Yılbaşı

Yılbaşı

 

Yeni Bir Yıl Daha

Bir yıl daha eksilirken ömründen

Sarıl inancına, sarıl umuduna

Bir gün daha biterken aniden

Dinle yüreğini, kulak ver.”

 

Yeni yıl geliyor diye çok insan sevinir; oysa şairin dediği gibi bir yıl daha eksildi ömrümüzden.2021’in daha iyi olacağına inanıyorum; umudum var. Yüreğimin sesi de öyle diyor. Yılbaşı iletilerinde de huzur, umut, sevinç, mutlu yarınlar dilekleri yer alıyor.  

 

Yılbaşı, herhangi bir takvime göre içinde bulunulan yılın bitimi ve yeni yılın başlangıcıdır.

Bugün 365 günlük yeni bir öykü başlıyor. Her güne bir yaprağa bir öykü sığdır. Mutluluk de adına. Nice güzel öyküler sizinle olsun.2021 yılının dolu dolu ve geniş en içten gülümsemelere açılması, mutluluğuz ve huzurunuz eksik olmasın. Unutamayacağınız güzel anılar yaşatsın. 2021 yılında hatalarımızın az, başarılarımızın devamlı olması dileğiyle mutlu yıllar. 2020 yılı acılarımızla, sevinçlerimizle geride kalacak. 2021 daha fazla umut, daha fazla sevinç, daha fazla mutluluk getirsin. Yaşamında güzel yıllar, mutlu yarınlar, gerçek dostluklar hep seninle olsun Başaramadığınız zaman düş kırıklığına uğrayabilirsiniz ancak, yeniden denemezseniz işte o zaman sizin için her şey bitmiş demektir. 2021 yılının ülkemiz, ailemiz ve hepimiz için mutlu ve başarılarla dolu olması dileğiyle. 2021 yılında da hiç ümitsiz kalmamanız  ve hayallerinize kavuşmanız dileğimle. Yaşamınız boyunca güzel yıllar, mutlu yarınlar hep sizinle olsun. Nice güzel yıllara.

 

Derlediğim bu yeni yıl mesajları, birbirine benzer  iyi dilekleri içeriyor da 2020’de dünyayı saran Coronavirüs ’ten 2021’de kurtulacak mıyız? Dünyanın tüm insanlarını düşündüren ,bu virüsün 2021’de süreceği ,yetkililer  belirtiliyor. Korkunç ve ürkütücü olan da bu değil mi? Geleceğe, umutla bakamamak; insanları kahrediyor. Üstelik insanların  bir araya  gelmesi, eğlenmesi, sıkıntılardan uzaklaşması da olanaklı değil. Dünya, aşıya kilitlenmiş. Her ülke, daha çok aşı edinmek için çalışıyor, caba gösteriyor da bu virüste, gemisini kurtaran kaptan değil. Küreselleşmenin hızlı olduğu günümüzde, tüm evrenin virüsten arınmasıyla esenliğe çıkabiliriz.

 

Peki, ilk yılbaşı hangi tarihte başladı?

 

Mezopotamya yeni yılı ilk kez MÖ 2000 yılında, Mart ortasında ilkbahar ekinoksu zamanında kutladı. Erken Roma takvimi, 1 Mart'ı yılın ilk günü olarak belirlendi

Ama, dünyada en yaygın kullanılan takvim olan Gregoryen takvimini kullanan ülkelerde 31 Aralık’ı 1 Ocak’a bağlayan gece yılbaşı gecesi olarak adlandırılır. Türkiye de 1 Ocak 1926'dan başlayarak Gregoryen takvim benimsendi.

 

Televizyonun tek kanal olduğu yıllarda; yılbaşı izlencelerini ,ünlü sunucu Halit Kıvanç güzel Türkçesiyle sunardı.

Zeki Müren, Emel Sayın, Ziya Taşkent. Yaşar Özer Hamiyet Yüceses,  Müzeyyen Senar, Adnan Senses…gibi sanatçılar, Yılbaşı gecelerine renk ve canlılık katarlardı. Eski yılı, yeni yıla bağlayan saatte Zeki Müren çıkarak çekici şarkılarıyla izleyicileri neşelendirirdi. Milli Piyango çekilişleri başlayınca da nefesler kesilir; Yılbaşı biletlerinde, gözler kazanma numaralarını arardı.

 

Peki, tüm dünyada, yılbaşı 1 Ocak’ta mı kutlanıyor ? Tarihçesine bakalım:

 

Yılbaşı, Jülyen takvimine göre. Jül Sezar tarafından MÖ 46 yılında kabul edilen ve batı dünyasında 16. yüzyıla kadar kullanılan takvim. Artık yıl hesaplamasındaki ufak bir fark sonucu yaklaşık her 128 yılda bir günlük bir kayma oluşturduğu için, yerini Gregoryen takvimi almıştır

Jülyen takvimindeki artık yıl hatası nedeniyle, Birinci İznik Konsili 325'te Paskalya tarihinin hesaplanmasına karar verdiğinden beri Paskalya tarihi geriye doğru kaymıştı. 16. yüzyıla gelindiğinde, gözlemlenen ekinokstan sapma kabul edilemez hale geldi. 1582'de Papa XIII. Gregorius, Miladi takvimin bugün yaygın olarak kullanıldığını ilan etti ve hatayı 10 günlük bir silme ile düzeltti. Miladi takvim reformu da (yürürlükte) 1 Ocak'ı Yılbaşı olarak geri getirdi. Çoğu Katolik ülkesi Miladi takvimi neredeyse hemen benimsemiş olsa da, Protestan ülkeler arasında ancak kademeli olarak kabul edildi. Çoğu Batı Avrupa ülkesi, Miladi Takvimi kabul etmeden biraz önce 1 Ocak'ı Yılbaşı olarak resmen kabul etti 

 

Hristiyan âleminin Miladi takviminde bir tarih olarak, halen Anglikan ve Lutheran Kilisesi'nde İsa'nın Adlandırma ve Sünnet Bayramı olarak ayinlerle kutlanır.

