Yurtdışında muhafazakar demokrasi

Siyaset bilimi litaratüründe "muhafazakar demokrasi" denen bir kavram yoktur. Bunu çağrıştıran kavramlar var şüphesiz. Bu yeni bir kavramsa, bunu da siyaset bilimi açısından problemli bir iki hususu olduğuna değinmek istiyorum.

Şimdi her şeyden önce muhafazakarlık tanım icabı bir toplumun değerini muhafaza etmektir dersek bir topluluğu, organik olarak gördüğümüz bir topluluğu muhafaza etmektir. Demokrat olduğumuz zaman bu değerlerin muhafazası zorlaşıyor. Muhafazakar olduğumuz zaman da demokrat olmamız zorlaşıyor. Fakat bu çok imkansız bir şey değil, çünkü siyaset biliminde bunu başka şekilde adlandıran düşünce akımları var. Bunlara biz "Muhafazakar liberalizm" diyoruz. Demokrasi ile liberalizm arasında teknik bir ayrım yapmakta bu açıdan çok fayda vardır. Üç isimden bahsedeceğim kısaca. Bunlardan bir tanesi Alexis De Tocqville; bir fransız, ikincisi Michael Aucshot; bir İngiliz. Üçünçüsü yine bir İngiliz, Alzac Berlin.

Şimdi bu üçünde de önemli kavramlar ve önemli problemler var. MesaleTocqville, muhafazakar liberaldir; çünkü özellikle 1930'larda ABD'yi gördükten sonra Tocqvilleyi ilgilendiren en önemli problemlerden bir tanesi, çoğunluğun tiranisidir. Bunu formüle ederken karşı çıktığı hususlar açısından muhafazakar görünür. Fakat çoğunluk dışında kalanların hakkının esas savunulması gereken hak olduğunu söylerken de, kendi tanımı açısından, demokrat ve liberaldir aslında.

Michael Aucshot ise, rasyonalizmi eleştiren bir tanıma sahiptir. Fakat bu, rasyonalizmi akılcılık olarak eleştiri. Rasyonellik acısından bir problemi yoktur. Michael Aucshot, bu anlamda bir modernisttir ama bazı acıdan muhafazakardır. Akla getirdiği eleştiriler acısından muhafazakardır ama açılımlar açısından liberaldir. Aynı şey Alzac Berlin için söylenir ama bu Counterenlightenment dediğimiz, yani Aydınlanma karşıtı değil, karşı-Aydınlanmayı savunan, aklın mutlaklaştırılmasına karşı çıkan bir tavır olmuştur. Fakat kendisi son tahlilde modernisttir.

Çünkü burada muhafazakar demokrasi kavramı, sanki yerleşmiş bir kavram şeklinde algılanırsa bunun ister istemez içerdiği problemler de sonucsuz kalabilir, bunları tartışmak ta zorlanır.