Yetmişlerin köy romantizmi ve ikibinlerin varoş erotizmi

Ne güzeldi Esmeray’ın yetmişlerdeki şarkısı Gel Teskere (1) ...

Gel tezkere, gel tezkere bitsin bu gurbet
Evde baban anan yüzüne hasret
Yolunu gözleyen yarin yüzüne hasret
Bir yıl oldu davul zurna yolcu ettik seni
Duvarın üstüne astık yırtık resmini
Hiç gam yemem yaş dolsa da görür gözlerim
Vatan borcu namus borcu derim beklerim
(...)
Mektup geldi selamın var yaşlı babana
Bacı kardaş muhtar emmi garip anana
Koca öküz, sarı dana nasibin almış
Mektubunda söz etmemiş bir yarin kalmış
(...)

Son zamanlarda yeni bir asker şarkısı duyuyoruz:

(...)
O şimdi asker, canı neler ister
Uykuda mevlam beni ona göster
O geceler geçmez bensiz
Ağlıyorum sessiz sessiz
(...)

Her iki şarkıda da kadınların dilinden askerdeki sevgiliye özlem anlatılıyor.

Yetmişlerin şarkısında duru bir romantizm var. Köy temalarını işleyerek askerdeki sevgiliye özlem ne güzel anlatılmış. O yılların utangaç romantizmini "Koca öküz, sarı dana nasibin almış/Mektubunda söz etmemiş bir yarin kalmış" dizeleri ne güzel anlatıyor. Otuz yıl sonra da hala dinlenebilen bir şarkı çıkmış ortaya.

İkibinlerin şarkısında ise romantizm diye birşey kalmamış, kaba bir varoş erotizmi var. Oysa bizim şarkılarımızda romantizm kadar erotizm de en ince ve duru şekilde ifade edilirdi. Otuz yıl arayla çıkan bu iki şarkı bu sürede değişimin bir göstergesi. Bu değişim yalnızca şarkılarda olmadı. Toplumdaki değer yargıları da bu şarkılardaki değişimin paralelinde farklılaştılar. Eski günler ne güzeldi.

(1) Esmeray 1950’de İstanbul'da doğdu. 1960 yılında İstanbul Şehir Tiyatrosu’na girdi ve Çocuk Bölümü’nde ilk defa sahneye çıktı ve uzun yıllar tiyatrolarda oynadı. 1974’de "1. Toplu İğne Beste Yarışması"nda, eşi Şemi Diriker’in bestesi olan "Unutama Beni" ile birinci oldu. 1977 yılında yaptığı "Gel Teskere" şarkısı hiç unutulmadı. 25 Mart 2002 tarihinde öldü.