Temel Reis - Popeye ve Seksen Yıllık Yalanı

Tesadüfler Takvimi - 17 Ocak

Sanırım pek çoğumuz “<ı>hadi şunu ye de Temel Reis gibi güçlü ol yavrum” çıkarımı ile ıspanak yemeye zorlanmışızdır, hayatımızın ilk yıllarında. Sizi bilmem ama ben, bugün bile bu ıspanak denilen otu, şöyle ağız tadı ile yiyemem. Üzerine yumurta kırarsam ehven-i şer olur biraz. O çok sevdiğim böreklerin içinde bile ıspanak yüzümü buruşturur.

Asıl ıstırap bizim oğlan doğunca yaşanmaya başladı. E örnek baba olacağız ya. Çocuğun da ıspanak yemesi lazım, malum demir memir hikayeleri. Mecburen haftada bir pişmeye, ben de metezoruyla yemeye başladım evde, oğlanın karşısında. Hem de “<ı>aman ne güzel olmuş, bayılıyorum ben bu ıspanağa, bak pazularıma, hep şu ıspanak sayesinde işte” sahtekar replikleri eşliğinde.

Yavrum ne olur affet beni!

Tesadüfler Takvimi’mizin son teknoloji ile donatılmış radarlarına, tam 80 yıl öncesinden takıldı anlatacağım mevzu. Tarih 17-Ocak-1929’u gösterdiğinde, yani tam 80 sene önce bugün; Amerikalı karikatürist <ı>Elzie Crisler Segan tarafından yaratılan “<ı>Popeye” isimli çizgi kahraman ilk kez bir gazetede yayımlandı.

Bu Popeye kimdi biliyor musunuz? Bizim meşhur <ı>“Temel Reis”ten başkası değil. Hani şu azılı düşmanı ve rakibi Kabasakal ile sevgilisi Safinaz yüzünden binlerce defa mücadele etmiş olan, ağzı pipolu, konserve ıspanağı mideye indirdikten sonra insan azmanına dönüşen Temel Reis yani.

Popeye - Temel Reis karakterinin, ilk yayınlandığı yıllarda Amerikan devlet stoklarında şişmiş olan tonlarca ıspanak konservesinin tüketilebilmesi için yaratıldığı ve tamamen devlet kanalıyla yapılmış bir reklamdan ibaret olduğu yönünde çok geçerli iddialar vardır. Bu iddia sahipleri şu manidar sorudan yola çıkarlar: İlk başlarda sarımsak yiyen Temel Reis acaba neden sonraları ıspanak tüketmeye başlamıştır?

Hatta bazen durum abartılmış; Kabasakal bir yakın dövüş sahnesinde Temel Reis’in ağzının içine Amerikan dolarlarını sokmuş yedirirken, bizim Temel de paranın ıspanak mürekkebinden yapıldığını söyleyerek pazularını şişirip ve Kabasakalı derdest edebilmiştir.

Temel Reis’in üzerinden hiç çıkarmadığı kıyafeti, Amerikan deniz piyadesi üniformasıdır. Damardan zerk olayı, seksen yıldır gram gram devam etmektedir.

İşte bir başka çelişik ayrıntı. Çocuklara ıspanak yemeyi, sözümona bu son derece faydalı yeşil otu sevdirmeyi amaçlamış olan Temel Reis acaba neden ağzından hiç düşürmediği piposu ile durmaksızın tütün içer. Hatta pek çok defa ıspanağı bile piposundan mideye indirir. Red Kit bile ağzının kenarından sallandırdığı sigarasını terk edip yerine bir çiçek koymuşken, Temel Reis’in tütün sevdasını nasıl yorumlamak gerekir acaba?

Mesela Temel Reis neden devamlı pipo içer çünkü yeni tütün müptelaları çocukluktan yetişir dersek çok mu haksızlık etmiş oluruz bahriyeli kahramanımıza? Bizimkisi şeytanın avukatlığı boşverin siz.

Bakın o bu derken azılı düşman, iğrenç tip, ırz düşmanı, sapık Kabasakal’ı unutuyordum az kalsın. Bu karakterin orijinal adı nedir biliyor musunuz? Tam olarak "<ı>Karasakal". İpsiz sapsız bir Doğulu insan tipi yani. Hep hainlik yapmaya, Safinaz’ı kaçırmaya, ona asılmaya, sarkıntılık etmeye ve her türlü hilekarlık ve düzenbazlık oyunlarına bayılır. İşte Doğulu insan fotoğrafı, tamı tamına böyle bir iğrenç yaratıktır Popeye tarafından aşılanan nesillerin bilinçaltında.

Ve Temel Reis’in seksen yıllık yalanı. Bu, yediğiniz zaman insanı demir gibi güçlü yapan ıspanak aslında bildiğimiz ottan farklı değilmiş. Ispanaktaki demir oranının yanlış hesaplanması bir kaza kurşunu mudur yoksa gerçekten masumane bir hata mıdır yoruma açık. İçeriğindeki demir miktarı bir virgül hatası nedeniyle bunca zamandır yanlış bilindi ve ıspanak bir efsane haline geldi dersem inanır mısınız bana?

Hatta ve hatta insan metabolizmasında Demir-3 maddesinin çokça bir faydasının olmadığı da söylenmekte. Üstüne üstlük ne yaptık biz yıllarca? Üzerine bir de yoğurt koyduk yedik. Vallahi ne yalan söyleyeyim, benim başka türlü midem almıyor bunu. Ve yoğurt, ıspanaktaki az miktarda bulunan o demiri de öldürmekteymiş. Vay vay...

İşte böyle dostlar. Allah bu Temel Reis’i bildiği gibi yapsın ne diyeyim. Benim gibi milyonlarca insan evladına ıstırap oldu ya yıllar yılı. Öbür tarafta iki elim yakasında vallahi.