Yusuf(as) Kıssasındaki Bazı Hikmetler

Yusuf(as) Yakup(as)’ın oğullarından olup, Yakup(as) İbrahim(as)’ın torunudur. Yusuf(as) küçük yaşta bir rüya gördü, babasına anlattı, Yakup(as) dedi ki, kardeşlerine bu rüyayı anlatma sana düşmanlık beslerler. Yusuf(as) rüyada, on bir ayın ve bir güneşin kendisine secde ettiğini(hürmetle selam verdiklerini) görmüştü. Daha sonra kendisine rüya tabirinde bulunma ilmi verileceğinden bu kısım önemlidir.

Yusuf(as) Yakup(as)ın diğer eşinden evladı olup büyük kardeşleri ile bu bakımdan baba bir üvey idiler. Bünyamin kardeşi de Yusuf(as) ile aynı anneden idi. Yusuf(as)u diğer kardeşleri o kadar kıskandılar ki, plan yapıp bir geziye gidelim onu da beraber götürelim, babamıza da kurt yemiş deriz dediler. Bu husus da insanın kıskançlık hislerini anlatmak yönünden önemlidir. Birçok ailede bu nevi hasetlikler görüldüğünden bu kıssa özellikle Kuran’da anlatılır.

Nitekim, kardeşleri kıskandıkları güzeller güzeli Yusuf(as)ı bir kuyuya atıp, gömleğine kan sürerek döndüler. Denilir ki, Yakup(as)ın onu çok sevmesi Yusuf(as)da cennetten bir güzellik bulunması sebebiyledir. Ey babacığım, biz yarışıyorduk baktık ki, Yusuf’u kurt yemiş. Yakup(as) bunun bir yalan olduğunu anladı, (denilir ki bu ayrılıkla ayrıca Allah hem Yakup(as)u imtihan ediyordu). Yakup(as) bana düşen güzel bir sabırdır dedi. Buradan anlıyoruz ki, Yusuf(as)ın ölmediğini kesinlikle bilmekteydi.

Kuyudan malum olduğu üzere Yusuf(as)u Allah’ın izni ile bir kafile aldı ve bir şekilde köle pazarında satılarak, Yusuf(as) Mısır’da sarayda köle oldu. Yusuf(as) erişkinlik çağına geldi, Züleyha ona aşık oldu. Züheyla ile Yusuf hikayesi diye sözlü aşıklık geleneğinden çeşitli hikayelerde de anlatılır. Züleyha hasta olsa, Yusuf(as)ı görünce iyileşirdi aşkı sebebiyle. Züleyha aşık olduğu duyulunca kendisinin dedikodusun yapan kadınları çağırttı, sarayda yemek sofrası kuruldu. Züheyla seslenince Yusuf(as) karşılarına çıktı, kadınlar onun güzelliği ve cazibesiyle kendilerini kaybedip meyve yerine parmaklarını kestiler de acı duymadılar(bu konuda denilir ki, müminler ölürken öyle nimetler gösterilir ki bu kadınlar gibi acı duymadan can verirler).

Şehvete yönelik bir kıssa olması nedeniyle burada Züleyha’nın Yusuf’a kurduğu tuzakta Yusuf’un hareketi tüm insanlara örnek niteliğindedir. Züleyha kapıları kapatıp, Yusuf’u kendine davet etti, Yusuf(as) Allah’ın yardımıyla korkuya kapılıp hemen Allah’a sığındı ve kaçmaya başladı, Züheyla arkasından tutup çekince gömleği yırtıldı. Malum, burada alimlere soruldu kim suçludur diye araştırıldı, Züleyha gömleğin arkadan yırtılması nedeniyle suçlu bulunduysa da Yusuf(as)ın zindana atılmasına karar verildi ki aksi halde ülkede kötü bir imaj olacaktı. Yusuf(as) ise zindan bu kadınların tuzaklarından daha hayırlıdır diyerek Allah’ın takdirine razı oldu.

Yusuf(as) peygamberlik vazifesiyle beraber rüya tabirine ermişti. Zindanda iki kişiye rüyalarını sorup anlattırdı. Biri dedi başımdan kuşlar ekmek yerken gördüm, diğeri de dedi efendime içecek sunuyordum. İlkine seni idam edecekler beyninden yiyecek kuşlar dedi, ikinciye de sen kurtulacaksın, kurtulunca efendinin yanında benden de bahseyle dedi(bu sebeple Allah yerine başkasından yardım istediği için Yusuf(as)ın zindanda daha uzun kaldığı söylenir).

