimi çok mutlu ve zinde hissetmişimdir.

Yaparak ve yaşayarak öğrenmenin ne kadar yararlı olduğu gözlenmektedir. Kurslar sonunda, kursiyerlerimize MEB onaylı sertifikalar verilmektedir. Sadece bir sertifika almak hevesiyle gelen katılımcıların, motivasyon sorunu yaşadıklarından,başarılı olmaları da elbette mümkün olamamaktadır.

Tartışan, konuşan ve bir eser ortaya koyan kursiyer öğretmenlerin kendilerine olan özgüvenleri artmaktadır. Böylece, üretime katılan öğretmenin, bilgilerini öğrencilerine aktarması daha da kolaylaşmaktadır.
..........

Latince bir sözcük olan ''Drama'' Türkçemizde: ''Dram '' karşılığı olarak kullanılır. Dram, sahnede oynanmak için tasarlanmış, acıklı, hüzünlü olayları, komedi unsurları da katarak oyunlaştırma sanatıdır.

Drama, ise çocuğun hayal dünyası içinde ürettiklerini dış algılarla birleştirerek kendine hazırladığı bir oyun dünyasıdır. Evcilik, doktorculuk, öğretmencilik gibi oyunlar birer yaratıcı drama örneğidir.

Drama, insanın tasarımlarını eyleme dönüştürebileceği bir yöntemdir. Hayal kurmak ya da bir şeyleri taklit etmek küçük çocukların dünyasının önemli bir parçasıdır. Bu davranışlar en fazla oyun etkinliklerinde gözlemlenir.

Drama, çocukların çevrelerini keşfetmelerini sağlarken, muhakeme ve problem çözebilme gibi zihinsel becerilerin gelişmesini de destekler. Farklı drama etkinlikleri içinde çocukların dil gelişimi de artar.

Sosyal ve duygusal davranışlar, planlama ve sorumlulukları kabul etme gibi işbirliği gerektiren durumlar oyun sürecinde gelişir. Çocuk duygu ve düşüncelerini drama yoluyla ifade eder. Çocuk drama yoluyla kendini tanır.

Dramatik etkinlikler çocukları farklı rollere ve farklı bir etkinliğe katarken, motor gelişimi için elverişli durumlar sağlar. Yaratıcı drama etkinlikleri için yaratılan araç-gereçler çocukların küçük kas becerilerini geliştirir. Araçlar ve materyaller, farklı kaynaklarla oluşturulan deneyimler çocukların estetik beğenilerini geliştirmek için olanaklar sağlar.

Dramatik deneyimlerin uygun öğrenme sağlayabilmesi için, dikkatlice planlanan çevreye ve uygun seçilen etkinliklere gereksinim vardır.

Dramatik oyun çocuk tarafından başlatılır. Dramatik oyun çok iyi bir planlamayla ve yaratıcı çevre ile desteklenebilir. Çeşitli araçlar taklit oyunlarını destekler.

Örnekler:

Postacı;
Postacı çantası, posta kutusu, mektup, paket

İtfaiyeci;
Hortum, itfaiye arabası, merdiven, şapka

Bakkal/ Manav;
Önlük, sepetler, oyuncak para, yazar kasa, konserve yiyecekler ve kutular, alışveriş çantaları ve el arabası

Fırıncı;
Tava, önlük, oklava, kaşıklar, kâseler, kurabiye kalıpları, şapka

Öğrenme çevrelerinin içinde bir giyinip, süsleme köşesi geliştirin. Bir ayna, çeşitli giysiler ve tuvalet masası sağlayın. Bu köşeye kutular, alışveriş çantaları ve bavul ekleyin. Hedefler ve konulara eşlik etmeleri için köşeye değişik malzemeler ekleyin.

Evcilik köşesi, rol oyunu için fırsatlar sağlar.

Evcilik köşesinde şunlar bulunabilir.
Lavabo, raflı dolap, fırın ve buzdolabı, sandalyeler, masanın yer aldığı mutfak
Oturulacak rahat bir yer, kitaplar, gazeteler, dergilerinde yer aldığı oturma odası
Giysiler, sandık ve oyuncak bebek beşiği ile yatak odası
Oyuncaklar (etnik) yöresel karakterler gösteren giysilerle ve farklı ölçülerde olabilir.

Çeşitli araçlar dramatik oyunu teşvik edebilir.

Örnekler: Daktilo, eski fotoğraf makinesi, tamir araçları, saatler, süreölçer, el feneri, evrak çantası, süpürge, paspaslar, çöp kutusu, plastik yiyecekler, adres defteri, telefon rehberi, haritalar, pusula.

Rol oyunları için uygun bir blok köşesi tercih edilir. Çeşitli inşa malzemeleri gibi bir birinin içine girebilen parçalı bloklar sağlayın. Yönlendirmek için yapı aksesuarları ekleyin. Arabalar, kamyonlar, uçaklar, trafik işaretleri, artık malzemeler, hayvanlar ve mobilyalar gibi aksesuarlar ekleyebilirsiniz. Rol oyunları için uygun hareket ve inşaat yapılabilecek açık alanlar hazırlayın.

