Yazar Öğretmenim Mahmut Saral

“Ordularımızın kazandığı zafer, sizin eğitim ordularınız için yol açtı. Gerçek zaferi siz, öğretmenler kazanacaksınız. Bunu başaracağınızdan kuşkum yoktur. Sarsılmaz bir inançla ben ve arkadaşlarım sizi gözeteceğiz. Sizin karşılaştığınız tüm engelleri kıracağız.” M. Kemal Atatürk

Okullarda tüm öğrencileri tarafından sevilip sayılan meslek dersleri öğretmenim Mahmut Saral’ı örnek ve gerçek öğretmen olarak Kırşehir Erkek İlköğretmen Okulu öğrencilik yıllarımda (1963-1966) tanıdım.

Haberleştiğimiz ve birbirimize kitap-dergi gönderdiğimiz oldu. Öğretmen okulu yıllarımızda özenle tuttuğumuz öğretmenimizin “Çağdaş Psikolojiye Giriş” notları, karışımıza kitap olarak çıktı. Sonrasında Köy Enstitüleri ve Deli Oğlan adlı yapıtları yayımlandı. Kütüphanelerde yerini aldı. Elden ele gezinerek ilgiyle okundu.

Mahmut Saral Özgeçmişi

    (Doğum:  1933 Hatay - Erzin,   Ölüm:  1 Nisan 2019 Adana)

Mahmut Saral iki eşli, on beş çocuklu yoksul bir babanın ilk çocuğudur. 1945’te Erzin Sekizocak İlkokulu’nu bitirdi. Çocukluğunda, gençliğinde aile ekonomisine katkı için pamuk çapaladı, portakal topladı.

1945’te Düziçi Köy Enstitüsü’ne girdi. 1950’de Dicle Köy Enstitüsü’nü bitirdi. 10 yıl köylerde öğretmenlik yaptı. 1963’te Ankara Gazi Eğitim Enstitüsü’nün Pedagoji Bölümü’nü bitirdi. 3 yıl Kırşehir Erkek İlköğretmen Okulu’nda görev yaptıktan sonra Hatay Kız İlköğretmen Okulu’na atandı ve orada 4 yıl çalıştı.

1971’de Adana Eğitim Enstitüsü’nde görev aldı. Milliyetçi Cephe Hükümetinde kasaba avukatı bir eğitim bakanı onu ortaokul öğretmenliğine gönderdi. 1980’de Adana Eğitim Enstitüsü Meslek Dersleri öğretmenliğinden emekli oldu.

Saral, eğitim hizmeti verdiği yıllarda pedagoji alanında 3 kitap yazdı. İlköğretmen okullarında bunlardan ikisi, ders kitabı olarak değerlendirildi ve meslektaşlarından övgüler aldı.

Erzin’de turunçgil üretimi yapan Saral Öğretmen, kendini şöyle tanımlıyor: “Yaşamı boyunca Atatürkçü çizgiden, köycülükten, bilimlerin aydınlık yolundan, toplumsal demokrat çizgiden hiç ayrılmadı. Atatürk, çağdaş uygarlık, bilim karşıtlarıyla çok uğraştı. Yaşamını aynı çizgide sürdürmektedir”.

Kalemi güçlü eğitimci yazar Mahmut Saral’ın Çağdaş Psikolojiye Giriş, Köy Enstitüleri ve Deli Oğlan adlı yapıtları yayımlanarak okurlarına ulaştı.

(Adres: Mahmutlu Mah. Mahmutlu Cad. No: 99. Erzin-Hatay, 0.326. 681 22 73)

Kitaplarının Kısa Tanıtımları

1-Okulda defterimize yazdığımız notları, Çağdaş Psikolojiye Giriş kitabı olarak karışımıza çıktı. Okullarda ders kitabı olarak okutuldu. “Alanında en iyi yazılmış yapıt”, değerlendirilmesine değer görüldü.

2-Köy Enstitüleri kitabı; Köy Enstitülerinin kuruluş yıllarında görev alan Mahmut Saral'n hizmetlerini ve kuruluş aşamasında çekilen sıkıntıları kaleme aldığı “Eğitimci Mahmut Saral ve Düziçi, Dicle Köy Enstitüleri” başlıklı yazısında dile getirmektedir. Kitap 41 bölüm ve pek çok alt bölümden oluşuyor. Eğitimci Mahmut Saral'ı en iyi kim anlattı, dersiniz? Elbette eğitimci ve güçlü kalem, hemşerim Emrullah Güney…

3-Yazarının değerlendirmesiyle Deli Oğlan kitabı; “Bu kitapta 1930’lu ve 1940’lı yıllarda Çukurova’daki toprak kavgalarının bir kasabadaki görünümünü yansıtmaya çalıştım. Haksızlığın, zoralımın, mala, mülke, paraya tapmanın insanlara neler yaptırabileceğini anlatmaya çalıştım. Açgözlü, orta zeyrekli,gözü açık geçinen sözde ağaların ilkel, acımasız davranışlarını anlattım.

