Eyvah! Çocuğum Anaokuluna Başlıyor...

Okul öncesi eğitim; çocukların zihinsel, bedensel, duygusal ve sosyal gelişimlerini destekleyen, onlara istendik davranışların kazanımını kolaylaştıran, yeteneklerinin gelişmesine yardımcı olan bir eğitim dönemidir.Çocuklara dili zenginleştirme, beraber yaşama, hareket etme ve bedeni ile kendisini ifade etme, dünyayı keşfetme, duyarlılık, hayal gücü, yaratıcılık olanakları gibi pek çok konuda destek sağlanır.

Çocuk, kreş/anaokuluna başladığı zaman tüm kurallarını bildiği aile ortamından henüz hiçbir kuralını bilmediği, tanımadığı kişilerin bulunduğu bir ortama girmektedir. Bu yeni durum, tabii ki çocuklarda uyum sorunu yaratabilir. Çocuklar için aileden sonra ilk sosyalleşme adımı olan anaokuluna alışma süreci; öğrencinin eğitim yaşantısının geneline etki edebilecek denli önemli bir faktördür. 

Okula uyumsuzluk doğal bir süreçtir, ancak bu durumun süresi önemlidir. Çocuk okulun ilk günlerinde sınıfa gitmek, oyun oynamak istemeyebilir, ancak kısa süre sonra bu duruma alışması beklenir.  Okula alışma sürecinin ortadan kaldırılması için zamana ihtiyaç olduğu gibi, ‘aile ve öğretmen işbirliği’ çözüm için vazgeçilmezdir.

Anaokuluna yeni başlayan çocukta, başlangıçta belirsizlik ve terk edilme (ayrılma) kaygısı yaşanır. Çoğunlukla koruyucu ve aşırı hoşgörülü aile ortamından gelen çocuklarda bu kaygılar daha yoğun gözlenir. Ancak çocuk ortama alıştıktan ve öğretmenlerini tanıdıktan sonra kaygıları ortadan kalkar.

Bu süreç içinde aileler de birçok kaygı yaşamakta ve çocuğa bunları yansıtmaktadır. Bazen aileler çocuklarından ayrıldıkları için kendileriyle ilgili suçluluk ve kaygı duyguları yaşarlar. Bu hislerin çocuğa olan yansımaları okul korkusunun arttırıcı etkenleridir. Bu nedenle ailenin kararlılığı ve iç rahatlığı, çocuğun uyum süreci için çok önemlidir. Yani çocuğun anaokulu/kreşe başlama sürecine ailenin de duygusal olarak hazır olması gereklidir.

Uyum sürecindeki tepkiler bireysel farklılıklar gösterir. Bazı çocuklar okula daha ilk andan itibaren ilgili ve istekli olurlar. Anaokulu onlar için park ve oyun alanı gibidir. Ama zamanla annesi ile birlikte olmak ister, sürekli okula gelmenin anlamını kavrar ve tepki gösterir. Bazı çocuklar ise ilk günden itibaren anneden ayrılmak istemez. Sınıfa gelmesini, yanında olmasını, annesinin yedirmesini ister ve doğal olarak ağlama davranışı sergilenir. Diğer çocuklar ise bu sürece olumlu bir şekilde uyum gösterir…

Anaokuluna Geçiş Sürecini Kolaylaştırmak İçin;

·          Ailenin göstereceği kararlılık, sabır, okul öncesi eğitime ve başladığı eğitim kurumuna gösterdiği inanç ve güven çocuğun uyumunu kolaylaştıracaktır.

·          Anaokulu hakkında çocuğa açıklama yapmak ve okulu- öğretmenleri tanıtmak çocuğun güven duygusunu tazeler.

·          Aile çocukla okula geliş gidiş saatleri ile ilgili konuşmalı, sadece belli bir zaman dilimi içinde anaokulunda kalacağını söylemeli, onu alabileceği süreyi onun anlayacağı terimlerle anlatıp, o süreyi geçirmeden almaya dikkat etmelidir.

·          Anaokulunun sadece çocukların bulunduğu bir yer olduğu söylenip anne ve babaların bulunmadığı uygun bir dille ifade edilmelidir.

·          Anaokulunun her gün gidilmesi gereken oyun, arkadaş ve eğitim yeri olduğu anlatılmalı ancak abartılmış ve yanlış bilgi verilmemelidir. Aksi durumda çocuk kendisine anlatılanlarla bulduklarını karşılaştığında aradığını bulamayacak ve okula ve aileye güveni kalmayacaktır.

·          Özellikle ilk günlerde çocuk kapıdan teslim edilip kapıdan teslim alınmalı, vedalaşma mümkün olduğunca kısa tutulmalıdır. Vedalaşmada çocuk ağlamaya başlasa bile ayrılma konusunda kararlı davranılmalıdır.

·          Çocuk kreş/anaokuluna birlikte geldiği ebeveyni yanında ağlıyor, onun gitmesine izin vermiyorsa okula bağımlı olmadığı bir kişi tarafından getirilmeli ve okula düzenli devam etmesi konusunda ısrarlı olunmalıdır. Yakınmaya devam etse bile sakin ve kararlı davranılmalıdır.

·          İlk günlerde fazla soru sormak, ne yediği ile ilgilenmek çocuğun uyumunu bozabilir. Sadece ”Günün nasıl geçti?” diyerek kendisinin anlatması beklenilmelidir.

·          Çocuğun anaokulunu reddetmesi durumunda, büyükanne/büyükbaba gibi aileden birinin çocuktan yana tutum göstermesi, ona güç verir ve tepkisini büyütür. Okula gidiş tüm aile bireyleri tarafından desteklenmeli ve aile bireyleri uyum içinde olarak ortak bir tutum sergilemelidir.

·          Aile çocuğa okulda mutlu olacağını, güvenlikte olacağını, orada onunla ilgilenecek bir öğretmeni olacağını, isteklerini öğretmeni ile paylaşabileceğini söyleyerek çocuğun öğretmenine karşı güven duymasını sağlamalıdır.

·          Uyum sorunları hafta başından hafta sonuna doğru aşağı ivme gösterecektir. Ancak hafta sonundan sonra bu ivme tepe yapabilir. Bu normal bir süreçtir. SABIR-SAKİNLİK-KARARLILIK bu süreci kısaltıcı faktörlerdir.

Uzman Psikolog Nihal SANCAKTAR