Mlliyet Milliyet Blog Milliyet Blog
 
Facebook Connect
Blog Kategorileri
 

12 Temmuz '12

 
Kategori
Tarih
 

Yeniçeriliğin kaldırılması

Yeniçeriliğin kaldırılması
 

Vaka-i Hayriye(Hayırlı Olay),

16 Haziran 1826 tarihinde,

İstanbul'da Osmanlı padişahı II. Mahmut tarafından

Yeniçeri Ocağı'nın kaldırılmasıyla sonuçlanan olaylara verilen isimdir.


Ulemayı yanına alan II. Mahmut, Sancak-ı Şerif'i çıkararak halkı yeniçerilere karşı savaşmaya çağırdı.


Yeniçeri Ocağı dışındaki bütün ocaklar, padişaha sadakatlerini bildirdiler.


Aksaray'daki Etmeydanı'nda bulunan yeniçeri kışlaları top ateşine tutuldu.


6.000'den fazla yeniçeri öldürüldü.


20.000 civarında isyancı da tutuklandı.


16 Haziran 1826'da tarihe karışan Yeniçeri Ocağı'nın yerine,


Asakir-i Mansure-i Muhammediye adlı yeni bir ocak kuruldu.


Anlamı ise "Muhammed'in zafer kazanmış orduları"dır.

 

Ottoman – II. Beyazıt adlı kitabımı yazarken yeniçerileri konu ettim.

Benim konu ettiğim Yeniçeriler; Yeniçeri’lerin ilk zamanıydı.

Tarih yeniçeri’leri şöyle anlatıyor.


Yeniçeri, (Yeni asker) Osmanlı Devleti’nde askerî bir sınıftı.

Kuruluşunu Orhan Gazi veya I. Murad dönemlerine dayandıran görüşler bulunmaktadır. Yeniçeriler, Padişah’a bağlı Kapıkulu Ocakları’nın piyade kısmıdır.


Osmanlı Devleti’nin sınırlarının genişlemesi ile, kuruluşundan bir süre sonra çocukların 8-18 yaşlarında alınarak bir asker yetiştirilmesi (devşirme) ile oluşturulmaya başlanmış, 17. yy’dan itibaren tekrar müslümanlardan da Acemi Ocağı’na alım yapılmaya başlandı.


Devletin ilk yüzyıllarında çok yararlı olan ve Türklerin Rumeliye yerleşmesinde etkili olan bu sistem, daha sonra bozulması ile değişik sorunları birlikte getirdi.

Yeniçeri ocağı II. Mahmud tarafından 1826’da kaldırıldı.


Yeniçeriler barış zamanında İstanbul’u korur, sefer sırasında ise merkezi orduyu oluşturur, Padişah’ı korurlardı.

Ayrıca devletin farklı bölgelerinde konumlanmış yeniçeri birlikleri de vardı.(alıntı)


Ottoman’da ben bir yeniçeri’yi anlattım.

Yeniçeri’lerin nasıl yetiştirildiklerini de…

Bir yeniçeri ile haremdeki bir gözdenin aşkından söz ettim.

Bütün bunların; II. Beyazıt döneminde olduğunu yazdım, uzun uzadıya II. Beyazıt’tan o zaman yaşanan olaylardan, İstanbul’daki küçük kıyamet adı verilen büyük depremden bahs ettim…

Sanıyorum yayınlandığında iyi bir kitap olduğunu düşüneceksiniz…

Ben yeniçerilerin önemli zamanlarını yazmıştım.

Bugün sizlere yeniçeri ocağının kapatılmasını aktaracağım.

Bence bir hayli önemli bir olay...


Rusçuk Ayanı Alemdar Mustafa Paşa ve yandaşları Kabakçı Mustafa İsyanı sırasında tahttan indirilen Sultan III. Selim'i tekrar tahta geçirmek için bazı görüşmeler yapmaya başladılar.

Nihayet 16.000 kişilik bir ordu ile İstanbul'a yürüyen Alemdar Mustafa Paşa, Hacı Ali Ağa'yı İstanbul'a göndererek Kabakçı Mustafa'yı öldürttü (19 Temmuz 1808).

Ordusuyla birlikte İstanbul'a gelen Alemdar Mustafa Paşa birçok isyancıyı da öldürdükten sonra Babıâli’ye geldi.

Arif Efendiyi (Arapzade) şeyhülislam yaptıktan sonra saraya gitti.

Sultan IV. Mustafa, Alemdar Mustafa Paşa'nın Sultan III. Selim'i padişah yapmak için geldiğini söyleyen şeyhülislamı kovdu ve kardeşi şehzade Mahmut ve Sultan III. Selim'in öldürülmesini emretti.

Sultan III. Selim hemen öldürüldü.

Şehzade Mahmut ise cariyelerin ve hizmetkârlarının yardımıyla sarayın çatısına kaçırıldı.

Alemdar Mustafa Paşa, Sultan IV. Mustafa'yı tahtan indirerek yerine Sultan II. Mahmut'u getirdi.

Sultan II. Mahmut, kendisinin tahta çıkarılmasını sağlayan Alemdar Mustafa Paşa'yı sadrazam yaptı.

