Zdunska Wola'da Tren Müzesi ( 6 )

Polonya'nın Varşova'dan sonra ZDUNSKA WOLA gezine devam ediyoruz.

Yetimhaneden çıktıktan sonra ZDUNSKA WOLA kentinin en ünlü tarihi TREN MÜZESİNİ ‘de görmeden ayrılmadık. Topluca Tren Müzesinin olduğu açık alana geldik. Trenlerin,  altındaki rayların bir dili olsa da konuşabilse. Neler görmüşler, neler yaşamışlar, ah bir anlatabilseler?  Yaklaşık 40 yıldır  Varşova Demir Yollarında çalışan ve bize bu müzeyi detaylarıyla anlatan Emekli bir Tren işçisi, tren yolu ustalarından ( adını alamadım ) bir vatandaş, 1990 yılında emekli olunca arkadaşlarıyla birlikte bu lokomotiflerin korunması ve bakımı için bir dernek kurmuşlardır.

İşte bu emekli vatandaş bize bu Tren Müzesi hakkında bilgi vermeğe başladı ve tüm müzeyi gezdirdi.  Daha sonra burada bazı arkadaşlarıyla bir dernek kurmuşlardır. Şimdi onu dinleyelim: " Bu müze 1941’ler de kurulmuştur. Burada aşağı yukarı 14 lokomotif ve 6,7 vagon vardır. Görüldüğü gibi bunların çoğu yıpranmıştır. Yaklaşık 40 yıl önce bazı arkadaşlarımız bir dernek kurmuşlardır. Onların amacı bu lokomotiflerin korunmasıdır".

" Burada bulunan lokomotiflerin üç türlüsü vardır. Kömürle çalışanlar, buharla çalışanlar ve Elektrikle çalışanlar. Bunların bir kısmı Ukranya’dan getirilmiştir. Elbette bu kolay olmamıştır. Onlar için özel raylar getirilmiştir. Bunları ABD çalışan makine mühendisleri tarafından gerçekleştirilmiştir. Bir ara yaklaşık 70 yıl önce bunlar adını açıklamak istemediğim bir devlet yetkilisi (….) tarafından hurda olarak 1000 Zloti karşılığında satılmıştır. Derneğimiz kurulunca bunlar geri alınmıştır".

" Bu lokomotiflerin bir kısmı 1948 yılında ABD tarafından denizyoluyla Polonya’ya hediye edilmiştir. Ayrıca Rusya’nın, Almanya’nın da katkıları olmuştur. Bir zamanlar bu demir yollarında 3000 kişi çalışıyordu. O yıllarda kullanılan tren yolu hala kullanılıyor. Aslında bu trenlerin bakımı ve onarımı yapan bir şirket vardır. Bu da Varşova’dadır… Bu trenlerin bir kısmı taşımada, bir kısmı kömür taşımada kullanılmıştır. Hatta bu lokomotiflerin içinde kömürle çalışanlardan 1860 yılında bu devlet demir yollarında uzun yıllar çalışan lokomotiflerimiz vardır. Bunlar şimdi gördüğünüz gibi burada dinlemedeler. Bunlar arasında görülen vagonlar pek güzel görünseler de yine de çok perişan ve yıpranmışlardır. Bazılarının içi çok konforludur"...

Geçmiş yıllarda burada filmler çekilmiştir” Eski bir demir yolunda uzun yıllar görev yapan bir yetkilinin konuşmalarından sonra asıl TREN MÜZESİ’NİN binasını gezdik. Binada trenlerin ve lokomotiflerin aslına uygun maketleri, bunların bir kısmı Varşova’da bulunan Endüstri Sanat Okulları’nda çalışan öğrenciler tarafından yapılmış ve bu müzeye armağan edilmiştir. Maketlerin hepsi demirden olup lokomotiflerin aslına uygun tıpa tıp aynısıdır. Bu maketlerin bir kısmı 1947 yılında yapılmış ve bu müzeye armağan edilmiştir. Bunların bir kısmı aynen buharla veya elektrikle’ de çalışıyor…  

Bunlardan başka Polonya Demir yollarında çalışanların fotoğrafları, çalışan personelin yıllar boyunca sportif faaliyetlerde, milli maçlarda katılanları ve aldıkları madalya ve kupaları, mektupları, onur belgeleri, teşekkür belgeleri,   Devlet Demir yollarında emeği geçen kişilerin fotoğrafları ve özgeçmişleri, Demir yollarında kullandıkları ufak, tefek araç ve gereçleri bulunmaktadır. Bunlar itinayla korunma altına alınmıştır. Bize  bir mezar taşı büyüklüğünde bir  defter verdiler..Bu devasa defterde çalışanların müdür ve diğer yetkililerin fotoğrafları, lokomotiflerin  resimleri vardı. Mektupları ve yazılanlar vardı.   Binlerce ziyaretçi buralara gelmiş, birkaç satırla duygu ve düşüncelerini yazıp imzalamışlardı."...

Bizler de bu deftere bir şeyler yazıp tebrik ederek imzaladık…. Sonradan yardım bekleyen bir başka yerde bir kumbara vardı. Oraya da birkaç Zloti ( kuruş ) attık… Katkımız olsun diye… Polonya’yı, Varşova’ya gelen büyük devlet adamları,  Cumhurbaşkanları, Başbakanları,  Demir yollarında çalışan üst görevlilerle Varşova’dan gelir burayı da mutlaka ziyaret ederler. Onun içindir ki lokomotiflerin bakımı ve temizliği zaman zaman derneğimiz üyeleri tarafından bakımı, onarımı ve temizliği yapılmakta ve gerekirse aslına uygun olarak boyalanmaktadır. Bu da çok pahalıya mal olmaktadır…

Bu da bir gerçek ki , Müzemize gelen turistlerin bir kısmı elini cebine atmamaktadır, ( bazılarının cebinde sanki  akreb vardır ) bu da bizleri üzmektedir” dedi. 

Hakikatten bu yetkilinin anlattığı gibi aradan bir asır geçmesine rağmen yazda, ayazda, karakışta ve yağmurların altında kalan bu lokomotifler hâlâ gıcır gıcır olup, yerlerinde açık havada ihtişamla yerlerinde durmaktadırlar.Bizlere geçmiş bir  Polonya, Ukranya ve Rusya tarihini anlatıyorlar.Dedim ya  onların bir dili olsa da ?  Bu trenler gerçekten  ilgimizi çekti ve düşündürdü..Adamlar çalışkan ve geçmişini, tarihini  unutmayan  insanlardır. Müze Treni, olan bir tarihi diri  diri yaşatıyorlar, görmeğe  değer...

--------------------------------------------------------

Polonya / Varşova  gezisi yazıları devam  edecek

Abdülkadir Güler.