Anal Stenoz (Makat Darlığı)

Bazı  bebekler özellikle 1  aydan  sonra çok zor ve seyrek kaka yapıyorlar, buna anal stenoz yani makat darlığı deniyor. Anal stenoz  nedir, nasıl müdahale edilir.  Sevgili arkadaşım  Uzm. Dr. Erdem Uzunoğlu  ile  bu  hafat bu  konu  hakkında görüştük. Sağolsun  kendi kızıyla  yaşadığı  bir deneyimden yola çıkarak  bize çok güzel  bilgiler verdi.

Erdem Bey geçenlerde bana anlatmıştınız, kızınız bebekken  yaşadığınız  bu  olayı  okuycularımızla da  paylaşabilir misiniz acaba?

Kızım Duru ilk günlerden itibaren çok gazlıydı. Normalde koliğin başlaması yaklaşık 3. haftada olmalıydı ancak Duru ilk haftadan itibaren deliriyordu. Bir sabaha karşı (sanırım 8 veya 9 günlüktü) çığlığı ile uyandık. Çocuk doktoru olarak nice gazlı bebeği takip etmiş biri olmama rağmen ben bile korktum. Bir baktık ki karnı davul gibi ve delicesine çığlıklar atıyor. Hemen elime bir tıbbi eldiven geçirip anal muayene yaptım. Parmağım zor girdiği gibi elimi çektiğim anda kakası gazla beraber 1 metreye fışkırdı. Dakikalar içinde de rahatladı: Kızımızda anal darlık vardı…

Erdem  Bey çocuklarda dışkılama veanüsün çalışma mekanizmasından  bahseder misiniz?

Sindirim sisteminin son kısmı anüstür. Anüs aslında halka şeklinde bir kas grubudur. Anüsün hemen içerisindeki düz bağırsakta biriken dışkının basıncı belli bir dereceye ulaşınca düz bağırsak kasılır, anüs gevşer ve dışkılama cereyan eder.

İşte anal darlığı basitçe özetlemek istersek anüsün gevşeyememesi durumudur. Bunun nedeni ise anüs kapatıcı kasların en içte bulunan sfinkter denen halkasının sert ve sıkı olmasıdır. İç basınç çok yüksek değerlere çıkınca az miktarda gazla beraber dışkı atılır ama basıncın düşmesiyle beraber anüs hemen sıkışır. Bebek, kakasının tamamını yapamadığı ve gazını da tam olarak çıkaramadığı için rahatlayamaz. Burada bebeğin sık sık ama az az kaka yaptığını, gazının beklenenden şiddetli olduğunu, kakanın fışkırır gibi çıktığını görüyoruz. Birçok aileyi ve hatta hekimi yanıltan, bebeğin uzun süre kaka yapmıyor olmamasıdır. Bebek bu yaşta sadece anne sütü veya mama aldığı için kaka kıvamı cıvık olduğundan kakayı güç bela da olsa sık sık yapar, bu da doktora ve aileye “kabızlık değil” dedirten bir faktördür.

Makattaki bu darlık durumuna  nasıl tanı koyabiliriz?

Kesin tanı için anüs parmakla muayene edilmelidir. Hastalık, anal halkanın doktorun parmağını sıkma derecesine göre hafif, orta veya ağır olarak ayrılır. Burada kafa karıştırabilecek birkaç noktayı vurgulamak gerektiğini düşünüyorum: İlk olarak doktorun bu konuda bilgili ve tecrübeli olması önemli. Hiç anal muayene yapmamış, bu konuyu tam bilmeyen bir hekim, doğal olarak yanılabilir. Ayrıca hekimin elinin iriliği de önemlidir. Son olarak anal darlığın olup olmadığı, varsa derecesi de parmak ucunun hissedilmesine bağlı olduğu için bazılarına göre subjektif olarak kabul edilmektedir.

Makat darlığı tedavisinde ne  gibi yöntemler öneriyorsunuz?

Hafif darlık vakalarında tedavi gerekmeyebilir. Zamanla sıkıntının devam edip etmediği yakından gözlenip gerekirse 2 hafta sonra anal muayenenin tekrarı gerekir.Orta ve ağır derecede darlıkların tedavisinde ise anal kanalı genişletecek ve anal sfinkteri gevşetecek dilatasyon işlemi gerekir. Dilatasyonun nasıl yapılacağını burada açıklamayı doğru bulmuyorum; maalesef bilinçsiz bazı ailelerin internetle tanı koyup kendi kendilerine tedavi yaptıklarına tanık oldum. Bundan dolayı emin olamıyorsanız mutlaka bir çocuk cerrahına danışın.

Uzm.Dr.Anıl Yeşildal