Mlliyet Milliyet Blog Milliyet Blog
 
Facebook Connect
Blog Kategorileri
 

01 Ağustos '12

 
Kategori
Tarih
 

Divan Sahibi Osmanlı Sultanları ve Mahlasları

Divan Sahibi Osmanlı Sultanları ve Mahlasları
 

Divân sahibi olan Osmanlı sultanları ve mahlasları şu şekildedir:

1.     Sultan II. Mehmed (Fâtih) “Avnî”,

2.     Sultan II. Bayezid “Adlî”,

3.     Sultan I.Selîm “Selîmî”,

4.     Sultan I.Süleyman (Kanunî) “Muhibbî”,

5.     Sultan III. Murad “Muradî”,

6.     Sultan I.Ahmed “Bahtî”,

7.     Sultan II. Osman “Fârisî”,

8.     Sultan III. Ahmed “Necîb” ve

9.      Sultan III. Selîm “Selîmî”.

 

 

Şiirle ilgilenenler, ya da yazı yazanlar, bu konu ile meslekleri olanlar ya da bunların tümünün dışında ilgili olanlar bazı padişahlarımızın başka isimlerle şiirler yazdıklarını bilirler. Muhteşem Yüzyılda Muhippi olarak Kanuni Sultan Sülayman’ın şiirler okuması bu günlerde bu konuları da gündeme taşımıştır. Her zaman dediğim gibi, tarih dizilerinin bizlere, izleyenlere çok faydası vardır. Bir çok anlamda var.

 

Mustafa Kemal Atatürk ne demiştir:

“Tarihini bilmeyen bir millet yok olmaya mahkûmdur.”

 

Yine çok önemli bir söz:

“Geçmişini bilmeyen geleceğini tayin edemez.”

Tarihin tanımını şöyle de yapabiliriz:

 

Toplumları, kuruluşları etkileyen hareketlerden oluşan olayları, zaman ve yer göstererek, olayların seyrinin nasıl olduğunu, iç ve dış olaylarla bağlantılarını, karşılıklı etkilenmelerini, her devletin kurduğu medeniyetleri, kendi iç sorunları ile inceleyen bilimdir.

 

Tarihi öğrendikçe, içindeki güzelliklerinde farkına varıyoruz.

Kanuni Sultan Süleyman’ın; Muhibbi mahlasıyla Hürrem Sultana yazdığı şiirin güzelliğine bakın lütfen…

 

·         Celis-i halvetim, varım, habibim mah-ı tabanım
Enisim, mahremim, varım, güzeller şahı sultanım

Hayatım hâsılım, ömrüm, şarab-ı kevserim, adnim
Baharım, behçetim, rüzum, nigarım verd-i handanım

Neşatım, işretim, bezmim, çerağım, neyyirim, şem’im
Turuncu u nar u narencim, benim şem’-i şebistanım

Nebatım, sükkerim, genc, m, cihan içinde bi-rencim
Azizim, Yusuf’um varım, gönül Mısr’ındaki hanım

Stanbulum, Karaman’ım, diyar-ı milket-i Rum’um
Bedahşan’ım ve Kıpçağım ve Bağdad’ım, Horasanım

Saçı marım, kaşı yayım, gözü pür fitne, bimarım
Sürsem boynuna kanım, meded he na-müsülmanım

Kapında çünki meddahım, seni medh ederim daim
Yürek pür gam, gözüm pür nem, Muhibbi’yim hoş halim!

Osmanlı Padişahlarının bazı beyitlerini aldıkları isimlerle küçük tanıtımlarını resmi bir yerden aktaracağım.

 

II. Murad’ın oğlu Fatih Sultan Mehmed, yaşadığı devrin en güçlü ilim, fikir ve sanat adamlarının elinde yetişmiş olup, divânçe (küçük divân) özelliği gösteren divânı vardır.

 

Onun şiirleri Klasik Türk Şiirinin estetik birikimi çerçevesinde yazılmıştır.

 

Bunun en tipik örneği aşağıdaki beyittir:

 

·         Bir şâha kul oldum ki cihân ana gedâdur Bir mâha dutuldum ki yüzi şems-i duhâdur

 

Fatih Sultan Mehmed’in oğlu olan Sultan II. Bayezid, Adlî mahlasıyla şiirler yazmış ve divân oluşturmuştur. Aşağıdaki beyit onundur:

 

·         Nice kâfir kal‘asın almak nasîb itdi Hudâ Adli dilber gönlini almak kime makdûr olur.

