Yokluk ve Hiçlik

"Varlık vardır, yokluk yoktur." ( Parmenides )

Ne olduğunu bilmediği, daha önce  hiç görmediği için size "masa nedir?" Diye soran birisine, eğer, "masa  tahtadır" diye cevap verirseniz, masayı ontolojik yani varlıkbilimsel bir temele oturtmadan açıklamış olursunuz.

Husserl’in gözde talebesi, ahir zamanın son filozofu Martin Heidegger bu mantıktan yola çıkarak hocası da dahil olmak üzere kendinden önceki filozofları varlığı ıskalamakla suçlamıştır.

Heidegger ilk önce, varlık kavramıyla varolan kavramını birbirinden ayırarak işe başlar. Ona göre Thales bile “her şeyin aslı sudur” diyerek bu tuzağa düşmüştür.

Çünkü su  varlık değil, sadece varolandır. Dolayısıyla Thales varlığı ele aldığını, onu anladığını, kavradığını zannederken yalnızca varolanı başka bir varolanla açıklamaya çalışmış ve bununla yetinmiştir.

Yine Heidegger'e göre varlığın, insan tarafından sorun edinilmesi yokluk yüzündendir. Yani insan ancak yokluk olduğu için varlığı bir sorun olarak görür.

Eğer yokluk olmasaydı, yani varlık, yokluk olmadan var olsaydı; insan, "hiç olmayabilecekken neden herşey var?" Sorusunu sormayacak, böyle olunca da adını felsefe koyduğumuz şeye ihtiyacımız kalmayacaktı.

Varlığı varlıkta varlık olarak değil, yoklukta varlığı görmek, hissetmek, sezinlemek, insanın içinin sıkılmasına, Heidegger’in tabiriye söyleryecek olursak kaygıya neden olur ve bu sıkıntının aracılığıyla insan, varlığın önemini kavrar.

Bu, zifiri karanlıkta ışığı sezmek gibidir adeta.

Böylece, kendisini yoklukta duyuran Mutlak Varlık'ın varlığıyla dolan içimiz daralmakta, sanki kendi varlığımızda ondan başka bir şeye yer kalmamaktadır. Heidegger’e göre bu duygunun adı hiçliktir.

İşte tam da bu noktada devreye metnin yazarı olarak ben gireceğim ve  bilhassa sabah uyanmalarımda  hiçbir nedeni olmaksızın hissettiğim kaygıyı paylaştığım bir dostumun bana söylediği sözü anarak yazıma son vereceğim "İçinde beliren bu kaygıyla ya varlığının anlamını günün birinde kavrar yeniden inşa edersin kendini, ya da daha çok sarılırsın hiçliğe."

Esinlendiğim Kaynak: Metafizik Nedir? / Martin Heidegger. / Kaknüs yaynlararı