Bilim mi? İlim mi?

Materyalist bakışlı BİLİM

Bilimsel araçları[1] ve referansları[2] kullanarak bilinmeyeni bilmek[3] için sistematik ve disipliner çalışmalar yapmak üzere kurgulanmış zeki bir bilgisayara benzetilebilir. İnsan güdümünde çalışır ve ürünü vukuftur[4].

Bilim insanının amaçları, toplum refahı ve bazen de nefis tatminidir (Merak, saygınlık, v.b). Bilim insanı, aklı ve niyeti ile bilimi kullanır.  

Bilim, gerçeği arayıştan ibarettir, kesinliği arayıştan değil, yanılabilir[5]. Olağan, tekrarlanabilir ve kurala dayalı olgularla ilgilenir[6]. Sebeplere, deneye ve delile dayanır[7]. Güvenilebilirlik, test edilebilirlik, genellik, yenilik, doğruluk, hassasiyet ve kavramsal basitlik değerlerine sahiptir; bilimle uğraşanlar bakımından da ahlaki ve sosyal değerlerden muaf değildir.[8]

Bilim, sistematik ve disipliner çalışmasını aşağıdaki kurallara[9] göre yapar:

1.      Olgusallık: Bilim, olgulara (Olayın gözlemlenmiş sonucuna) yönlenerek doğrulanabilir olan ifadeleri[10] inceler.

2.      Mantıksallık: Bilimsel ifadeler, mantıksal açıdan doğru çıkarımlar ile ulaşılmış, çelişkisiz ifadeler olmalıdır.

3.      Objektiflik: Bilim, öznel[11]ifadeler ile değil nesnel[12]ifadeler ile ilgilenir.

4.      Eleştirellik: Bilimdeki mevcut her kuram yeni olgular ışığından çürütülebilir veya değiştirilebilir; her kuramın yerini başka bir kurama bırakabilir.

5.      Genelleyicilik: Bilim, benzer olgular ile ilgili genel kurallar ve bağıntılar bulmaya çalışır.

6.      Seçicilik: Bilim, ilgilendiği olguyla etkileştiğini algıladığı olgularla ilgilenir. 

7.      Realistlik: Buna göre dış dünya özneden bağımsız ve gerçektir.

8.      Rasyonalistlik: Buna göre dünya anlaşılabilir ve akla uygun bir dünyadır. Bu nedenle olguları akıl yolu ile kavramaya elverişli bir düzeni vardır.

9.      Nedenselcilik: Buna göre doğadaki her şeyin bir nedeni vardır, doğadaki bütün olgular arasında neden-sonuç ilişkisi bulunur.

10.   Nicelcilik: Buna göre var olan her şey ölçülebilirdir.

İslâmi bakışlı BİLİM = İLİM

Bilimsel araçları[13] ve referansları[14] kullanarak bilinmeyeni bilmek[15] için sistematik ve disipliner çalışmalar yapmak üzere kurgulanmış zeki bir bilgisayara benzetilebilir. İnsan güdümünde çalışır ve ürünü bulgudur[16].  

Bilim insanının amaçları, Hakikat Bilgisinin[17] idraki (özümlenmesi), nefis terbiyesi, irşad[18] ve toplum refahıdır. Bilim insanı, aklı, hikmet yetkinliği[19] ve niyeti ile bilimi kullanır; mantık ve felsefeden de yararlanır. Bilimin bulgularını Hakikat Bilgisine uyumluluğuna veya çelişmemesine bakarak vukufa dönüştürür.  Materyalist bakışlı bilimin Hakikat Bilgisine ters düşmeyen bulgularını da kabul eder.

Bilim insanı ve bilim, sistematik ve disipliner çalışmasını aşağıdaki kurallara göre yapar:

1.      Olgusallık: Bilim, olgulara (Olayın gözlemlenmiş sonucuna) yönlenerek doğrulayabileceği bilimsel ifadeleri[20] inceler.

2.      Mantıksallık: Bilimsel ifadeler, mantıksal açıdan doğru çıkarımlar ile ulaşılmış, çelişkisiz ifadeler olmalıdır.

3.      Objektiflik: Bilim, öznel[21]ifadeler ile değil nesnel[22]ifadeler ile ilgilenir.

4.      Eleştirellik: Bilim, bulgularını yenileriyle çürütebilir veya değiştirebilir.

5.      Genelleyicilik: Bilim, benzer olgular ile ilgili genel kurallar ve bağıntılar bulmaya çalışır.

6.      Seçicilik: Bilim, ilgilendiği olguyla etkileştiğini algıladığı olgularla ilgilenir.  

7.      Hakikatçilik:Buna göre bilimin bulgularının Hakikat Bilgisi karşısındaki durumuna (Hakikat Bilgisininin tezahürleri olup olmadığına, uyumuna ve çelişme durumuna) bilim insanı karar verir. Kararlarındaki isabet hikmet yetkinliğine ve icma[23] niteliğine bağlıdır. Kararlar, yeni olgu ve bulgularla değiştirilebilir.

8.      Rasyonalistlik: Buna göre yaratılanların bilim insanı tarafından idrak edilebilir düzeni vardır. Bilimin bulguları idrake yardımcı olur.

9.      Nedenselcilik: Buna göre yaratılanların (varlıkların, olayların, olguların) nedenleri vardır, aralarında neden-sonuç ilişkisi bulunur.

10.   Nicelcilik: Buna göre bilimin araçları ile algılayabildiği her şey ölçülebilirdir.