24 Ocak 1980

Yaşı 40’ ın üzerinde olanlar çok iyi hatırlayacaklardır. Bundan tam 27 yıl önce, ülkemizin ekonomik ve siyasal değişiminin temellerinin atıldığı bir gün olarak tarihe geçmiştir…

1980’ lere geldiğimiz günlerde, yedi kere gidip, sekiz kere geri dönmekle övünen ve bir dönem bu ülkede Cumhurbaşkanlığı da yapmış olan Süleyman Demirel’in başkanlığını yaptığı Adalet Partisi’nin azınlık hükümeti vardı, ülkeyi yöneten…

O günlerde, ülkedeki ekonomik kriz, siyasi krize de neden olmakta, ülkede her gün 25–30 genç sağ-sol çatışması iddiası ile katledilmekteydi...

Ekonomik krizden çıkmanın tek yolu olarak IMF ve Dünya Bankası’nın dayatması olan ve Türkiye halkının yaşamında acı reçete olarak, istikrar paketleri söz konusudur… (her zaman olduğu gibi)

“24 Ocak 1980 istikrar paketi” kararlarının getirdikleri ise;

%32,7 oranında kur ayarlaması yapılarak, günlük kur ilanı uygulamasına gidildi.

Devletin ekonomideki payını küçülten önlemler alındı.

KİT'lerdeki uygulamaya paralel olarak tarım ürünleri destekleme alımları sınırlandırıldı.

Gübre, enerji ve ulaştırma dışında sübvansiyonlar kaldırıldı.

Dış ticaret serbestleştirildi.

Yabancı sermaye yatırımları teşvik edildi. Kar transferlerine kolaylık sağlandı. Yurtdışı müteahhitlik hizmetleri desteklendi.

İhracat; vergi iadesi, düşük faizli kredi, imalatçı ihracatçılara ithal girdide gümrük muafiyeti, sektörlere göre farklılaşan teşvik sistemi ile teşvik edildi.

Dövize Çevrilebilir Mevduat (DÇM) uygulamasına son verildi.

Döviz alım satımı serbest bırakıldı.

Döviz piyasası üzerindeki kontroller kaldırıldı, faiz oranları serbest bırakıldı. Ve reel faiz politikasına geçildi.

Fiyat kontrol ve sınırlamaları kaldırılarak serbest piyasa uygulamasına geçildi…

İstikrar paketi olarak da sunulan 24 Ocak 1980 kararlarının tüm dünyada uygulaması, askeri rejimlerle olmuştur. Ekonomik kararların gerçek anlamda yaşam bulması, muhalefet partilerin, sendikaların, derneklerin ve demokratik kitle örgütlerinin ortadan kalktığı ya da etkisizleştiği, basının denetim altında olduğu, kısacası muhalefetin sesinin kısıldığı koşullarda söz konusu olabilirdi. Nitekim de öyle oldu. Başbakan Süleyman Demirel’in danışmanı rahmetli Turgut Özal’la özdeşleşen 24 Ocak kararlarının açıklanmasından sekiz ay sonra, 22 ilde uygulamada olan sıkıyönetim yurt çapına yayılarak, Kenan Evren başkanlığındaki ordu 12 Eylül 1980’de yönetime el koydu...

23 Ocak 1980 tarihinde 0.70 krş olan amerikan doları, 23 Ocak 2007 tarihinde 1.415 ytl. Aradaki fark, istikrar paketlerinin acı reçetesidir…

Not: 24 Ocak 2007 Bugün, Uğur Mumcu’nun katledilişinin 14. yıl dönümü. Mumcu’yu rahmetle sevgi ve saygıyla anıyorum...