Arif Damar, toplumcu yazının cesur yüreği...

Yeryüzü'nün ve toplumcu yazının cesur yüreği, Yaşar Kemal ağabeyin deyişiyle, ''Zamanımızın en iyi ve en cesur insanlarından'' ve Cumhuriyet'in 1940 kuşağı sonrasının, toplumcu gerçekçi şairlerinden, Arif Damar'ı 85 yaşında yitirdik... Sevenlerinin ve yakınlarının başı sağolsun.

Cenazesi 22.ekim. 2010 cuma günü, İstanbul Moda camiinden, öğle namazı ardından kalkacak ve Çengelköy mezarlığından sonsuzluğa, uğurlanacak......

Arif Damar, yaklaşık yediyüz yıllık bir geçmişe sahip, Gelibolu Yarımadası'nın gazi köylerinden Karainebeyli doğumlu... Birleşik Krallık gemilerinin 1915 yılında Çanakkale'ye başlattığı ilk saldırıdan tam onbeş yıl sonra, bir Temmuz sıcağında bu savaşkan topraklarda yaşama gülümsemiş bir çocuk yani...

Bu köy aynı zamanda, 1300'lü yıllarda Balıkesir Karasi Beyliği'nden gelen Türklerin yerleşimiyle bu günlere gelmiş, ''Ece Kavmi'' diye anılan tarihi bir köy... Şairin kullandığı takma isimlerden biri olan Ece Ovalı' da, şairin köylülerinin imece usulü hasat kaldırdığı Ece Ovası' ndan esinlenerek ürettiği bir isim!...

''Ben'' şiirinde, ozan şöyle ifade eder kendini:

“Bir kiremit parçasıyım ben
Yoksul bir evden
Bir çoban türküsüyüm
Bir kiremit parçasıyım kırılan düşen
Poyrazda yoksul bir evden
Bir çoban türküsüyüm ben
Poyraza karşı söylenen
Ulu düşün çatısı çatılırken
Bir kiremit parçası bir çoban türküsüyüm
Gözyaşından alın terinden
Bir kiremit sesiyim ben…”

http://tr.wikipedia.org/wiki/Arif_Damar 'da ozanın kısa yaşam öyküsünü

bulmamız mümkün...

Cengiz Kılıçer, “İlk Bakışta Arif Damar Şiiri”, adlı çalışmasında ondan şöyle söz eder:

''... Toplumsal gerçekçi anlayışta şiir yazan genç şairlerden biri olarak belirdi. Kavgacı ama barışçıl ve insancıl yanı ağır basan, dil öğelerini ve biçim kaygısını elden bırakmayan bir şiir kurmaya yöneldi. “Yeryüzü” dergisinde bu çabanın başarılı şiir örnekleri yayınlandı. “Arif Barikat” takma ismini kullandığı bu dönem şiirlerini 1956’da “Günden Güne” adlı kitabında topladı. Kitap basıldıktan 5 ay sonra toplatıldı ama beraat etti. Sonraları İkinci Yeni şairlerinin yanında, imgeye ağırlık veren, biçim ve dil araştırmalarına girmiş bir şair olarak göründü. Bu yönüyle 1940 kuşağı adıyla anılan şair arkadaşlarından ayrılır. 1956 sonrası şiirlerinde ise geçirdiği her iki dönemin ortak özellikleri dikkat çeker. “Arif Hüsnü”, “Ece Ovalı” takma isimlerini de kullandı, düzyazı yazılarında şiirle ilgili düşüncelerini anlattı. Ulus ve Tanin gazetelerinde makaleler yazdı. Behçet Necatigil’in saptamasıyla: “Toplumsal içeriği yoğun, dilde, biçimde dikkatli, titiz şiirleriyle tanınan” ozan “Arif Damar erken yaşlarında tercihini eşitlikten, özgürlükten, sosyalizmden yana yapmıştır....

