Yatak Yaraları Nasıl Önlenir?

Yatağa bağımlı ya da pek fazla hareket edemeyen hastalarda sık karşılaşılan durumlardan biri de bası yaralarıdır. Halk arasında yatak yaraları olarakta bilinen bası yaraları neden oluşur ve bu bası yaraları nasıl önlenir? Hem hastalara hem de hasta yakınlarına özel olarak hazırladığım bu yazıda bası yaralarına dair detayları anlatacağım.

Bası Yarası: Vücudun özellikle kemik çıkıntılarının bulunduğu yerlerinde, tek başına basınç ya da sürtünme ile basıncın birlikte sebep olması sonucunda, dokunun oksijensiz kalarak beslenememesine bağlı oluşan doku hasarı ve yara oluşmasıdır.

Bası Yarasının Nedenleri;

1)Hastaya bağlı nedenler

-Hareket azlığı/hareketsizlik
-Kas aktivite kaybı
-Yetersiz ve dengesiz beslenme
-İdrar veya dışkı tutama
-Yetersiz sıvı alımı
-Yaş
-Duygusal algılama bozuklukları
-Aşırı kilo yada çok zayıf olma

Hareket azlığı

Hareket azlığına bağlı olarak kan dolaşımı yavaşlar ve dokuların oksijenizasyonun yeteri kadar sağlanamamasına neden olur. Bu durum bası yarası  riskini arttırdığını göstermektedir.

Hareket kısıtlılığına yol açan hastalıkları genel olarak belirtmek gerekirse; tekerlekli sandalyeye bağımlı olan felçli hastalar, kalça kırığı nedeni ile yatağa bağımlı olan hastalarda dokulara yeterli kan ve oksijen gitmediği için bası yarası gelişim süreci hızlanmaktadır. Ayrıca hareket azlığı kasların kullanılamaması nedeni ile zayıflamasına ve şiddetli kas ve vücut ağrılarına neden olmaktadır.

Yetersiz ve dengesiz beslenme

Yara iyileşmesinde beslenme yetersizliği süreci olumsuz etkilemektedir.Proteinler, arjinin ve glutaminin yanı sıra çinko, bakır, A vitamini ve C vitamini yara iyileşmesinde etkin olan besin öğeleridir. Özellikle protein ve albümün eksikliğinde yaralar çok daha hızlı açılır ve geç iyileşir.

Yetersiz sıvı alımı

Yeterli sıvı alımının sağlanması yara iyileşmesinde büyük önem taşımaktadır. Sıvı azlığı kan volümü düşüklüğüne neden olmakta ve O2, besin öğeleri ve immün hücreler hasarlı dokuya taşınmamaktadır.

2)Çevreye Bağlı Nedenler

•Basınç
•Sürtünme
•Yırtılma
•Isı
•Nem (cildin ıslak kalması)
•Temizlik eksikliği
•Bakım ve davranış hataları (yatma ve oturma pozisyonunun yanlış olması)
•Yardımcı malzemeler
•İlaçlar

Çevreye bağlı nedenler aslında kaliteli bir bakım ile ortadan kalkabilecek sorunlardır. Hastanın vücut bakımının düzenli yapılması, hastanın cildinin ıslak kalmaması, cildin nem dengesinin korunması için düzenli olarak bakım kremleri kullanılması risk altında olan bölgeler için bariyer krem ya da koruyucu ürünlerin kullanılması önerilmektedir. Ayrıca hastanın düzenli olarak pozisyon değiştirmesi uzun süre aynı pozisyonda kalmaması gerekir.

Hastanın yatağa temas eden vücut bölgeleri  ve yan yatan hastada dizler gibi vücudun birbirine temas eden bölgeleri kızarıklık açısından sık sık kontrol edilmelidir. Geçmeyen kızarıklığın basınç ülserinin başlangıç aşaması olduğu unutulmamalıdır.

Hasta sırt üstü pozisyonda ya da oturur pozisyonda ise topuklardaki basıyı ortadan kaldırmak için mutlaka bacakların altına, yan yatan hastada ise dizlerin arasına yastık konulmalıdır.

Deniz Yahcı
Yara Bakım Koordinatörü

İletişim için
Websitesi: http://denizyahci.com/
Mail: deniz@denizyahci.com
Facebook: https://www.facebook.com/denizyahci/