 

Günümüzde, çoğu ülke ,Miladi takvimini kullandığı için, Yılbaşı, dünyanın en ünlü resmî tatilleri arasındadır, genellikle yeni yıla girildiği andan itibaren gece yarısı havai fişeklerle kutlanır. Diğer küresel Yılbaşı gelenekleri arasında yeni yıl kararları almak ve kişinin arkadaşlarını ve ailesini araması yer alır. 

Ocak ayının başlangıcı olan Ocak kalendi (Latince: Kalendae Ianuariae), MÖ 153'te yeni konsüllerin açılışı yapıldıktan sonra yeni yıl olarak kutlanmaya başlandı. Romalılar yıllarını bu konsüller tarafından sıralı olarak değil, uzun zamandır tarihlendirmişler ve Ocak ayının sonlarını bu tarihe uygun hale getirmişlerdi. Yine de Mart yeni yılı etrafındaki özel ve dini kutlamalar bir süre devam etti ve 1 Ocak'ın yeni statüsünün zamanlaması konusunda bir fikir birliği oluşmadı. Ancak yeni yıl olduğunda, aile toplantıları ve kutlamalar için bir zaman oldu. MÖ 78'de M.Aemilius Lepidus'un başarısız isyanını da içeren bir dizi felaket, Roma'nın pazar günlerinin Ocak ayının sonlarına denk gelmesine izin veren bir batıl inanç oluşturdu ve pontifler bunun meydana gelmesini önlemek için ara eklemeyi kullandı.

Yılbaşı‘ nda çam ağacı süslemeleri ilk kez XVI. yüzyılda Kuzey Avrupa'da ortaya çıkmıştır. Bu âdetin, eski Cermen ve Kelt dinsel geleneklerinden adapte edildiği büyük ihtimaldir. Orta Doğudan Uzak Doğuya kadar birçok dinsel gelenekte olduğu gibi eski Kuzey Avrupa halkları arasında da yeşil ağaç verimlilik, bereket ve üretkenliğin sembolü olarak kabul edilmiş ve dinsel bayramlarında meydanlara dikilen veya evlerde bulundurulan bir yeşil ağaç bu inancı sembolize etmiştir.

 

Diğer takvimlerde Yılbaşı

 

Doğu Ortodoks Kilisesi’nde yılbaşı (İsa’nın sünnet yıldönümüne de denk gelen) 14 Ocak’ta kutlanır (Jülyen Takvimine göre 1 Ocak). Ancak en büyük 12 Doğu Ortodoks Kilisesinin sekizi, iki tarihin aynı güne geldiği Güncellenmiş Jülyen Takvimini benimsemiştirler (Bulgaristan, Kıbrıs Cumhuriyeti, Mısır, Polonya, Romanya, Suriye, Türkiye ve Yunanistan). Gürcistan, İsrail, Rusya ve Sırbistan Ortodoks Kiliseleri ise Jülyen Takvimi kullanmaya devam ederler.

Hicri Takvimde yılbaşı Muharrem ayının 1’inde gerçekleşir. Hicri Takvim bir Ay takvimi olduğundan 354 güne denk gelir, dolayısıyla Miladi takvime göre yılbaşı her yıl 11 gün önce gerçekleşir. Böylece 2008 yılında Miladi yıl boyunca Hicri takvimde iki adet yılbaşı gerçekleşmiştir.

Roşaşana (İbranice yeni yıl): Musevi yılbaşıdır. Hamursuz Bayramı’ndan 163 gün sonra kutlanır.

 

Çin yılbaşı her yıl ilk Ay gününde kutlanır, ki bu da kabaca ilkbahara denk gelir. Tam tarihi, Miladi takvime göre 21 Ocak ile 21 Şubat arasına düşer. Çin’de yılın en önemli bayramı konumundadır.

İran takviminde yılbaşı ,Nevruz olarak anılır ve ilkbaharın başında kutlanır (20 veya 21 Mart).Tayland, Kamboçya ve Laos’ da yılbaşı 13 Nisan’dan 15 Nisan’a kadar kutlanır. Özellikle Tayland’da bu kutlama su dökerek gerçekleşir.

Pek çok kültürde yılbaşı gecesi, özel olarak hazırlanmış yiyecekler ve içecekler tüketilerek, çeşitli eğlenceler düzenlenerek geçirilir.

 

Yılbaşı için alışveriş yapılması, özel yemekler hazırlanması son yıllarda yaygınlaşmıştır. Yılbaşı gecesi genellikle akraba ve yakın komşular ile birlikte geçirilir. Günümüzde eğlence yerlerinde, turistik tesislerde yılbaşını geçirme yaygınlaşmaktadır. Bizde kutlanılan yılbaşı Hıristiyan dini ile ilgisi olmasa bile, yılbaşı için özel hazırlıklar yapılması ve kutlanması, Batı kültüründen bizim kültürümüze sirayet etmiştir. Ne var ki Koronavirüs  nedeniyle, bu yıl Yılbaşı’ nda toplu kutlamalar yasaklandı.

 

Yılbaşı' nın Hıristiyan dünyasının bayram olarak kabul ettiği Noel'le alakası yoktur. Hıristiyanlar arasında Noel kutlamaları Hz. İsa'nın doğum tarihi olarak kabul edilen 25 Aralık'ta başlar ve bir hafta devam eder. Dini bir özellik taşır. Bizim için ise yılbaşı sadece bir takvim olayıdır, hiçbir dini özelliği yoktur.