”İlhan Berk, onu “Bir Soğuk Demirci” olarak imgelediği çalışmasında, özetle şunları söyler:

“Arif Damar’ı, şiirini düşününce bazı insanların ozan olarak yaratıldığına daha bir inanıyorum. Bu ayrıcalık, önce onun bu dünyada uğradığı nice acıya, yokluğa, haksızlığa karşın, ozanlığını sürdürmesi, sonra da bu dünyada tuttuğu her işte şiirin elini bırakmamasıdır, diyorum. Öte yandan, o bu ayrıcalığa hiç yaslanmamıştır. Kendini şiirin bir ağır işçisi olarak görmüştür. (...)
Onun bu ağır işçiliği, yaşamı, bu yaşam içindeki dünyayı yorumu, algılaması, onunla çarpışması, hesaplaşması, onu değiştirmek istemesi, şiirin dış savaşımları gibi kalmamış, şiirin de bir söz sanatı olduğunu, bunun da bir işçilik istediğini, bir sanat yapıtının eninde sonunda bir dil yapıtı olduğunu, ne söylendiğinden önce, nasıl söylendiğinde toplandığını görmezlikten gelmemiştir. (...)
Toplumcu şiirdeki yeri bence asıl, tekdüzeliğe hem içerik, hem biçim bakımından karşı çıkmasındandır her şeyden önce. Dünyayı ve insanları bütün yönleriyle görmeye çalışır. Bu yüzden yaşamın dört yol ağızlarındadır şiiri, otağını oralara kurar. (...)
Biliyoruz ki, onca dağbaşlarında ateş yakmasına, yıkıntılar içinde dolaşmasına, kapalı çeşmeleri açmasına karşı, bağırmaz şiiri. Hiç mi bağırmaz? Bağırır elbet, ama içten içten işler, yeraltı suları gibi yavaş yavaş baş verir. Bir soğuk demircidir sanki, öyle kurumsuz, tok insancadır.”

YAPITLARI:

ŞİİR:

Günden Güne 1956
İstanbul Bulutu 1958
Kedi Aklı 1959
Saat Sekizi Geç vurdu 1962
Alıcı Kuş 1966
Seslerin Ayak Sesleri 1975
Alıcı Kuşu Kardeşliğin 1976
Ölüm Yok ki 1980
Ay Ayakta Değildi 1984
Acı Ertelenirken 1985
Yoksulduk Dünyayı Sevdik 1988
Alıcı Kuşu Kardeşliğin 1990
Ay Kar Toplamaz ki 1980
Eski Yağmurları Dinliyorum 1995

Kitaplar Kitabı 2000

Kırık makara seçmeler, 2004

Külliyen Red Toplu Şiirler, 2004

ÖDÜLLERİ:
İstanbul Bulutu ile 1958 Yeditepe Şiir Ödülü

Onun bir şiiriyle tekrar buluşalım:

Yoksulduk Dünyayı Sevdik

Öyle uzak
Gitgide
Öyle güzelleşti ki
O yüzü hiç görmedim
Hiç yaşamadı sanki

Tülin'in yüzündeki
Duru gizellik
Nasıl da benzer
Ben kırgın
Küskünken
Evsiz barksız bir anının
Puslu
Kırık
Yerinden düşmüş camındaki

Güneşsiz bir kış akşamındaki
İnce
Solgun
Esmer

Nasıl da benzer
Ben kırgın
Küskünken
Kimselere görünmeden
Dönüp dönüp baktığım

Saksılara
Deniz kabuklarına
Kitap yapraklarına baktığım

Ama zor
Ama kolay
Tavanda bir yarımay

Nasıl da benzer
İnce
Solgun
Esmer

Ben kırgın
Küskünken
Evsiz barksız bir anının
Puslu
Kırık
Yerinden düşmüş camındaki
Güneşsiz bir kış akşamındaki
Tülin'in yüzündeki
Duru güzellik

Ama zor
Ama kolay
Yoksulduk
Dünyayı sevdik

Tavanda bir yarımay

Yolunuz güzel havalarda, Gelibolu Yarımadası'na düşerse, Karainebeyli köyüne uğramalı... Hem bu ülkeyi kurtarmak için, emperyalist, yedi düvele karşı savaşıp, kanlarını döken insanlarımızı anmalı, hem de köyün yüzelli yıllık kahvesinde bir çay içip, hayırlı evlatlar yetiştiren o topraklardan, Saroz'u kızıla boyayayan güneşin batışına bakmalı... Akşama kalırsanız, köyün tepeleri arasında zaman zaman nur gibi parladığı söylenen bir ışığı da görmeye çalışmalı!... O eski, Türkiye İşçi Sınıfı' nın, sanat emekçisi, Arif Barikat' ı da saygıyla, anmalı... Toprağı şimdiden ışıkla dolsun.

21.ekim.2010 / Tarabya,