Zorunlu Sorumluluk Sigortaları

İnsanoğlu var olduğu günden bu yana önceleri çeşitli doğa olayları ile canlarını; zamanla ticaretin gelişmesi üzerine de bir yerden diğer yere nakli sırasında mallarını korsanlar, haramiler veya eşkiyalar yüzenden kaybetmişlerdir.

Bütün bu benzer tehlikeler ( riskler ) ile karşı karşıya kalan kişiler topluluğu ortak bir havuz kurarak ileride olması muhtemel zararlarını belli bir bedel ( prim ) karşılığında giderilmesi yönünde çalışmışlar, bu çalışmalar sonucunda bu günkü modern SİGORTA SİSTEMİ doğmuştur.

Sigorta ; kişilerin bir değer ile ( para ) ile ölçülebilen mal varlıklarını çeşitli risklere karşı güvence altına alınmasını sağlayan, herhangi bir risk nedeni ile maddi zarara uğradıklarında bir önceki günkü mal varlığına getirilmesini sağlayan bir sistemdir.

Bir Örnek vermek gerekir ise ; trafik kazasında sonucunda otomobilinizde 10.000.-TL lık maddi bir zarar ( hasar ) gelmiş ise bu sizin malınızda 10.000.-TL lık bir eksilmeye neden olacaktır. Eğer Kasko Sigortanız var ise Sigortacınız sizin yerinize bu 10.000.-TL yı ödeyecek sizin yaşam standardınızda her hangi bir değişiklik olmayacaktır.

Aynı şekilde aracınız ile bir başkasının aracına çarpıp maddi zarar vermiş iseniz , karşı tarafın hasarını ödeme borcunuzdan dolayı mal varlığınızda bir eksilme olacaktır.

Anlatmak istediğim konu işte bu KARŞI TARAFA VERİLEN MADDİ ZARARLAR ile ilgili sigorta türleridir.

Avrupa ve Kuzey Amerika’da yaygın olarak kullanılan ve mecburi olan bu sigorta türleri ne yazık ki ülkemizde bilinmediği ve tanıtımı iyi yapılmadığı için pek rağbet edilen sigorta türleri değildir.

Türk Ticaret Kanunumuzun 1401. maddesi ve devamında Sigorta Hukuku düzenlenmiş, Sorumluluk Sigortaları ise 1473 ve devamı maddelerinde düzenlenmiştir.

TTK’nun 1473. maddesinde sorumluluk sigortalarının konusu ve tanımı yapılmıştır.

“…Sigortacı sorumluluk sigortası ile, sözleşmede aksine hüküm yoksa, sigortalının sözleşmede öngörülen ve zarar daha sonra doğsa bile, sigorta süresi içinde gerçekleşen bir olaydan kaynaklanan sorumluluğu nedeniyle zarar görene, sigorta sözleşmesinde öngörülen miktara kadar tazminat öder.

Sigorta, sigortalının işletmesi ile ilgili sorumluluğu için yaptırılmışsa, sözleşmede aksine hüküm yoksa bu sigorta, sigortalının  temsilcisi  ile işletmenin veya işletmenin bir kısmının yönetiminde, denetiminde ve işletmede çalıştırılan kişilerin sorumluluğunu da karşılar. Bu durumda sigorta bu kişilerin lehine yapılmış sayılır…”

Ayrıca Hazine Müsteşarlığınca onaylanarak yürürlüğe giren sigorta poliçe genel şartlarında da daha açık tanımlamalar yapılmıştır.

Sorumluluk sigortalarını iki başlık altında incelemekte fayda vardır. Zorunlu olarak yaptırılması istenilenler , ihtiyarı (isteğe bağlı ) olarak yaptırılanlar.

Sorumluluk Sigorta Poliçelerindeki teminatlar ; Kaza Başına Maddi, Kaza Başına Bedeni Zararlardır.