Yaratıcı drama, bir olayın, nesnenin ya da hikâyenin çocuklar tarafından duygu ve düşüncelerini katarak, yeniden biçimlendirerek, canlandırma sürecidir.

Dramatik canlandırmalar içinde yeniden anlatılan hikâyeler yaratıcılık, anlama, düzen, dil ve dinleme becerilerini geliştirir.

Parmak oyunları yaratıcı dramanın yapılmasını cesaretlendirmek için kullanılabilirler. Araç gereçler yaratıcılığı uyarmak için mutlaka sağlanmalıdır.

Önerilen parmak oyunları:

Beş Küçük Maymun

Beş küçük maymun yerde oynuyor,
Biri kaçtı ve dört kaldı.
Dört küçük maymun bir ağaçta gürültü yapıyor,
Biri kaçtı ve sonra üç maymun kaldı.
Üç küçük maymun hayvanat bahçesinde yaşıyor,
İçlerinden biri kaçtı ve sonra iki kaldı.
İki küçük maymun güneş altında oturuyor,
Biri kaçtı ve sonra biri kaldı.
Bir küçük maymun hepsi ayrılınca yalnız kaldı,
Oda kaçtı ve şimdi hepsi geri geldi.

Kese kağıdı, zarflar, kağıt toplar, eldivenler, çoraplar, kağıt tabaklar ve çeşitli kağıt ürünler gibi yumuşak ve esnek hammaddelerle kuklalar yapılabilir. Satın alınabilen çeşitli kuklalarda vardır.

Gösterilen kuklalar yaratıcı dramayı cesaretlendirir. Bir çamaşır ipi, kukla ağacı, önlük ve kukla sahnesi dramatik oyunları cesaretlendirir ya da yaratıcı dramaları motive edebilir.

Müzik çocuk dünyasının bir parçasıdır. Çocuklara dans ve şarkı söylemeyle fikirlerini ve duygularını aktarma olanaklar sağlanmalıdır. Çocuklar için çeşitli şarkılar, cd ve kasetlerle, ses araçları sağlayın. Müziğe eşlik etmesi için de araç- gereç sağlayın.

Yaratıcı dramayı cesaretlendirmek için şarkıların canlandırılmasını sağlayacak araçlar yapın ve şarkıları seçin. Çocukların bağımsız bir şekilde kullanmaları için araç gereçleri kutular ya da çantaların içine koyun.

Örneğin: Vadi İçindeki Çiftçi (çiftçi- şapka, eşi için- önlük, çocuklar için oyuncak, dadı için fincan, köpek için başlık, kedi için ve fare için başlıklar). Benzer melodiler kullanarak sözler yazın. Şarkıları dramatize ederek söyleyin. Yaratıcı drama etkinliklerini zenginleştirmek için araç gereçler sağlayabilirsiniz.
Örnekler:

Parkın İçinde

Parkın içinde koşup ve oynayacağız,
Koş ve oyna, koş ve oyna.
Parkın içinde koşup ve oynayacağız,
Bugün koş ve oyna.
Parkın içinde hoplayıp ve zıplayacağız,
Hopla ve zıpla, hopla ve zıpla.
Parkın içinde hoplayıp ve zıplayacağız,
Bugün hopla ve zıpla.
Parkın içinde ip atlayacağız,
İp atla, ip atla.
Parkın içinde ip atlayacağız,
Bugün ip atla.
Parkın içinde toplarla oynayacağız,
Toplarla oyna, toplarla oyna.
Parkın içinde toplarla oynayacağız,
Bugün toplarla oyna.
Parkın içinde etrafta zıplayacağız,
Etrafta zıpla, etrafta zıpla.
Parkın içinde etrafta zıplayacağız,
Bugün etrafta zıpla.
Parkın içinde birçok eğlenceye katılacağız,
Bir çok eğlenceye katıl, eğlenceye katıl.
Parkın içinde birçok eğlenceye katılacağız,
Bugün eğlenceye katıl.

..........

Yaratıcı Drama Etkinliklerinde, öğretmenin yaratıcı hayal dünyasının etkisi büyüktür. Eğitimciye rehber olarak sunulan anahtar bilgileri, yaşama uyarlamak ve öğrencilerini motive etmek başarısı; ancak kendisini mesleğine adamış eğitimcilerle mümkün olabileceği unutulmamalıdır.

KAYNAKLAR:
*Ruth, Baker, Betty (1992). Fingerplays: An Idea from the Past with Learning Opportunities for the Present and Future. Paper presented at the Annual Meeting of the Association of Childhood Education İnternational.
Ruth, Baker, Betty (1996). Drama and Young Children. www.eric.ed.gov
*Mesut Selek-Ömer Seyfettin Öykülerinden Yaratıcı Drama Örneği (Demir Yürek) -Senaryo-
*Mesut Selek-Çocuk Edebiyatında Yaratıcı Drama (Nasreddin Hoca:''Ye Kürküm Ye '')-Basılmış kitap-
*Mesut Selek-Milli Direniş-(İstiklal Marşı'nın Öyküsü)Yaratıcı Drama yayınları.-Basılmış kitap-