Bitcoin

1630’lu yıllarda Hollanda’da savaşlar bitmiş, ekonomi tekrar canlanmaya başlamıştı. Bu canlanma beraberinde hisse senedi ve gayrimenkul fiyatlarında da yükselişlere neden olmuş, sayısız rant kapılarını ardına kadar açmıştı. Bundan, Kanuni Sultan Süleyman zamanında Hollanda büyükelçisi tarafından İstanbul’dan alınıp, Hollanda’ya getirilen lüksün ve statünün sembolü haline gelmiş lalede payını almıştı.

Talep o denli muazzamdı ki, lale soğanı fiyatları, bir çalışanın bir yıllık kazancına eşdeğer bir seviyeye ulaşıvermişti. Birçok kişi bu sebeple zengin olmuş, olmayanlarsa olma hayaliyle artık geleceğe dönük sözleşmeler imzalamaya başlamıştı. Bu da fiyatların daha fazla yükselmesine neden olmuş, yaklaşık 1 yıl gibi bir sürenin sonunda da lale sözleşmelerinin alıcısı kalmadığı anlaşılmıştı. Balon patlamıştı. Birçok kişi büyük zararlara uğramış, alıcılar alacaklarını tahsil edememiş ve tüm ülke derin bir ekonomik krizin içine sürüklenmişti.

Tarihte bunun gibi sayabileceğimiz varlık balonlarının patladığı birçok krizler yaşanmıştır. 1929’da büyük buhran, 1987’de kara pazartesi, 1997’de asya mali krizi, 2008’de ABD’de başlayan küresel ekonomik kriz yalnızca birkaçıdır. İnsanoğlu aldığı birçok kararda olduğu gibi bu tip bir anda zengin olma, hırs gibi duygularla bezenmiş, madalyonun ötekini yüzünü (balonların patlaması) görmek istememesi veya göremeyişiyle almış olduğu duygusal kararlarla hüsranlar yaşamıştır.

Her ne olursa olsun ve ne karar alıyorsak alalım bunu mantık terazisine koymadan işlemeyelim. Tarih tekerrürden ibaret olup iki tür insan çıkıyor ortaya;

1-      Duygusal kararlar alanlar,

2-      Duygusal kararlar alan insanlardan faydalananlar.