Çoklu Kişilik (Dissosiyatif Kimlik) Bozukluğu

Çoklu kişilik bozukluğunu daha iyi anlayabilmek için öncelikle "Dissosiyatif" yani çözülme bozuklukları kavramını biraz bilmek gerekir.

Dissosiyatif bozukluklar bireyin bütünlüğünü parçalayıcı, bölücü bozukluklardır. Bu bozukluklar söz konusu olduğunda birey stres ya da kaygıyı azaltarak kendi kişiliğinden kaçar. Bireyin bilinci bölümlere ayrılır ve ilişkisiz bir biçimde işlemeye başlar.

3 temel dissosiyatif bozukluk vardır.

     1) Kimlik Çözülmesi Bozukluğu (Çoklu kişilik)

     2) Unutkanlık Çözülmesi (Dissosiyatif Amnezi)

     3) Kendine Yabancılaşma (Depersonalizasyon) / Gerçekdışılık (Derealizasyon) Çözülmesi

1) Kimlik Çözülmesi Bozukluğu (Çoklu Kişilik, Dissosiyatif kimlik bozukluğu): İki ya da ikiden çok ayrı kişilik durumu ile belirli kimlik bölünmesine denir. Bu durum, kimi kültürlerde cin çarpması yaşantısı olarak tanımlanır.

- Bireydeki ayrı kimliklerin sayısı en sık 2-10 arasında görülür.

- Bir kişilikten diğerine kaymalar ise genellikle aniden olur.

- Kişilikler birbirini tanımazlar, birbirlerinden habersizdirler, birbirinin yaptığı eylemleri tümden unuturlar ve genellikle zıt özelliklere sahiptirler; Temel kişilik kibar, sakin ve temkinli ise, ikinci kişilik kaba, faal ve uçarı bir özellik gösterir. 

- Çoklu kişilik bozukluğunda hasta; kimlik, hafıza ve bilincini tek bir kişilikte toplamakta zorlanır.

-  Bu hastalıkla yaşayan kişilerin kişisel geçmiş, insanlar, mekanlar, olaylara dair hafızalarında ciddi boşluklar bulunur.

- Kadınlarda erkeklere oranla 8-9 kat daha sık görülür.

- Çoklu kişilik bozukluğu yaşayan kişilerde genelde fiziksel veya cinsel istismara uğramış kişiler olarak karşımıza çıkmaktadır. 

- Çoklu kişilik bozukluğu olan kişilerde genellikle travma sonrası stres bozukluğu da görülebiliyor.

- Uzmanlar hastalığın kalıtımsal özelliklerine de dikkat çekiyor. Öyle ki, yapılan birçok çalışma çoklu kişilik bozukluğu hastası olan kişilerin biyolojik akrabalarında aynı hastalığın görülme sıklığının, diğer insanlara göre daha yüksek olduğunu gösteriyor. 

DSM V-TR Çoklu Kişilik (Kimlik Çözülmesi) Bozukluğu Tanı Ölçütleri

  Kimlikte bu bölünme, kendilik duyumunda ve eylemlerini yönetebilirlik algısında sürekli ve belirgin olarak bozulmasını kapsar. Duygulanım, davranış, bilinçlilik, bellek, algı, biliş veya duyusal-devinsel işlevsellikte bununla ilişkili değişiklikler bulunur. Bu belirtiler, başkalarınca gözlenebilir ya da kişi bunları bildirir.

  Sıradan bir unutkanlıkla açıklanamayacak bir biçimde, günlük olayları, önemli kişisel bilgileri ve/ya da örseleyici (yıpratıcı) olayları anımsarken yineleyici (tekrarlayıcı) boşluklar vardır.

  Bu belirtiler, klinik açıdan belirgin bir sıkıntıya ya da toplumsal, işle ilgili alanlarda ya da önemli diğer işlevsellik alanlarında işlevsellikte düşmeye neden olur.

Tedavi

Çoklu kişilik bozukluğunun başlıca tedavisi uzun süreli psikoterapiden geçiyor. Tedavinin hedefinde ise farklı kişiliklerin parçalanıp, daha sonra tek bir karakterde birleştirilmesi yer alıyor. Hastalığın tedavisi için özel bir ilaç bulunmuyor ancak uzmanlar antidepresan, anksiyeteyle mücadele eden veya sakinleştirici özelliğine sahip ilaçları, hastalığa bağlı diğer semptomların hafifletilmesi için önerebiliyor.

- Çoklu kişilik bozukluğu ile ilgili çok meşhur videoda linktedir: https://www.youtube.com/watch?v=Ac8YTty4jSk

- Çoklu kişilik bozukluğuyla ilgili geçmişte çok meşhur bir film: "Fight Club" Ayrıca yeni iyi bir film ise; "Split" Mutlaka bu iki filmi izleyin derim...