Yılbaşı Ağacını kimler niye yapmışlar?

Yılbaşı Ağacını kimler niye yapmışlar?

Yılbaşı ağacı ya da noel ağacı yaprakları dökülmeyen küçük boydaki ağaçların çeşitli süs eşyaları ve ışıklarla dekore edilerek yeni yıl kutlamalarına renk katmaktadır.

Yılbaşı ağacının kökeni çok eskilere Antik Roma’ya kadar dayanmaktadır.

Antik Roma’da kutlanan Saturnalia festivalisırasında Romalılar tarım tanrısı onuruna küçük metal parçaları kullanarak ağaçları süslerlermiş.

Ortaçağ Almanya’sında her yıl 24 Aralıkta Kilise tarafından düzenlenen şölenlerde, bir ağaç Havva’nın Âdem’e elma koparıp verdiği ağacı temsilen bir elma ile süslendi ve adına Cennet Ağacı dendi.

Noel ağaçlarının kilise dışında ilk kullanımı 16 yy da 1570 yılında gerçekleşti.

Bremen Loncası özellikle çocukları sevindirmek için küçük bir ağacı elma, fındık, hurma, simit ve kâğıttan çiçeklerle süsledi.

Modern Noel ağaçları o zamanlar Almanya’ya bağlı olan Strazburg’ta 1500 lü yıllarda evlerde kullanılmak üzere, üzerinde herhangi bir süsleme olmadan yerel pazarda satışa çıktı.

Süslenmiş ilk yılbaşı ağacı 1510 yılında Letonya Riga’da satıldı.

16. yüzyıl başlarında Martin Luther karanlık gecelerde yıldızların parlamasından esinlenerek yılbaşı ağaçlarını mumlarla süsledi.

Yılbaşı ağacı olarak köknar ağacı kullanılmaktaydı.

Benim can dostum, güzel arkadaşım, Jutta yeni adıyla Sara’nın Almanya’daki evinde birçok defalar yılbaşı geçirmişimdir.

Onlar için yılbaşı o kadar önemlidir ki.

Yılbaşı ağacı çok önemli, onu süslemek çok önemli!

Günler öncesinden deyimi tam yerinde olacak bu yazdıklarımın; çarşılar pazarlar gezilir, ağaçlara neler takılacak, yeni ve en güzeli nedir bulunur, alınır onlar bir yere konulur. Yılbaşı çiçekleri alınır. Onlarda besili koyunlar misali bakıma alınır. Ardından bir hediye telaşı başlarki görülmeye değer. Herkes birbirine hediye alır. Öyle böyle değil. Sadece yakın yerdekilere değil uzaktakilere bile hediyeler kolilenir ve gönderilir. Bir alışveriş çılgınlığıki sormayın gitsin. Kim en iyi hediyeyi almaktan ziyade kimin neye ihtiyacı var, kim ne almak istiyor bu çok önemli. Bunun için günlerce araştırma yapılır. Çoğu zaman bir yıl boyunca yakınlarınızın ihtiyaçları gözlenir. İnsanlar birbirlerine ciddi şekilde emek verir…

Ağaç süslenir, bütün ailede bir arada yapar ve bu çok keyifli bir durumdur. Ardından alınan hediyeler ağacın altına konulur. Sıra hediyelerin açılacağı zamana geldiğinde, o gün için yapılan hazır alınmayan genellikle Alman hanımları çok güzel pasta yaparlar, onların yaptıkları Noel kurabileyeleri ve içeceklerde hazırlanır. Paketler açılır. Ciddi bir coşku vardır. Alanlar sevinir, hediye verenler memnun olur…

Güzel arkadaşım bana da güzel hediyeler alırdı…

Bende ona alırdım.

Değişik ve güzel bir adettir.

Daha ziyade onlar için yapılan bir olay.

