Yaşar Kemal'den okuyor sandım

Mehmed Uzun'un 'Aşk Kadar Aydınlık Ölüm Kadar Karanlık' adlı kitabını okudum.

Türü roman. Sayfa sayısı 360. Kitap 1999 yılında çıkmış, aynı yıl Muhsin Kızılkaya tarafından Kürtçe'den Türkçe'ye çevrilmiş, 2015 yılında da 15. baskısını yapmış.

 

*

 

Mehmed Uzun 1953'te doğmuş 2007'de hayatını kaybetmiş bir romancımız. Deneme ve antoloji türlerinde de eserler vermiştir. Eserlerinin neredeyse tamamını Kürtçe yazmıştır. Kürt dili ve edebiyatındaki yeri asla yadsınamaz. Kitapları Muhsin Kızılkaya tarafından Türkçe'ye çevrilmiştir.

 

*

 

Mehmed Uzun'un bu romanında öylesine şiirsel bir dil, öylesine destansı bir anlatım, öylesine renkli ve masalsı bir üslup var ki, onu âdeta edebiyatımızın çınarı Yaşar Kemal'e benzetiyor. 'Aynı dağın yeli, aynı bağın gülü' benzetmesi ancak bu iki güzel kaleme yakışır. Çünkü aynı kültürün çocuklar ikisi de, aynı stranı, aynı dengbeji dinleyerek büyümüş, yüreklerini yeşertmiş bir değer ikisi de. Çünkü ikisi de acılarla, zulümlerle 'insan olma' erdemine erişmiş bir halkın çocuğu...

 

Mehmed Uzun'u okurken Yaşar Kemal okuduğumu sandım; onun ki gibi çağlayan bir dil, onun ki gibi fışkıran bir yürek, onun ki gibi mazlumun, mağdurun yanında olan bir vicdan...

 

*

 

Mehmed Uzun'un 'Aşk Gibi Aydınlık Ölüm Gibi Karanlık' adlı bu romanının ana kahramanları: Baz ve Kevok'tur.

 

Baz, kimsesizler yurdunda yetişmiş, 42 yaşına gelmiş bir asker. Bir subay Baz'a sahip çıkmış, onu korumuş kollamış, asker olmasını sağlamış. Baz'ın gençliği çok fantastik, her çiçekten bir polen alırcasına, yoğun cinsel deneyimlerle geçer. Asker olduğunda ise kraldan kralcı, sıkı bir disiplin sahibi, acımasız bir asker olur.

 

Kevok, 22 yaşında bir Kürt kızı. Fransız dili ve edebiyatı okur. Aynı bölümde okuyan bir sevgilisi vardır. Sevgilisi dağdaki Kürt gerillalarına katılır. 

 

Bir gün Kevok'ta gerilla olur, kader Baz'la yollarını kesiştirir...

 

*

 

Mehmet Uzun, 90'lı yılların yarısından sonra Ankara'ya gelir; bu ziyaretini de romana dahil eder. Ziyaretin nedeni bir yazar arkadaşının fikirsel suçtan dolayı yargılanacak olmasıdır. Ankara ziyareti sırasında, bir türkü barda sahne alan ses sanatçısı arkadaşı, Mehmed Uzun'u mekana davet eder. Arkadaşının davetini geri çeviremeyen Mehmed Uzun davete icabet eder. Mehmed Uzun'un tariflerinden bu ses sanatçısının Ahmet Kaya olabileceğini düşündüm, tabii yanılıyor da olabilirim.

 

*

 

Mehmed Uzun bu kitapta hiç kimsenin, hiçbir yerin, hiçbir şehrin, hiçbir liderin, hiçbir yöneticinin gerçek adını vermemiş; ama 2001 yılında bu kitap yüzünden yargılanmış. Dört bir tarafından utanç akan, günbegün faşizme bulanan yer, lanet olsun hepinize...

 

-Mustafa Yıldırım - 12.02.2016