Yeni Padişah, Alemdar Mustafa Paşa'ya geniş yetkiler tanıdı.

Sadrazam, ilk iş olarak da Kabakçı ayaklanmasıyla ilgili görülenleri cezalandırdı.

Rusçuk ileri gelenlerine önemli görevler verdi.

Rumeli ve Anadolu'daki ayanı İstanbul'da toplayarak onlarla Sened-i İttifak'ı yaptı (29 Eylül 1808).

Bu belge ile ayanlar, hükumet emirlerini dinleyeceklerine söz veriyorlardı.

Nizam-ı Cedid ordusunu Sekban-ı Cedid adıyla yeniden kurdu.

Konya’dan çağrılan vezir Kadı Abdurrahman Paşa'yı yeni ordunun başına getirdi.

Esame adı verilen yeniçeri ulufe cüzdanlarını, bedellerini ödeyerek satın alıp, imha ettirdi.

Alınıp satılabilen bu cüzdanlar sayesinde, askerlikle münasebeti olmayanlar, asker maaşı alabiliyorlardı.

Binlerce esame imha ettirdiyse de bu konuda tam bir başarı gösteremedi.

Gelişmeleri öfkeyle izleyen IV. Mustafa ve Kapıkulu ocakları mensubu ağalar 14 Kasım 1808 gecesi, Alemdar Mustafa Paşa'nın konağını bastılar.

Gelecek yardımı bekleyerek yeniçerilerle kıyasıya çarpışan sadrazam, damı delmekte olan yeniçerileri görünce patlattığı barut fıçısıyle intihar etti.

Bunun üzerine, Rusçuk yaranından Defterdar Tahsin Efendi ile Umur-ı Cihadiye nazırı Behiç Efendi İstanbul'dan kaçtılar;

Sadaret kethüdası Mustafa Refik Efendi asiler tarafından parçalandı.

Ayaklananlar II. Mahmut'u tahttan indirmek için saraya saldırdılar.

Kadı Abdurrahman Paşa Sekban-ı Cedid askeriyle Topkapı Sarayı’nı savundu.

Bozguna uğrayan ayaklananların üzerine giden Abdurrahman Paşa, 3000'den fazla yeniçeri ve diğer ayaklananları kılıçtan geçirtti.


Bu sırada donanma toplarıyla İstanbul'u ateşe tuttu.

Yıkılan binalar ve ölen insanlar karşısında neye uğradığını anlayamayan İstanbul halkı, saldırıyı durdurtan ulema sayesinde can güvenliğine kavuştular.

İki taraf da birbirine karşı üstünlük gösteremedi.

Bu yüzden Sultan II. Mahmut iktidarını 18 yıl boyunca ince bir denge üzerine kurmak zorunda kaldı.

Rusçuk yaranından Ramiz Paşa'yı gizlice Rumeli'ne kaçırtan Sultan II. Mahmut, 18 Kasım 1808 tarihinde Sekban-ı Cedid'i dağıttığını ilan etti.

Kadı Abdurrahman Paşa Anadolu'ya kaçtı ama hakkında çıkan ferman gereği idam edildi.

Bu olay yeniçeri ocağının kaldırılmasını uzun bir süre geciktirdi.

Yeniçeri Ocağı'nın kaldırılması, nihayet sadrazam Benderli Mehmet Selim Sırrı Paşa zamanında gerçekleştirildi.

17 yıldır bu ocağı kaldırmayı tasarlayan II. Mahmut, 25 Mayıs 1825'te bu fikrini uygulamaya koydu.

Eşkinci ocağı adı verilen yeni bir askeri sınıf kurulduğunu resmen açıkladı.

Avrupa tarzında üniforma giydirilen yeni ordu, 11 Haziran 1826'da eğitime başladı.

Bundan 3 gün sonra ayaklanan yeniçeriler, kazanlarını Etmeydanı'na çıkararak gösterilere başladılar.

Ulemayı yanına alan II. Mahmut, Sancak-ı Şerif'i çıkararak halkı yeniçerilere karşı savaşmaya çağırdı.

Yeniçeri Ocağı dışındaki bütün ocaklar, padişaha sadakatlerini bildirdiler.

Aksaray'daki Etmeydanı'nda bulunan yeniçeri kışlaları top ateşine tutuldu.

6.000'den fazla yeniçeri öldürüldü.

20.000 civarında isyancı da tutuklandı.

16 Haziran 1826'da tarihe karışan Yeniçeri Ocağı'nın yerine,

Asakir-i Mansure-i Muhammediye adlı yeni bir ocak kuruldu.

Anlamı ise "Muhammed'in zafer kazanmış orduları"dır.(alıntı)

 

Bir başka tarih yazısında buluşmak üzere…


Nazan Şara Şatana

http://www.facebook.com/#!/profile.php?id=100002892442552

https://twitter.com/#!/nazansarasatana

 

 

 

 

 
Toplam blog
: 1731
: 4678
Kayıt tarihi
: 09.12.10
 
 

Turizmci; Genel müdür Yazar ; Romanlar, senaryolar müzikkaller... Sinema filmleri, TV filmleri.....