Zorunlu olarak yaptırılması istenilen sigorta türlerine örnek vermek gerekirse ; Trafik Sorumluluk Sigortası, Zorunlu Karayolu Taşımacılık Mali Sorumluluk Sigortası, Tüpgaz Sorumluluk Sigortası, Tehlikeli Maddeler Sorumluluk Sigortası ve Yeşil Kart Sigortasıdır.

TRAFİK ( SORUMLULUK ) SİGORTASI

Sigortalı aracın KUSURLU OLARAK üçüncü şahıslara vermiş olduğu maddi ve cismani zararları KUSUR NİSPETİNDE giderir. Cümleden de anlaşılacağı gibi bir tazminatın doğması isin sigortalı aracın ASLİ veya TALİ KUSURLU olması gerekmektedir. Genel uygulamaya bakar isek ; Kusur oranları 8/8 , 6/8 , 4/8 , 2/8 şeklindedir.

Bir örnek vermek gerekir ise sigortalı bir aracın üçüncü şahsa 10.000.-TL lık bir hasar verdiğini düşünür isek ;

Sigortalı aracın 8/8 kusurlu olması halinde sigorta şirketi 10.000.-TL ,

Sigortalı aracın 6/8 kusurlu olması halinde sigorta şirketi   7.500.-TL ,

Sigortalı aracın 4/8 kusurlu olması halinde sigorta şirketi   5.000.-TL ,

Sigortalı aracın 2/8 kusurlu olması halinde sigorta şirketi   2.500.-TL , tazminat ödeyecektir.

ZORUNLU KARAYOLU TAŞIMACILIK MALİ SORUMLULUK SİGORTASI

4925 sayılı yasa ile yürürlüğe giren bu sigorta türünde “sigortalı aracın kalkış noktasından varış noktasına kadar” mola ve duraklamalarda dahil olmak üzere meydana gelebilecek bir kaza sonucunda yolcunun ölümü, yaralanması veya eşyasının zarara uğramasından dolayı uğrayacağı zararları yürürlükteki limitler ile sınırlar olarak teminat altına almaktadır.

Mola yerinde bir böceğin ısırması ve yolcunun düşürerek ayağını kırması gibi beklenilmedik eylemlerde bu tanımın içine girmektedir.

Her ne kadar 14.01.2004 tarihinde yayımlanarak yürürlüğe giren genel şartlarda ispatlayıcı olarak “ bilettin  “ tanımı yapıldı ise de ; tazminat talebinde “biletini ispat edemeyen bir yolcunun” tazminat alamayacağı gibi bir sonuç çıkartılmamalıdır.

Böyle bir durum Cumhuriyet Savcılığınca tanzim edilen soruşturma evrakında belirtildiğinden kolayca ispat edilebilir.

Ayrıca ; 4925 sayılı Kara Taşıma Kanunun 6 maddesinde “yolcu taşımaları biletsiz veya taşıma sözleşmesiz yapılamaz” denilerek biletin şart olmadığı belirtilmiştir.

TÜPGAZ SORUMLUK SİGORTASI

Tüpü Dolduran firmanın yapması gereken bir sigorta türü olup, tüpün hatalı üretiminden dolayı üçüncü kişilerin uğrayacağı maddi ve cismani zararları kapsar.

Sigorta primi  sigortalanacak işyerinin tahmini satış hasılatı, konumu ve mevcut güvenlik önlemleri dikkate alınarak belirlenir.

Hatalı olarak doldurulan ve gaz kaçıran bir tüpten dolayı yangın çıkması ve çevreye veya bir konuta zarar verilmesi örnek olarak verilebilir.

TEHLİKELİ MADDELER SORUMLULUK SİGORTASI

Tehlikeli maddelerin, tehlikeli atıkların üretimi, depolanması ve toptan veya perakende satışı ile uğraşan işyerleri için zorunlu olan bir sigorta türüdür.

Örneğin av malzemesi, akaryakıt üretimi ve satışı yapılan yerlerin yaptırmak zorunda oldukları sigorta türüdür.

Sigorta primi  sigortalanacak işyerinin tahmini satış hasılatı, konumu ve mevcut güvenlik önlemleri dikkate alınarak belirlenir.