Yasanın torbalanması

Demokrasi anlayışımızın yanında bu ülkede birçok şey aslında bize özgü Anadoluludur. Yasaların hatta uygulamaların gerçek anlamda hayata geçirilmesi çabası yerine bireysel veya topluluk olarak, Oportünizm (fırsatçılık, kendine yontma),  pragmatizm (bireysel faydacılık)  en az zarar en çok fayda saikıyla davranılır. Demokrasinin üç temel kavramı (Yasama, Yürütme, Yargı) evrensel kuralı içerisinde Yasamanın, Torba yasası uygulaması günümüzde çokça kullanılan bir yöntem oldu. Hatta aftta bulunursak bir dönem yani Özal döneminde Ülke KHK’ler ile yönetiliyordu.

Peki nedir Torba Yasa? Torba yasaların asıl amacı adından anlaşılacağı üzere iktidarların açık şekilde tek olarak Meclisten geçiremeyecekleri yasaları, bir araya getirip arasına toplumun hoşuna gidecek ya da popülist bir yaklaşımla kronikleşen bir kaç sorununu çözen yasayı da ekleyip bir torba içerisinde birleştirerek Meclisten geçirmeye çalışması şeklidir. Torba’ya neden ihtiyaç duyuluyor? İktidarın seçim öncesinde ajandası bir hayli dolu, zamanda kısa, kısıtlı. Kanunlar ayrı ayrı Meclis’e gelse, gecikme yaşanabilir. “Torba” içerisinde toplu olarak gelirse bu zaman sıkıntısı olmayacak. Üstelik vekilseniz hele İktidar vekili iseniz elinizdeki her paketi torbaya atabilirsiniz. Böylece hoop diye yasaya kavuşmuş olursunuz.

Peki Hukuk Kuralları içerisinde böyle bir uygulama ne kadar uygundur? Şimdi, isterseniz biraz Hukuk bilgilerimizi tazeleyelim.

Kanun veya yasa, bir anayasal hukuk sisteminde, yetkili organlarca meydana getirilen hukuk kuralları oluo, Kanunlar, tüzükler, yönetmelikler birer hukuk kuralıdır. Yürürlükte olan hukuk kurallarının tümüne mevzuat denir. Dar anlamında kanun, yasama organınca yapılan kanun adıyla gerçekleştirilen işlerdir. Hukukla paralel anlamlılık taşır ancak hukukun öğelerinden sadece biri ve hukuk kaynaklarından sadece biridir.

Kanun, yazılı veya yazısız olabilir. Bilindiği üzere yazılı kanunların en ünlüsü MÖ 1700'lerde yapılmış “Hammurabi Kanunları”dır. Roma hukuku, Cermen hukuku, Katolik hukuku, İslam hukuku yazılı kanunlara dayanır. Çağdaş kanunların yazılı oluşu Fransız Devrimi'nden sonra gelişmiştir. Önemli yazılı kanunlara Kod (code) denilmektedir. Toplumu Kod'larla yönetmeye Kodifikasyon denilir ve Kıta Avrupa'da geçerlidir. Medeni Kanun'lar birer Kod'dur. İslam dünyasında Mecelle ve Kanun-ı Esasi ilk kodlardır.

Türkiye'de kanun koyma yetkisi TBMM'nindir. Kanun teklifi Bakanlar Kurulu (tasarı) ve milletvekillerince tek veya grup halinde (kanun teklifi), gerekçe gösterilerek yapılır. Bunun dışındaki kişi ve kurumlar, kanun isteklerini meclise iletebilirler. Cumhurbaşkanı, kanun teklif edemez, çünkü cumhurbaşkanı seçildikten sonra TBMM üyeliğini kaybeder. Kanunlar cumhurbaşkanına sunulur ve cumhurbaşkanı yayınlarsa yürürlüğe girer. Yayınlamazsa (bütçe kanunu hariç), gerekçesiyle meclise iade eder (15 gün içinde). Meclis kanunu aynıyla tekrar kabul ederse, artık cumhurbaşkanı o kanunu yayınlar. Meclis, kanun yaparken anayasa ve içtüzük hükümlerine uyar. Kanunlar T.C. Resmi Gazete'de (kuruluşu 7 Ekim 1920) yayınlanırsa yürürlüğe girer. Tarih belirtilmemişse 45 gün içinde bütün yurtta geçerli olur. Başbakanlık, Düstur adıyla kanunları derlemekte, her yasama yılında bir cilt yayınlamaktadır. Kanunlar, mevzuat bilgi sistemleriyle internette yayınlanmaktadır. Ayrıca Meclisin yayınladığı Tutanak ve Kanunlar adında iki dergi bulunmaktadır:

“Meclis, geçmişe yönelik suç içeren kanun yapamaz.”Seçim kanunu değişiklikleri, yürürlük tarihinden başlayarak 1 yıl içinde olacak seçimlerde uygulanmaz. Kanunlar: kanun, tüzük, yönetmelik, KHK, TBMM İçtüzüğü, İçtihadı Birleştirme Kararları, mahkeme kararları, içtihatlar, örf ve adet, tebliğ, genelge, yönerge adlarını taşır.

Her kanunun bir sıra numarası olur. Kanunlar bu no ile anılır. Ancak, cumhuriyet öncesinden kalan kanunlar adlarıyla anılır. 1920-1960 arasındaki kanunlar 1-7480 arası no taşır. 27 Mayıs 1960-1 Kasım 1961 arasındaki kanunlar 1-375 arası no taşır. 1961'den günümüze kadar gelen kanunlar 1'den başlar ve son olarak 5000'leri aşmıştır. Bu durumda aynı no'lu iki kanun olabilir. Bu nedenle kanunlar mehaz verilirken tarihi ve no'su birlikte verilir. Anayasaya göre, bazı konular ancak kanunla düzenlenebilir (ceza, antlaşmalar, yargıç ve savcı atamaları gibi). Kanunlar, anayasaya aykırı olamaz ve bu kural yargı denetimi düzeniyle denetlenir. Kanunlar, bireylerce anlaşılabilir şekilde olur ve anlaşılabilir dille yazılır.

“TC Anayasasının ilk 3 maddesi değiştirilemez.” Bütün kanunlar anayasa denilen temel kanuna göredir. Bir kanun, başka bir kanunla veya mahkeme kararıyla yürürlükten kalkar.

Toplam 80 kanun düzenlemesini içeren “Torba Kanun” TBMM Genel Kurulu’nda kabul edildi.

İşte yasalaşan son Torba Kanun’dan öne çıkan maddeler:

28 Şubatta ceza alanlar için; 28 Şubat sürecinde disiplin cezası nedeniyle memuriyetten çıkarılanların yeniden göreve alınmasında atama sayısı sınırlaması uygulanmayacak.

28 Şubat 1997-23 Mart 1999 arasında aldıkları disiplin cezası sonucu memuriyetleri sona eren, ancak haklarında verilen disiplin cezaları ortadan kaldırılanların sigorta primleri kurumlarınca ödenecek.

1 Ocak 1990 tarihinden bu düzenlemenin yayımı tarihine kadar dağılmasına veya dağıtılmasına karar verilen yeni vakıfların hayatta bulunan kurucularının birlikte başvurusu üzerine, vakfın adı ve amacı aynı olmak kaydıyla, bin lira kuruluş malvarlığı tahsis edilerek yeni bir vakıf kurulabilecek. Kurulan bu vakıflar, kanunla kurulan vakıf statüsünde sayılmayacak.

ÖSYM’ye Hapis Cezası Verme Yetkisi;-ÖSYM’nin sınavlarında bireysel veya toplu olarak kopya çeken kişilere, 1 yıldan 4 yıla kadar hapis cezası verilecek. ÖSYM tarafından yapılan sınavların soru ve cevapları, Bilgi Edinme Hakkı Kanunu kapsamında istenemeyecek.