Bizlerde son zamanlarda süs olarak bir dini olay değilde, bir eğlence şekli ile yapılıyor ama ekseriyette değil. Daha ziyade sembolik olarak…

Birde Yılbaşı günlerinde, evin bir köşesinde, bir çam ağacı bulundurmak ve onu süslemek âdetinin kökeninin Almanya olduğu ileri sürülür. Almanların 'cennet ağacı' adını verdikleri ve Âdem ile Havva'nın gizemli hikâyesine dayanarak üzerini elmalarla donattıkları ağaç köknardı.15. yüzyıldan sonra bu ağaçlara sadece meyve değil ekmek, bisküvi gibi yiyecekler de asılmaya başlanmış, Protestanlığın yayılması ile birlikte bunlara yanan mumlar da eklenmiştir. Adet Avrupa'ya yayılırken aynı zamanda göçmenler tarafından Amerika'ya da taşınmıştır.

Aslında ağaçların ruhani törenlerde önemli bir sembol olarak yer alması âdeti çok eskilere, Hıristiyanlık öncesi zamanlara, hatta putlara ve doğaya tapınıldığızamanlardaki Mısır ve Çin uygarlıklarına kadar uzanır. O devirlerde doğanın yeşilliği ve ağaçlar sonsuz hayatın sembolleriydiler.

Benzer şekilde Kuzey Avrupa ülkelerinde de yine Hıristiyanlıktan çok daha önceki zamanlarda ağaçlar ruhani bakımdan kutsal kabul ediliyorlardı. Kuzey Avrupa'da kış aylarında sadece bir kaç saat süren gündüzler 21 Aralık'tan itibaren uzamaya başlarlar. Uzun karanlık günlerin bittiğinin, gittikçe daha aydınlık günlerin geleceğinin müjdesi olan Aralık ayının bu günleri de törenlerle karşılanırdı.

Bu adet Avrupa'da güneye indikçe değişerek yayıldı. Romalılar zamanında takvimin başlangıcının, dünyanın yaratıldığı ay olduğuna inanılan ve tabiatın canlanmasının müjdecisi olan Mart ayından Ocak ayına kaydırılması ile kutlanacak tarihler konusunda kafalar iyice karıştı.

Zamanla Kuzey Avrupa ülkelerinin 'karanlığın bitişi' ayin ve kutlamaları, Hıristiyan dünyasınca Hz. İsa'nın doğum günü kabul edilerek -ki bu kesin değildir- Noel kutlamalarına dönüştürüldü.

Bu arada ağaçlar, özellikle çam ağaçları bu kutlamanın simgesi olmaya devam ettiler. Her ne kadar yılbaşı günlerinde bir çam ağacının süslenmesi tüm dünyada adet olduysa da bu günün dini bakımdan bir özelliği yoktur. Dünyanın Güneş etrafındaki bir turunu tamamladığı coğrafi bir konumdur.

Uygarlık ve teknolojinin ilerlemesi ile çam ağacı üzerindeki mumların yerlerini yanıp sönen minik renkli ampuller, elma, ekmek ve bisküvinin yerini rengârenk süsler aldı. Günümüz insanı ağaçlara tapmamasına rağmen onların kıymetini daha iyi biliyor. Bir kaç günlük eğlence için çam ağaçlarını kesmiyor, plastik taklitlerini kullanıyor.(alıntı)

&

Noel ağacının Almanya'nın batısından kaynaklandığı düşünülmektedir.

Ortaçağ da Âdemve Havva'yı canlandıran bir oyunun ana dekoru, cennet bahçesini temsil eden ve üzerinde elmaların bulunduğu bir çam ağacıydı.

Âdem ve Havva yortusunda (24 Aralık) Almanlar evlerine böyle bir cennet ağacı dikerler, üzerine Komünyon'daki kutsanmış ekmeği simgeleyen ince, hamursuz ekmek parçaları asarlardı; bunların yerini daha sonra değişik biçimlerdeki çörekler aldı.

Ayrıca bazı yerlerde İsa'yı simgeleyen mumlar eklendi.

Noel mevsiminde ağaçla aynı odada Noel piramidi de bulunurdu.

16. yüzyılda Noel piramidi ve cennet ağacı birleşerek Noel ağacını oluşturdu.(alıntı)

Nazan Şara Şatana