Mlliyet Milliyet Blog Milliyet Blog
 
Facebook Connect
Blog Kategorileri
 

07 Eylül '07

 
Kategori
Futbol
 

Yatay toplumda taraftarın menü'sü

Yatay toplumda taraftarın menü'sü
 

Soysal felsefeci Lawrence M. Friedman’a göre günümüz toplumu YATAY TOPLUM’dur. Yatay toplum, modern dünyada otoritenin zayıflaması şeklidir. Anne ve babanın çocuklarına, patronların işçilerine, devlet başkanlarının ve yaşlıların da kendisinden alttakilere karşı otorite zayıflığı vardır ve olağandır. Kısaca dikey otoritenin yani üsttekilerin alttakilere karşı otorite zayıflığı, modern yaşamın bir sonucudur. Ancak, bir toplum ne kadar modern olursa, bir o kadar da otorite zayıflığı olacaktır diye bir iddia yoktur. Bu durumun ortaya çıkmış olması genellenemez, ancak bazı durumlarda da en bariz şekilde ortaya çıkabilir, şaşırmamak gerekir.

Yatay toplum, daha çok gelişmekte olan toplumlarda ve modern yaşama geçiş dönemlerinde sıkça görülebilir. Otorite’nin bazı uygulamalarına tepki şeklinde de olabilir, otorite yanlış da yapabilir. Bu karmaşıklık bazen hangi uygulama ve davranışın doğru hangisinin yanlış olduğunda da düğümlenebilir, doğru davranış geliştirme iddiasında bulunan otorite’nin bocalaması veya yanlış yapması şeklinde de olabilir.

Modern yaşam, medya denetimine ve propagandaya dayanır. Modern yaşam, yatay toplumu yaratan teknolojilerden etkilenir. Yatay toplum, bireylerden etkilenir. Veya daha açık söylemek gerekirse, bireyseldir. Toplumun menfaatlerini düşünmek, nerdeyse olanaksızlaştırılmıştır.

Birçok önemli siyasi ve sosyal gelişmelerin ve değişmelerin (olumlu veya olumsuz bir şey söylemiyorum dikkat buyurunuz, ‘gelişme ve değişme’ diyorum, çünkü kimine olumlu gelen gelişme ve değişme, kimine olumsuz gelebilir), yaşanmaya başlandığı 1980 sonrasında, taraftar profili ve taraftarın TARAFTARLIK DOZU da değişime uğramaya başlamıştır. Gelişmeye başlayan kitle iletişim ve dijital iletişim teknolojisi, maç yayın nakletmeye başladığından beri, taraftar olmayanlar belli bir takımın taraftarı olmaya veya taraftar olanlar da taraftarlıklarını keskinleştirmeye başlamışlardır.

Yatay toplumda, insanların giyimlerine varıncaya kadar her türlü davranış eylemi, adeta lokantalardaki MENÜ listeleri gibi kalıplaştırılmıştır. İnsanların nerede, nasıl davranacakları, nerede ne zaman olacakları veya nerelere gidecekleri, bu menü listesinde belirlenmiştir. Var olan menü’yü değiştirmek, lokantada olmayan yemeği istemek gibi bir şeydir. Kalıpların değiştirilmesi, yeni menü’lerin hazırlanması, bireysel olarak olanaksızdır. Menü hazırlayıcıları, farkında olmadıkları güçlerdir, oradaki lokanta sahibi bile değildir. Bu farkında olunmayan güçler’den en önemlisi medya’dır. Yönetir ve yönlendirir. Kitle iletişim araçları ve modern iletişim, modern olanaklar sunarken, yönlendirme ve etkilemede bazen kaygı verici sonuçlara da sebep olabilir (kutupların belirlenmesi ve keskinleşmesi gibi).

Futbol taraftarları, bu kaygı verici sonuçların bir üretimidir. Evinde hareketsiz televizyon izleyen bir TELEVİZYON TARAFTARI, evinde hareketsiz olsa da, dışarıya çıktığında hareketlidir. Sözleriyle, eylemleriyle hareketli duruma gelir. Çünkü düşünme şekli ve inançları yeni bilgilerle donatılmıştır. Bu bilgilerin doğruluğuna inandırılmıştır. Geleneksel değerler ve düşünceler, TÜKETİM MESAJLARIYLA yenilenmiştir.

Geçmiş düşünceler ve davranışlar, bu yatay toplumda artık silinmiş, yerine yeni üretimler konulmuştur.

Yeni üretimler nedir?

Sonuna kadar, her türlü konumda her zaman takımını savun.

Taraftar gözlüğünü sakın çıkarma.

Takımının yatay toplumda ezildiğini hissetsen bile, bunu sakın kimseyle paylaşma, rakiplerine duyurma, onların eline koz verme. Hatta fırsat bu fırsattır deyip, rakibinle ilgili eski dosyaları aç. Çünkü bir zamanlar rakibin, senin ve yatay toplumun gözünde yenilmiş veya hezimete uğramıştır.

Futbolu ve futbol iktidarını ellerinde bulunduran dikey otoritenin (yazarların, kulüp yöneticilerinin, ilgili kurumların ve amigoların) ne zaman ve hangi konuda YENİ GÜNDEM İKTİDARINI ellerine geçirmek için düğmeye basacaklarını kestirmek olanaksızdır. Hangi konuların veya hangi yeni manuplasyonların hangi propagandayla yapılmasının uygun olabileceği, yatay toplumun dışındaki otoritenin elindedir. Ama bazen bu üst-dikey otorite, yatay topluma karşı zayıflama göstermektedir. İşte o zaman, kargaşa ve kaos tüm yatay toplum taraftarlarını içine almakta, kimin doğru kimin yanlış söylediği bilinmemektedir. Otorite zayıflamakta, taraflar şaşkınlık içine girmektedir. Verilen yanlış demeçlerin veya toplantıların, karşı tarafta yarattığı TARAF olma durumu, karşılıklı yanlış davranışlar yaratmaktadır. İnsanların göz sağlığında oluşan hastalık olan KATARAKT benzeri oluşum, son aşamada taraftarın gözünde PERDE oluşturmakta, olayları sağlıklı görmemesini sağlamaktadır. Hangi sloganların veya demeçlerin taraftarın KANINI KAYNATACAĞINI kestirmek artık o kadar da zor değildir. Taraftarın gözündeki perde, zaman zaman değiştirilmekte; eskimiş, azıcık delinmiş perde’ler, tekrar en sağlamlarıyla yenilenmektedir. Taraftar, doğruyu değil, gösterileni görmek zorundadır. Taraftarın menü’sü belirlenmiştir.

Futbol iktidarını elinde bulunduran otorite bu karnavalı izlerken, taraftar onları sadece akşam haberlerinde ve sözümona spor programlarında izlemektedir.

 
Toplam blog
: 135
: 1226
Kayıt tarihi
: 11.10.06
 
 

Ankara Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu Öğretim Üyesi. Spor Sosyolojisi, Popüler Kültü..