Zonguldak Kıvırcıkları

Kitabı uzun yıllar Zonguldak'ta avukatlık yapan Yakup Ertosun yazmış. Kapak resminde Zonguldaklılara benzemeyen tuhaf kılıklı bir adam resmi ve arkasında da küçük ebatta koyun resmi var. Zonguldak'ın kırsal kesiminde yaşayan halklara kıvırcık denmiş, hala bu tabir kullanılmaya devam etmektedir. Yazarın anlattığına göre,  Kdz ereğli köylerinden kömür ocaklarına çalışmaya gelen işçiler şalvar giyiyormuş, şalvarları yürürken sallanıyormuş. Diğer illerden kömür madeninde çalışmaya gelen işçiler bunları kıvırcık koyuna benzetmiş, bu tabir dilden dile yayılarak yerli maden işçilerine kıvırcık denmeye başlamış.

Kitapta yer almayan başka bir rivayet de halk arasında dolaşmakta. Güya Atatürk Zonguldak' gelmiş, bir ağacın altında yatan bir grup adam görmüş, onlara;'ne yatıyorsunuz öyle kıvırcık koyunlar gibi' demiş. Tabi bu sözü söylediğine dair hiç bir kaynak bulunmamaktadır. Mantık yürütülürse,Atatürk'ün yurttaşlarına böylebir söz söylemesiimkansız gibidir. Ancak yaşanan bir gerçek ise Zonguldak yerlilerine kıvırcık denildiğidir.

Kitapta Zonguldak kömür işletmelerinde yer altında çalışan madencilerin gerçek yaşamlarından öyküler anlatılmakta, çalışma koşullarının kötülüğü dile getirilmektedir. Özellikle maden ocaklarını işletme hakkını almış olan yabancı firmaların dönemlerinde zorla, boğaz tokluğuna çalıştırılan madencilerin acı öyküleri anlatılmakta, meydana gelen göçük olaylarında hayatlarını kaybedenler, köylerde yaşanan acılar dile getirilmektedir. Yabancı firmaların faaliyetine 1940 yılında son veriliyor, devlet kendisi maden ocaklarını işletmeye başlıyor. Her grizo faciasında işletmenin kusurları tespit ediliyor ama yeterince güvenlik önlemleri nedense alınmıyor.

Benim babam da bir müddet yer altında çalışmış ama bedenen fazla güçlü olmadığından yer üstünde bir görev verilmiş ve emekli olmuştu. Emekli olduktan iki sene sonra vefat etti.

Geçenlerde yerel medyadan öğrendim. Zonguldak Kömür İşletmeleri bin kişilik işçi kadroso için kura ile işçi alacakmış Müracaat eden kişi sayısı otuz beş bin. Böyle hayati tehlikesi olan bir iş için bu kadar müracaat olması işsizliğin boyutu hakkında da bilgi vermektedir.

Zonguldak'ta ruhsatlı özel kömür ocakları olduğu gibi çok sayıda kaçak kömür ocağı işletmesi de bulunmaktadır. Medyada da sık sık haber oluyor, kaçak kömür ocağında göçük meydana geldi, ölü ve yaralılar var diye.

Orhan Veli yedek subaylığını Zonguldak'ta yapmış, bir dizesinde;' yüz karası değil, kömür karası/böyle kazanılır ekmek parası' diyor.

İşte ekmek parası için Zonguldak'ta maden işçisi yerin yüzlerce metre altına girip çalışıyor, kelle koltukta, sağ çıkmanın garantisi yok.

Tüm Zonguldak maden emekçilerine selam olsun.