Sakıp Sabancı Mardin Kent Müzesi Dilek Sabancı Sanat Galerisi

Tarihe ayna tutan, binlerce yıldır Mezopotamya ovasında gökyüzüne uzanan, adeta bir merdiveni andıran tarihi kent. Minarelerden yükselen ezanı kıskanan çanlar… Mitanilere, Akadlara, Asurlara, Bizanslılara, Osmanlılara ve daha birçok medeniyete beşiklik yapmış, esrarlı bir şehir… Kültür mozaiği, geçmişin tanığı… 

Bir açık hava müzesini anımsatan Mardin şehrinde, geçmişe ait izler bulmak çok zor değil. Geçen hafta Mardin’de, Sakıp Sabancı Mardin Kent Müzesi Dilek Sabancı Sanat Galerisi’ni gezme fırsatı buldum. Daha önce, Vergi Dairesi Binası olarak kullanılan bina, Sakıp Sabancı Mardin Kent Müzesi Dilek Sabancı Sanat Galerisi’ne dönüştürülmüş. Açıkça söylemek gerekirse, her şey son derece iyi düşünülmüş. Restorasyon çalışması bittikten sonra Mardin’le ilgili birçok tarihi eseri içinde barındıran bu bina, bence Mardin ve Mezopotamya tarihine ışık tutan efsanevi bir miras olarak görülmesi gerekir. Sakıp Sabancı Mardin Kent Müzesi’nden içeri girdiğimiz zaman, sağ ve sol olmak üzere iki bölüm karşılıyor bizi. Sağ tarafta Mardin’in kültürünü anlatan, örneklendiren eserler, diğer tarafta ise ''Abidin Dino Mardin'de'' adlı sanat sergisi bulunmaktadır. 

Önce, Mardin’le ilgili olan bölüme geçtim. Klasik müzik, adeta merhaba diyordu, bana. İşte dedim. Gerçekten esrarengiz bir gezi olacak, dedim. Gerçekten de öyle oldu. Duvarda yer alan “Gırnavaz Höyüğü” adlı tabloya bakınca, gözlerimi uzun süre alamadım ondan. Çünkü bu höyük M.Ö 4000 – M.Ö 700 yılları arasındadır. Bu höyükte bulunan mezarların içinde, yüzyıllar öncesine ait mühürler, silahlar, hayvan kemiklerinden yapılan süs eşyaları vardı. Gümüş işlemeciliğinin en nadide eserleri, yine bu sergide yer alıyor. Kolyeler, küpeler, halhallar, işlemeli elbiseler, kılıçlar, kahve takımları… 

Taş ustalarını canlandıran eserlerin müzede sergilenmesi yine hoş bir fikir. Bal mumundan yapılan heykellerle, bir taş ustasının, taşı nasıl oyduğu; ustanın yanındaki hangi araç gereçler ve daha anlatacak birçok şey. Müzede yine bal mumundan yapılan bir bakır ustası da sergilenmekte. Bakır ve taş ustalarına, yöresel kıyafetler giydirilerek orijinal bir boyut kazandırılmıştır. Biraz daha ilerlediğimizde ise yine aynı canlandırma tekniği kullanılmış. İşlemeli örtülerin yer aldığı, tahtadan yapılmış divanlar ve divanın üstünde de iki kadın oturmuş kahve içiyor. Ortada duran bakır işlemeli mangal ve mangalın içinde Mırra cezvesi, halılarıyla, süs eşyalarıyla bizi yüzyıllar öncesine götüren motiflerle zenginleştirilmiş. Hemen yan tarafta ise, yaz aylarında Mardin damlarında, üstünde uyumak için kullanılan taht gözüme ilişti. Tahtın üstünde katlanmış, işlemeli bir kumaşı olan ve koyunyününden yapılmış yataklar var. Tahtın hemen yanında duran su küpü ve su küpüne asılı olan bakır bardak, hatta tahtın üzerinde duran bakır sofra bile gerçekten muhteşemdi. Her şey en ince ayrıntıya kadar düşünülmüş. 

Mardin’in bu durağında, daha buna benzer birçok nadide eser sergilenmektedir. Yıllar öncesinden kalma silahlar, barutluklar, günümüzde kullanılmayan ama ipekten yapılmış gelinlikler ve bunun gibi birbirinden değerli eşyalar. Salonda birkaç yere asılmış televizyonlarda da biraz evvel bahsettiğimiz taş ve bakır ustalarının videosu sergilemekte. Hatta izlerken İstanbul’dan gelen birkaç yerli turist, bu atölyeleri nerede bulabileceklerini sordular. Onlara Midyat’ta ve Mardin’de bu atölyeleri bulabilecekleri yerleri söyledim. Taş ve bakır ustalarının, tanıtım videosunun ekranda izlenebilir olması ayrı bir güzellik. 

Kültür başkenti diye adlandırdığımız Mardin’de, yine Sakıp Sabancı Mardin Kent Müzesi’nde, Mardin insanıyla ilgili bilgilendirici tabloların asılması da gerçekten tebrik edilecek bir düşünce. Mesela; Mardin’de yaşayan Müslümanların ve Süryanilerin ortak kullanan bayramlarını anlatan yazılar var. Aklımda kalanları şöyle sunayım: “Şeker Bayramı, Kurban Bayramı, Paskalya Bayramı, Zerde Bayramı, Hıdırellez Şenlikleri” gibi. Bu bayramlar Hıristiyanlar ve Müslümanların kaynaşmasını sağlamaktadır. 

Sakıp Sabancı Mardin Kent Müzesi Dilek Sabancı Sanat Galerisi ile ilgili daha anlatacak çok şey var. Bence gidip o atmosferi yaşamak lazım. Ben tekrar gideceğim ve eminim yine farklı lezzetlere varacağım.