Atatürk'ün Avrupa'ya gönderdiği gemi

Yerel ürünlerin bulunduğu dükkanlar bana hep Atatürk'ü hatırlatır. Neden mi? Atatürk 1926 yılında ülkemizi tanıtmak amacıyla Anadolu ve Trakya'nın yerel ürünlerini bir gemiyle Avrupa'ya göndermiştir.

Karadeniz Gemisi Projesi, Cumhuriyet'in ilanından üç yıl sonra Atatürk'ün önerisiyle hayata geçirildi. “Karadeniz” gemisi 1926 yılında yola çıktı. Türkiye'yi tanıtan çeşitli ürünlerin sergilendiği gemi, 12 Haziran 1926 tarihinde İstanbul'dan demir aldıktan sonra 12 ülkede 16 şehri ziyaret etti. Karadeniz Gemisi, 86 günde 10 bin mil yol kat ettikten sonra 5 Eylül 1926 tarihinde İstanbul'a döndü.

1926 yılında, Türkiye’nin tanıtımı amacıyla hayata geçirilen, ancak zaman içinde unutulup giden “Karadeniz Gemisi” projesinin anısına belgesel de yapıldı. Belgesel için araştırma yapan 12 kişilik ekip, 24 aylık süreçte Türkiye’den ve yurtdışından 176 arşiv, 600’e yakın kitap ve gazetenin yanı sıra, binlerce belge ve fotoğraf taradı, 128 kişiyle görüşme yaptı. Karadeniz, ne yazık ki kendi sularında unutulmuş, dönemin gazeteleri dışında, tarih sayfalarında hak ettiği yeri bulamamıştı. Çoğu yabancı kaynaklardan sınırlı sayıda fotoğraf, görüntü ve yazı temin edilebildi. Türkiye’nin bugün bile sıkıntısını çektiği “kendini tanıtma” çabasının sembolü olan Karadeniz, yıllar sonra bu belgeselle hayat buldu.

Seyr-i Türkiye Belgeseli, ülkemizi Avrupa’ya tanıtmak amacıyla Cumhuriyetin ilanından üç yıl sonra Atatürk’ün önerisiyle hayata geçirilen seyyar sergi projesinin hikayesini anlatıyor. Seyr-i Türkiye Belgeseli, Türk toplumunun modernleşme sürecinde oluşan yeni kimliğini tanıtmak amacıyla görevlendirilen Karadeniz gemisinin, Karaköy’den Leningrad’a uzanan yolculuğunu gün ışığına çıkarıyor. Belgeselde, uğranılan limanlardaki sıcak karşılamalardan satılan ürünlere, düzenlenen balolardan Riyaset-i Cumhur Orkestrası’nın konserlerine kadar, Avrupalıların Türklerle karşılaşmasında ortaya çıkan şaşkınlık, sevinç ve saygının boyutları sergileniyor. Çoğu yabancı kaynaklardan temin edilen sınırlı sayıdaki fotoğraf, görüntü ve yazılardan oluşturulan belgeselin "You Tube"'de yedi bölümünü seyredebilirsiniz.

Karadeniz Gemisi Hakkında;

*  Atatürk gemiyi Mudanya'da ziyaret etti ve çok beğendi.

*  4.731 gros tonluk Karadeniz gemisi, Avrupa yolculuğu öncesinde Haliç’e alınarak 3 ay boyunca bakım ve onarımdan geçti. Sefer kabiliyetini artırmak amacıyla her yeri elden geçirilen gemide, taksimatı Mimar Asım Bey tarafından yapılan satış ve numune daireleri oluşturuldu.

*  Satış dairesine tekel ürünleri, İş Bankası şubesi, Kütahya Çinileri, halılar, Hacı Bekir lokumları, kehribar ve kıymetli taşlarla yapılmış süslemeler, yerli bezler ve işlemeler, sanayi nefise meşheri ve antikalar yerleştirildi. Numune dairesinde ise hububat, tıbbi ilaç, ahşap ve deri mamulleri, Beykoz fabrikası ürünleri, madenler, Bursa ve Hereke kumaşları teşhir edildi.

*  Geminin sigara salonu, istihbarat bürosu olarak ayrıldı. Kışlık bahçesine TCDD’nin reklamları kondu.

*  Kamaralarda çalışacaklar, güverte ve makine görevlileriyle birlikte toplam 125 kişilik bir kadro oluştu.

*  95 kişilik sergi heyeti ve memurlarının yanı sıra, 47 kişilik Riyaset-i Cumhur Orkestrası, iaşe işleriyle meşgul olan 18 kişi de dahil edildiğinde, sefere toplam 285 kişi katıldı.

*   Limanlara giriş-çıkış için 44 kılavuz kaptanın eşlik ettiği Karadeniz gemisinin seferi, 40 gün 16 saati seyir, 16 gün 6 saati limanda olmak üzere toplam 86 gün 22 saat sürdü. 2.778 ton kömür tüketerek 9.986 deniz mili kat eden gemi, 12 Avrupa ülkesinin 16 limanına uğradı.

*  Sırayla, Bona, Barselona, La Havre, Londra, Amsterdam, Hamburg, Stokholm, Helsinki, Leningrad, Danzig, Gyndia, Kopenhang, Anvers, Marsilya, Ceneva, Napoli limanlarına uğradı.

*  Gemide 16 balo düzenlendi, 36 ziyafet yapıldı.

*  Limanlarda izdihamla da ilgisizlikle de karşılaşıldı.

*  Sefer masraflarının 600.000 lira olduğu, bütün limanlarda gemiyi ziyaret edenlerin 65.000 kişiye ulaştığı tahmin ediliyor.

Her üründe aynı markaları görmeye alıştığımız küresel dünyada, yerel ürünlerin önemi ortaya çıkıyor. Atatürk'ü araştırdıkça ve daha iyi tanıdıkça, Atatürk bizleri şaşırtmaya ve daha da hayran bırakmaya devam ediyor.

Kaynaklar : deniz haber.com, ntvmsnbc.com, isteataturk.com.