Kavgaların, kargaşaların içinde kimi kez bocalayan, kimi kez dikleşen, bir halk Atatürkçüsünün kendine özgü ilginç yaşantısından kesitler vermeye çalıştım. Atatürk sevdalısı, Deli Oğlan’ın çelişkili, şaşırtıcı kimi davranışlarını sergilemeye çalıştım.”

***

İki yıl kadar önceki buluşmamızda Kırşehir’de gezinirken kimi anılar, gözümün önünde şeritlendi!  Mor, öğretmen okullarının rengiydi. Okul yıllarımızda mor şeritli şapkalar giydik. Büyüklerimizi saydık, küçüklerimizi sevdik! Çarşıda birbirimize mor şeritli şapkalarımızla selam vermeden geçemezdik. Okullarımızda okuma, yazma, şiir ve sanat sevgisi edindik. M. Sunullah Arısoy’un  Karapürçek  romanını, Mahmut Makal’ın  Bizim Köy’ünü ve Memet Türkkan’ın Güneşin Katli’ni okuduk. İdealist bir ruhla yetiştirildik. Güzel Türkçemizi, bayrağımızı, Atatürk’ümüzü ve yurdumuzu sevdik! Hiçbir zaman nokta kadar çıkar için virgül kadar eğilmedik!

İlköğretmen okullarımızda öğretmen kimliğiyle yetiştirildik. 68 kuşağından olmanın çilesine koşut onurunu da yaşadık! Edindiklerimizi, öğrencilerimize ve halkımıza aktarmak ve onları yetiştirmek için gecemizi gündüzümüze kattık. Jean Paul Sartre’nin tanımlamasına özdeşik: “Aydın, çabası hâkim sınıfça suç sayılan kimse...”  olduk…

***

Ruffuni:”Öğretmen kandile benzer. Kendini tüketerek başkalarına ışık verir.” Derken,  Socrates: “Dünyada her şeye bir değer biçilir. Ama öğretmenin eserine değer biçilemez. Onun eseri hem her şeydir ve hem de hiçbir şeydir.” Değerlendirmesinde bulunmuştur.

                                                                                ****

Yolum, bir şekilde Erzin’e düştü. Telefonla iletişim sonrasında Ertuğrul Saral, ağabeyi ile görüşüp beni arayacağını söyledi. 11 Mart 2018 Pazar günü Erzin’de buluştuk. Erzin, beldelikten ilçe olan bir yer, Hatay’ın ilçesi... Ne ki Osmaniye’ye daha yakın… Şimdilerde gelişme görünümünde… Bir süre sonra gideceğimiz evin önünde olduk. Öğretmenim Mahmut Saral’ı evinin bahçesinde otururken buldum. Elini öptüm, o da yüzümü… İçeri girdik. Saral ailesi ile tanışıp söyleşmeye başladık. Oğul Üzeyir Saral, kardeş Ertuğrul Saral, gelini ve kızı bir arada… Sonra eşi yanımızda…

Birbirimize kitaplarımızdan sunduk. Söyleşi kendiliğinden başladı. Sorulanları yanıtladım. Soruduklarımın yanıtını da aldım. Saral Öğretmenim, Kırşehir Erkek İlköğretmen Okulu anılarını aktardı. Hem de hiç duymadığımız kimi ilginç olan anıları… Müdür Ahmet Nail Türeli’nin davranışlarından, Toroslu Belen’in öğretmenliğinden, Yatakhane’de Kemal Özbay-Halil Sarıkaya’nın davranışlarından aktarmaları oldu. O günlerden anımsananlar konuşuldu.  

Bir de şunları dediğini saptadım: “Keşke buralarda kalmasaydım da davet edildiğim üzere zamanında Ankara’ya gitseydim. Kitapları çok satan yazar olarak daha mutlu olurdum!”

Konu açıldı ve Ankara’dan Naciye Makal’ı telefonla aradım. Değerli eğitimci ve yazar Mahmut Makal’ın uzun süredir yoğun bakımda olduğu bilgisini edindik!

Zamanın akışında iki saat kadar süren birliktelik sonrası izin isteyerek ve vedalaşarak evlerinden ayrıldım.

                                                                                     *