Nihayet, sultan bir rüya gördü kimse tabir edemedi, o kurtulan zindan arkadışının aklına Yusuf(as) geldi, sultan onu çağırttı. Yedi semiz öküzle yedi cılız öküz gördüm, cılızlar onları yedi dedi. Yusuf(as) yedi yıl bolluk sonra yedi yıl kıtlık olacaktır dedi. Yedi yıl bolluk ürünlerini depolayalım yedi yıl kıtlıkta bize yetsin dedi. Yusuf(as)’a bu işlerden sonra sultan tarafından “- Bugün sen artık bizim yüksek mevkili ve güvenilir bir adamımızsın” denildi(tasavvufta ermişlerin de Allah katında böyle kabul edileceği belirtilmektedir).

Yıllar yılları kovaladı, kıtlık Yakup(as) ve ailesini de vurmuştu. İlahi plan işlemekteydi. Yakup(as) namını duyduğu Mısır sultanına çocuklarını gönderdi. Deniliyordu ki kim gitse boş çevirmiyor çok adil bir sultan var(Yusuf(as) bollukta depoladığı bu mahsulleri dağıtmaktaydı).

Yakup(as) çocuklarına dedi ki, oraya gidince her biriniz ayrı kapılardan girin. Burada nazarın Kuran’da yer aldığını görüyoruz. Zira, her ne kadar Yusuf(as) kadar olmasa da bunlar da dikkati nazarı celbeden kardeşlerdi ve birarada durduklarında daha çok nazar çekmekteydiler zira güzellikleri de artmaktaydı. Nitekim Allah, Kuran’da o ilim sahibiydi ona biz öğretmiştik buyuruyor.

Yusuf(as) görünce kardeşlerini tanıyıp, sizin başka kardeşiniz yok mu dedi? Yusuf(as) Bünyamin’i getirtmek istiyordu. Bir daha ki geldiğinizde onu da getirin dedi, depodan mahsullerden verdi gönderdi. Yine döndüklerinde Yakup(as) hayır, Bünyamin’i götüremezsiniz, Yusuf(as)dan sonra ona da bir şey olur diye korkuyorum dedi. Kardeşleri bunun üzerine and içip ona bir şey olmasına müsaade etmeyiz dediler. Yusuf(as) Bünyamin’i görünce çok sevindi(küçükken ikisini diğer büyükleri ezip kıskanmaktaydı). Yusuf bir plan düşünüp Bünyamin’i alıkoymak istiyordu. Derken, Bünyamin’in çuvalına sarayın tasını attı, ardlarından da adamlarını göndertti. Adamlar baktı ki çuvalda tas, sizde dediler hırsıza ne yapılır? Dediler ki, o kişi alıkoyulur, bunun üzerine Bünyamin’i Yusuf(as)ın yanına götürdüler.

Kardeşleri dedi ki, şimdi biz ne yapacağız, babamıza ne cevap vereceğiz? Yakup(as) bunu da duyunca, ah Yusuf ah deyince gözleri üzüntüden kör oldu, gözüne ak düştü. Kardeşleri, yeter artık hala Yusuf diyorsun kendini helak edeceksin dediler. Yakup(as) ise ben sizin bilmediğinizi Allah’ın izniyle bilirim dedi, gidin Yusuf (as) ile Bünyamin’i arayın. Burada Yakup(as)ın Yusuf(as)ın sağ olduğunu vahiy yoluyla bildiğini anlıyoruz.

Kardeşleri gidince baktı ki, Yusuf(as) Bünyaminle duruyor. Yusuf(as) dedi ki, yıllar önce Yusuf(as)a ne yaptınız? kardeşleri şaşırıp af dilediler. Yusuf(as) dedi ki, Bugün size kınama yok, Allah günahlarınızı bağışlar, O merhametlilerin en merhametlisidir. Babama şu gömleğimi verin gözleri açılsın dedi ve bana getirin annem babamı da dedi. Yakup(as) daha onlar gelmeden dedi ki, bana Yusuf(as)un kokusu geliyor, oradakiler dedi ki sen iyice bunamışsın ne Yusuf(as)u. İşte, burada aşkın bir halini anlıyoruz, birbirini sevenlerin birbirinden uzak da olsa bir olduğunu anlıyoruz.

Gömleği yüzüne sürdü ve gözleri açıldı. Yanlarına varıp Yusuf(as)a selam durdular. Yusuf(as) dedi ki, işte babacağım küçükken gördüğüm rüyanın(on bir ayın ve bir güneşin kendisine secde etmesinin) tabiri budur.

Yakup(as) ile Yusuf(as)ın ayrılık ve kavuşmasında tüm insanlar için ibretler bulunmaktadır. Ayrıca, Züleyha da mucize ile gençleştirilip Yusuf(as) ile evlenmişlerdir.