 

 Tarih, felsefe ve tasavvuf konularında derin bir bilgiye sahip olan Sultan Selîm, Sultan II. Bayezid’in oğludur.

 

 Şiirlerinde Selîmî mahlasını kullanan Sultan Selîm’in Türkçe şiirleri ve Farsça divânı vardır. Aşağıdaki meşhur kıta ona aittir:

 

·         Merdüm-i dîdeme bilmem ne füsûn itdi felek Giryemi kıldı füzûn ekşimi hûn itdi felek Şîrler pençe-i kahrımda olurken lerzân Beni bir gözleri âhûya zebûn itdi felek

 

Kanûnî Sultan Süleyman 46 yıl süren saltanatına zaferler ve savaşlarla birlikte, Muhibbî mahlası ile yazdığı 3000 bine yakın şiir bulunan divânını da sığdırmıştır. Onun şiirlerinde Klasik Türk şiirinin genel özellikleri ile birlikte, yaptığı sefer ve savaşlar da söz konusu edilmiştir.

Kanunî Sultan Süleyman’ın şu beyti çok meşhurdur:

 

·         Halk içinde muteber bir nesne yok devlet gibi Olmaya devlet cihânda bir nefes sıhhat gibi… 

 

Sultan III. Murad ise, Kanûnî’den sonra en çok şiir yazan padişahtır. Divânında 1701 şiir bulunmaktadır. Şiirlerinde bazen Murâd bazen de Murâdî mahlasını kullanmıştır. Murâdî’nin şiirleri tasavvufî ağırlıklıdır.

Divânından başka Fütûhât-ı Sıyâm ve Esrârnâme adlı tasavvufî eserleri de vardır.

Şu beyit onundur:

 

·         Tevhîd-i hû hergiz dilünden eksük olmasun MurâdGer dilersen göstere dîdârını her bâr dost.

 

Bahtî ve Ahmed mahlaslarıyla ile şiir yazmış olan I.Ahmed’in de divânı vardır. Bahtî, şu gazelinde Üsküdar’ın bir eğlence mekânı olduğunu, orada avlandığını ve cirit oynadığını belirtmiştir:  

 

·         Üsküdâr'un bâğ u bağçesini seyrân eyledük Nice günler ‘ıyş idüp zevk-ı firâvân eyledük Gâh derdük bûstânında anun sünbüllerin Gâh güller cem‘ idüp seyr-i gülistân eyledük.

 

Sultan I. Ahmed’in oğlu olan ve “Genç Osman” olarak bilinen II. Osman’ın Fârisî mahlasıyla yazdığı küçük bir divânçesi vardır. Şu anlamlı kıta ona aittir:  

 

·         Şâh oldun ise bir kurı toprak değül misün

Bay oldun ise katre-i nâ-şâd değül misün

Dünya evinde zevk u safâ hoşdur ammâ velî

Rûz-ı cezâda Fârisî mes’ûl değül misün  

 

Şiirlerinde Ahmedî ve Necîb mahlasını kullanan Sultan III. Ahmed;

Selîmî ve İlhamî mahlasıyla şiirler yazan, bestekâr ve Mevlevî kimliği ile tanınan III. Selim, kültüre çok önem vermiş ve etraflarında kültür muhitleri (çevreleri) oluşturmuşlardır.

Lâle devrinde, zevk ve safanın dorukta olduğu dönemde yaşayan Sultan III. Ahmed’in divânında yer alan şiirleri ise tasavvufî ağırlıklıdır:  

 

·         Hû ile dolmışdur cihân bu sırra sen etme gümân

Eyle Necîbâ gel figân tekrâr-ı yâhû ile  

 

Bu güzelliklerin sizlerinde hayatlarınızda çokça olması dileğiyle…

 

 

Nazan Şara Şatana

http://www.facebook.com/#!/profile.php?id=100002892442552

http:// https://twitter.com/#!/nazansarasatana

 

 

 

 

 

 

 
Toplam blog
: 1731
: 4678
Kayıt tarihi
: 09.12.10
 
 

Turizmci; Genel müdür Yazar ; Romanlar, senaryolar müzikkaller... Sinema filmleri, TV filmleri.....