SPK, yönetim kurulu toplantı yeter sayısı sağlayamayan ya da boşalan üyeliklere seçim için 30 günde genel kurulu toplayamayan halka açık ortaklıkların yönetim kurullarına resen atama yapabilecek

Karayolu Taşıma Kanunu’nda Yeni Cezalar;-Kanunla, Karayolu Taşıma Kanunu’na göre verilen idari para cezaları günün şartlarına göre yeniden düzenleniyor. Buna göre, yetki belgesi almadan veya yetki belgesi aldığı halde yetki belgesi kapsamına uygun olmayan faaliyetlerde bulunanlara bin TL, yetki belgesi olduğu halde taşıtını yetki belgesine kaydettirmeden kullananlara 500 TL idari para cezası verilecek. Taşıma hizmetini yapmaktan kaçınan taşımacılara 500 TL, başka bir taşımacının faaliyetini engelleyene bin 500 TL para cezası uygulanacak.

Bahis ve Şans Oyunu Oynamaya yeni düzenleme;-Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) banka kartı ve kredi kartlarının yasa dışı bahis ve şans oyunlarında kullanılmasını önlemekle yükümlü ve yetkili olacak.

Genel idare hizmetleri sınıfında yer alan kadrolara asaleten veya vekaleten atanan ve Genel Sağlık Sigortası Genel Müdürlüğü’nde fiilen çalışan doktor, diş hekimi ve eczacılara en yüksek devlet memuru aylığının yüzde 700'ünü geçmemek üzere ek ödeme yapılabilecek.

Yurt dışına gönderilen ve öğrenimini başarıyla tamamlayarak yurda dönenlerden, Emekli Sandığı Kanunu hükümlerine tabi olarak çalışmaya başlayan ve yükümlü bulunduğu mecburi hizmet süresini tamamladığı halde 12 Ekim 2012 tarihi itibariyle borçlanma hakkını kullanmamış olanlara da 3 aylık yeni bir müracaat süresi tanınacak.

Sağlık Bakanlığı’nın uygun görüşü üzerine yurt içinde tedavisinin yapılamadığı tespit edilen kişilerin, sağlık hizmetleri yurt dışında sağlanacak. Ancak, SGK’ya gönderilen sağlık hizmetleri faturalarında yer alan işlem bedellerinin ayrıntılı belirtilemediği durumlarda, söz konusu Fatura bedelinin yüzde 50'si SGK tarafından, kalan yüzde 50'si ise kişilerin kendi kurumlarınca karşılanacak.

Kiraya verilen veya tahsis edilenVakıflar Genel Müdürlüğü ve mazbut vakıf taşınmaz mallarının, yangın, hırsızlık ve doğal afetlere karşı, kullananları tarafından Genel Müdürlük adına sigortalanması zorunlu olacak.

24 milyon sürücü ehliyeti değişecek.;Sürücü belgeleri artık süreli olarak verilecek. İlk defa ehliyet alanlar, en az bir yıl süre ile aday sürücü olarak kabul edilecek. Sürücü belgeleri yurt dışında da geçerli olacak.

İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nda yapılan değişiklikle;iş güvenliği uzmanı, işyeri hekimi, sağlık personeli görevlendirmesinin yürürlük tarihi değişiyor. Buna göre, bu zorunluluklar, kamu kurumları ile 50'den az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri için 1 Temmuz 2016; 50'den az çalışanı olan ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri için 1 Ocak 2014 yılında yürürlüğe girecek.

Gençlik ve Spor Bakanlığı’nın Teşkilat ve Görevleri Hakkında KHK’da yapılan değişiklikle, Gençlik ve Spor Bakanlığı bünyesinde Türkiye Ulusal Gençlik Konseyi kuruluyor.

(Torba yasasının özet bilgilerini Sabah Gazetesinden aldığım için yeterince objektif bir değerlendirme olanağı vermeyebilir, sizi ilgilendiren bir madde varsa daha farklı bir kaynaktan yararlanma olanağınızı kullanın lütfen, dikkat ederseniz yasanın hep olumlu ve iyi yanlarına vurgu vardır.)

Sonuç olarak; Toplumsal bütün kesimleri kapsayan ve üzerinde anlaşılan Yeni bir sivil bir Anayasa hazırlanması ve yasalaştırılması talebimle, çıkarılan “Torba Yasa” hükümlerinin Ülkemize hayırlı olsun diyorum.

Nizamettin BİBER