Alevilikte Kutsal Eşik

Alevilikte eşik yola girişi temsil ettiğinden kutsaldır (Yörükan,1998:131), bu

yüzden eşiğe basmak günahtır.

 

On İki İmamlar dan on bir imamın türbelerine ve Anadolu'nun hemen her tarafına yayılmış yatırların türbelerine kapının eşiği öpülerek girilir(Er,1996:63).

Meydan Sofasına giderken ilk önce eşik niyaz edilir. Dede ocaklarının eşikleri de kutsal sayılır. Alevilere göre eşik Hz. Ali'nin sembolüdür.

 

Peygamber efendimiz bir hadis-i şeriflerinde: “Ben ilmin/ hikmetin şehriyim, Ali de kapısıdır. İlim isteyen kimse bu kapıdan gelsin” buyurmuştur. (Tirmizi, Menâkıb, 20; Hakim, Müstedrek, H.No: 4612, 4613, 4614; Taberânî, el-Mu’cemü’l-Kebîr, H.No: 10898)

Anadolu Köylerinde eşiğe saygısızlık günah sayılmaktadır. Gelin eve geldiğinde eşiğe niyaz yaptırılır. Gelin arabadan indirilince yaşlı birisi damadı ve gelini eşiğe

niyaz ettirir. Bu sırada gelinle damat “ Ya Allah, ya Muhammed ya Ali” derler. Sonra geline eve yüz üstü geldin, sırt üstü çıkıncaya kadar yuvanda mesut ol” tarzında nasihatte bulunulur(Türkdoğan,1995:196).

 

Alevilerde ise tarikat özüne ulaşmış olmanın anısına, bir alçak gönüllülük ve teslimiyet ifadesi olarak, eşiğin önünde sol diz üzerine çökerek elleri eşiğe koyup her bir eli bir kez öpmek veya eşiğe baş koymak da “eşiği öperek tarikata bağlanmak”demektir.(Türkdoğan,1995:196).

 

Mehmet Özgür Ersan

 

Kaynak :

1)Yörükan, Y. Ziya. Anadolu’da Alevîler ve Tahtacılar, Ankara, Kültür Bakanlığı Yayınları,

1998.

2) Bozkurt, Fuat. Alevîliğin Toplumsal Boyutları, İstanbul, Tekin Yayınları,1990

Bozkurt, Nizam. Alevîliğin Oluşumu, Alevîlerde Cem İbadeti, ?, ?,

3) Er, Piri. “Yozgat İli Merkez Kababel Köyünde Alevî İnançları”, Türk Halk Kültüründen Derlemeler 1994, Ankara, Kültür Bakanlığı, Hagem Yayınları, 1996, 35-46.

4) Çorum İli Alaca İlçesi Eskiyapar Köyünde Alevî İnançları”, Türk Halk

Kültüründen Derlemeler 1995, Ankara, K.B. Hagem Yayınları, 1996,79-93.