Zor günlere doğru gidiyoruz

Kasım – Aralık bir sırat köprüsü gibi olacak bizim için...
Bildiğiniz gibi; Avrupa Birliği, Rum gemi ve uçaklarına, liman ve havaalanlarını açmayı reddeden Türkiye'ye , üç yıl önce 8 müzakere başlığını dondurmuştu.
AB Komisyonu, Kasım ayında yayımlayacağı ilerleme raporuna, Kıbrıs'taki gelişmeleri dikkate alan bir bölüm de ekleyecek.. Dolayısıyle şimdi durumu yeniden gözden geçirecek.
Adeta ayni film yeni versiyonla vizyonda. Yine Annan Planı döneminde olduğu gibi, Kıbrıs’a dolaylı ya da dolaysız maddi kaynaklar aktarılacak. Bu yılın sonuna doğru Kıbrıs’a ilgi artacak..
Aklımızın yarısı daha şimdiden Kasım ayına endekslendi.
Diğer yandan, bize göre bir mülk davası değil, tamamen bir egemenlik davası olan ATAD Kararının, Kıbrıs Türk Halkına yaşatacağı maddi manevi olumsuzları da göz önünde bulundurursak, Eylül ayında İngiltere’deki mahkemelerde Orams davasının netleşmesiyle, Kıbrıs Türkü için yeniden zor günler başlayacak. Bunun da ötesinde, Kıbrıs Rum kesimi ile ABD'nin Akdeniz’de petrol arama çalışmaları ile ilgili belirsizlik de netleşecek ve çok daha zor bir sürecin tam da ortasında olacağız.
Bu arada basından da izlediğimiz gibi, Türkiye, "demokratik açılım" gibi somut adımlarla, Avrupa Birliği içindeki elini güçlendirme gayretinde.
Bir yandan da taraflar arasında müzakereler devam ediyor.
Talat ”umutluyum” diyor. Halk ise “umutsuz”.
Talat bir referandum olsa “evet” çıkar diyor. Halk ise “hayır” çıkar diyor.

Kaldı ki; ortada görüşülen ya da uzlaşılan bir metin bile yok. İçeriği henüz bilinmeyen, hangi plana evet ya da hayır denilecek?

Kapalı kapılar ardında neler olup bitiyor ve aylarca tartışılması gereken sonuçların bize son bir ay içinde önümüze sunulup kabül edilmesi mi zorlanacak? Halk 2004 referandumundan sonra yaşanan hayal kırıklığından dolayı çok umutsuzken Cumhurbaşkanı Mehmet Ali Talat nasıl olur da hala umutlu olduğunu söyleyebilir ?
Talat, görüşmelerin hızlandırılmasıyla, 2009 sonunda veya 2010 başında "eşzamanlı" olarak iki tarafta referanduma gidilebileceğini söylüyor.
İlk tur bitti. İkinci tur 3 Eylül'de başlayacak. Peki neredeyiz hangi noktadayız ?

Taraflar 6 ana başlık üzerinde görüştü. Bunlar; yönetim ve güç paylaşımı, mülkiyet, AB, ekonomik konular, toprak ile güvenlik ve garantiler. Şu ana kadar toplam 30 ortak metin hazırlandı. Mülkiyet, toprak, güvenlik ve garantiler konularında herhangi bir uzlaşı ya da yakınlaşma bile sağlanamadı. Dolayısıyle öyle halkı referanduma götürecek bir ortak metin çalışması ortada yokken ister istemez bir oldu-bitti’ye doğru mu gidiyoruz diye endişeleniyoruz.

Taraflar arasında yapılan uzlaşma sonucu, ikinci turun ilk toplantısında yönetim ve güç paylaşımı başlığı altında "federal yürütme" konusu ele alınacak. Ayrıca mülkiyet başlığı da görüşülecek. Kıbrıs Rum tarafı, müzakerelerde herhangi bir takvim veya hakemlik olmasını kabul etmiyor. Dolayısıyle Türk tarafı, müzakerelerin sonsuza kadar devam etmeyeceği kararlılığıyla bu süreci yürütmesi gerekir. Taraflar arasında en çok tartışma yaratacak konuların, yönetim ve güç paylaşımı ile mülkiyet olacağı belli. Rum tarafı, başkan ve başkan yardımcısının tek liste üzerinden ve ağırlıklı oyla doğrudan halk tarafından seçilmesini öngören bir başkanlık sistemi öneriyor. Kıbrıs Türk tarafı ise üyelerinin senato tarafından ve tek liste üzerinden ayn ayn çoğunlukla seçileceği, İsviçre modelindeki gibi bir başkanlık konseyi sistemi öneriyor. Mülkiyet konusunda Rum tarafı, mal sahibinin nihai karan vermesi gerektiğini söylüyor. Türk tarafı ise son kararın oluşturulacak "Mülkiyet Komisyonu"nca verilmesini öneriyor. Ve görüşmeler 3 Eylül'de yeniden başlıyor.
Eylül-Ekim’den sonra herkes, Kıbrıs konusuna endekslenecek.
Eylül-Ekim-Kasım, 3 kritik ay . Kısacası Sonbahar “ateşten gömlek” olacak Kıbrıs’lı Türkler için.

Emine Sütcü
21 Ağustos 2009