CACIK DEYİP GEÇMEYİN...

Geçmişi bir asır öncesine dayanan, Van mutfak kültürünün önemli parçası olan kahvaltı salonlarının eski orijinal isimi Süt Evi'ydi. Süt Evi'nde serpme kahvaltı olmazdı. Tereyağı bal, kaymak bal, peynir, cacık, yumurta, Van çöreği, kavut, murtuğa'nın yanı sıra Van'a özgü menü vardı.

Menü mütevazi, doğal ama lezzetli ve hesaplıydı. İşetme sahipleri işeriyle tanınır bilinirdi. Örneğin Sütçü Nusret, Sütçü Fevzi, Sütçü Hamit, Sütçü Kurban, Sütçü Ali Asker, Sütçü Paşa, Sütçü Yusuf...

Turizm ve gastronomi kültürünün yaygınlaşmasıyla birlikte 1970'li yıllardan itibaren süt evlerinin ismi zenginleşen menüyle birlikte kahvaltı salonuna dönüştü.

Kimi kahvaltı salonları müşterilerine orijinal Van ürünleri sunarken kimi kahvaltı salonları ise ticari kaygılarla kahvaltı kültürünü dejenere etmekten çekinmedi, çekinmiyor da.

Orijinal kahvaltı salonlarının menüsü mevsimine göre değişiklik gösterir. Yaz aylarında havaların sıcak olması nedeniyle yağlı ağır yemeklerden kaçınan Vanlılar, kahvaltı salonlarında öğlen öğününde yoğurttan yapılan cacığa bir miktar ekmek doğrayarak karın doyurmaya çalışır. İçine buz atılan cacık, serinlik verirken ardından tatlı bir uyku getirir. Eskiden öğlen saatinde kahvaltı salonları cacık yiyenler ile dolup taşardı.

Kış aylarında öğlen vakti tahin bal ve yanında bir dilim Van peynirinin lezzetine doyum olmaz.

Bugün arkadaşlarla cacık yemek istedik.

Kahvaltı salonlarını gezdik.

Cacık yapan kahvaltı salonu bulmadık. Ama ısrarla aradık. Sonunda cacık yapan kahvaltı salonu bulduk.

Bu arada hatırlatalım...

Van da iki türlü cacık var.

Biri tereyağı yapıldıktan sonra geride kalan ayranın kaynatılması ile elde edilen... İçine dere otu, acı sivri biber, maydanoz ve tereyağı karıştırılarak yapılarak kahvaltıda tüketilen cacık.

Diğeri de salatalık, sarımsak, dere otu, maydanoz katılarak yoğurttan yapılan cacık.

Cacık, basit bir yiyecek olarak görülebilir. Ama her tereyağının ayranından,her yoğurttan cacık olmaz.

Van yemek kültüründe ve halk edebiyatında cacık önemli bir yere sahiptir. Vanlılar işe yaramayan, vizyonu olmayan, zamana oynayan, yeteneksiz, boş lafın ve görüntünün ötesinde umut vermeyen biri için " Bundan bir cacık olmaz" tanımında bulunurlar.

O nedenle sakın cacık deyip geçmeyin.