ÇOCUKLARDA TİK BOZUKLUKLARI

Tik, istemli çalışan kaslarımızda kontrolümüzün dışında belirli aralıklarla ortaya çıkan kasılmalara verilen isimdir ¹. Tikler, motor ve vokal tikler olmak üzere ikiye ayrılır. Motor tikler; baş sallama, göz kırpma, omuz silkme gibi istemsizce tekrarlayan davranışlardan oluşur. Vokal tikler ise genizden çıkan sesler, boğaz temizleme sesi gibi istemsizce tekrarlayan sesler çıkarmaktan oluşur.

Tik bozuklukları, erkek çocuklarında kız çocuklarından daha fazla görülür. Genellikle 7-11 yaş arasında başladığı gözlemlenmiştir.

Tiklerin bir kısmı gelip geçici ve basit tipte görülür. Bu tür tikler bir yıldan fazla uzun sürmez ve artma, azalmalarla seyreder.  Kronik, yani uzun süreli tikler ise bir ya da birden fazla vokal veya motor tiklerin bir yıldan daha fazla sürdüğü ve yoğunlukla boyun, baş gibi vücudun üst bölümlerinde görüldüğü bir durumdur.

Tiklerin oluşma nedenlerine baktığımızda genetik yatkınlığın önemli bir rol oynadığını görürüz. Tik bozukluğu olan bir çocukta öncelikle anne veya babada benzer bir durum olup olmadığının araştırılması gerekir. Gelip geçici tikler genellikle çevresel stres faktörlerinden etkilenirken, kronik diyebileceğimiz daha uzun süreli tikler ise genetik ve nörokimyasal kaynaklı olabilir.

Psikolojik kökenli tiklerin kaynağını araştırdığımızda, küçük yaşlarda başlayan ve süregelen kaygı ve tedirginlik hissinin tiklerin oluşmasında önemli bir rol oynadığını görürüz. Aile ortamı çatışmalı, güvensiz olan çocuklarda veya ebeveynlerin fazlaca baskı kurduğu durumlarda çocuğun yaşayabileceği ani korku, öfke, heyecan ve acı gibi duyguların sonucu olarak tikler oluşabilir ² .

Çocuklarda tikler gözlenmeye başlandıktan sonra bir uzman psikoloğa veya çocuk psikiyatristine başvurmak gerekir. Uzman tarafından tiklere neden olabilecek genetik veya psikolojik faktörler belirlendikten sonra ilaç tedavisi mi yoksa psikoterapi, oyun terapisi gibi bir tedavi yönteminin mi daha uygun olduğuna karar verildikten sonra tedaviye başlanır.

Yazar: Uzman Klinik Psikolog İpek Gökozan, Madalyon Psikiyatri Merkezi

www.ipekgokozan.com

Referanslar:

1- Yavuzer, H., Çocuk Psikolojisi, Remzi Kitabevi, 2012.

2- Köknel, Ö. Ailede ve Toplumda Ruh Sağlığı, Hür Yayın, İstanbul,1982.