Damızlık koyun ve keçi safkan yetiştiriciliğinde elle aşım dönemi

Gıda Tarım Ve Hayvancılık Bakanlığı 9 Şubat 2013 tarihli Resmi Gazete’de Safkan Damızlık Koyun ve Keçi Yetiştiriciliği hakkında 2013/2 numaralı yayınladığı tebliğde safkan koyun ve keçi yetiştiriciliğinde kayıt tutma, ilgili olduğu ırk ile ilgili sertifika düzenleme yetkisini koyun ve keçi üreticileri merkez ve yerel birliklerine verdi.

Bu tebliğin ilginç ve doğru bir yanı Damızlık Sığır Yetiştiriciliğinde spermalama zorunlu iken safkan koyun ve keçi yetiştiriciliğinin ırk ıslahı, takibinde hem spermalama hem de ‘’elle aşım ‘’ ile üreyen hayvanlar da kayıt altına alınacak..

Yayınlanan tebliğin 5.maddesinde (3) Bakanlık, birliklere teknik, sağlık hizmetleri ve eğitim konusunda gerektiğinde destek ‘’sağlayabilir.’’ denilmektedir.

Ülkemizde koyun ve keçi yetiştiriciliğinde merkezi bir birlik olsa da yerel ve merkezi birlikler oldukça zayıf mali yapıya sahip olduklarından bu kayıtları tutacak yetişmiş uzman personel çalıştırmaları oldukça güç görünüyor.

Damızlık Sığır Yetiştiricileri Merkez Birliği ve yerel örgütleri oldukça güçlü bir mali yapıya sahip olmalarına rağmen Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı yine de Bakanlığın uzman personellerini DSYMB’ nde görevlendirerek teknik destek sağlıyor.. Türkiye de en çok büyük baş hayvan sayısına sahip bir ilimizin yerel damızlık sığır yetiştiricileri birliği sadece aylık banka faiz geliri çeyrek milyonu aşıyor. Damızlık Sığır Merkez Birliği ve/veya yerel birlik yöneticileri oldukça da yüksek maaş alıyorlar. Yerel bazı damızlık birlikleri kazançlı bir alan olan spermalama hizmetini kendi veterinerleri ile sunarken aynı veterinerlerine hayvan hastalıkları ile ilgili veteriner hekimlik hizmeti sundurmuyorlar..Bu konuda Veteriner Hekimler odaları ile görev alanı münakaşası yaşanıyor.

Yayınlanan tebliğin 5. Maddesine  ‘’Bakanlık, birliklere teknik, sağlık hizmetleri ve eğitim konusunda gerektiğinde destek ‘’sağlayabilir ‘’ yerine sağlar kelimesini kullanmamasının sebebi bakanlık olarak kendini yapılması gereken destek konusunda zorunlu tutmak istemediği görülüyor..

Bu Tebliğin amacı; safkan damızlık koyun ve keçi yetiştiriciliği ile bunlara ait sperma, ovum, embriyo üretimi, uygulanması ve ticareti konularını düzenlemek iken her yaştaki safkan damızlık koyun ve keçinin; soy kütüğüne kayıt şartlarını, kayıt için gerekli bilgileri, ırka özgü performans değerlendirme metotlarını ve kriterlerini, damızlık koyun ve keçilerin ve bu hayvanlara ait sperma, ovum ve embriyoların her aşamadaki kayıt ve belgelendirilmelerini kapsıyor.

5/12/2011 tarihli ve 28133 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Hayvanlarda Soy Kütüğü ve Ön Soy Kütüğü Esasları Hakkında Yönetmelik, 8/12/2011 tarihli ve 28136 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Suni Tohumlama, Tabii Tohumlama ve Embriyo Transferi Faaliyetleri Hakkında Yönetmelik, 24/12/2011 tarihli ve 28152 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Sperma, Ovum ve Embriyo Üretim Merkezlerinin Kuruluş ve Çalışma Esasları Hakkında Yönetmelik, 2/12/2011 tarihli ve 28130 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Koyun ve Keçi Türü Hayvanların Tanımlanması, Tescili ve İzlenmesi Yönetmeliğine dayanılarak yayınlanan bu tebliğin AB Komisyonun; Avrupa Birliğine Safkan Damızlık Koyun ve Keçi Yetiştiriciliğine İlişkin 89/361/EC sayılı direktifine, Safkan Koyun ve Keçi Yetiştiriciliğinde Soy Kütüklerine Giriş Yönetimi Kriterine ilişkin 90/255/EC sayılı, Safkan Damızlık Koyun ve Keçilerin Performansının İzlenmesi ve Genetik Değerlerinin Ölçülmesi için Kullanılan Yöntemlere ilişkin 90/256/EC sayılı, Damızlık Safkan Koyun ve Keçiler ve bu hayvanlara ait Sperma, Ovum ve Embriyolarının Damızlık Amacı ile Kayıt Kriterlerine ilişkin 90/257/EC sayılı, Safkan Damızlık Koyun ve Keçiler ve onlara ait olan Sperma, Ovum ve Embriyoları için Damızlık Sertifikalarına ilişkin 90/258/EC sayılı Komisyon Kararlarına paralel olarakhazırlandığı ifade edilerek Ana ve babası bilinen ve kayıt sisteminde kayıtlı damızlık hayvanlara Damızlık Belgesi verilmesini öngörüyor.

Ana-babası, büyükanne ve büyükbabası aynı ırka ait bir soy kütüğüne girişi yapılmış veya kayıt edilmiş, kendisi de bu soy kütüğüne kaydı yapılmış veya soy kütüğüne girişinin yapılabilmesi için ait olduğu ırka ait özellikleri taşıyan bir koyun ve keçiyi  Safkan Irk olarak nitelendiriliyor.

Tebliğ; Soy kütüğü ve ön soy kütüğü çalışmalarını İllerde; il müdürlüğü ve/veya birliklerin kurulduğu illerde, Merkez Birliğine üye ve Merkez Birliği aracılığıyla Bakanlıktan yetki almış olan birlik, ülke genelinde; Bakanlık ve/veya Bakanlıktan yetki almış Merkez Birliği, soy kütüğü ve ön soy kütüğü sisteminin gerektirdiği tüm işlemler; soy kütüğüne kayıtlı işletmelerde birlikler, ön soy kütüğüne kayıtlı işletmelerde il müdürlükleri ve/veya birlikler tarafından yapılacağını ifade ediyor.

Soy kütüğüne kayıtlı olmak isteyen koyun ve keçi yetiştiricilerinin birliğe müracaat ederek üye olması gerektiği, koyun ve keçi varlığına sahip olan kamu kurumlarının ise üyelik şartı gerekmeksizin bir protokolle merkez birliğine hayvanlarını kayıt ettirebilecekler.

Soy Kütüğüne Kayıt Kriterleri ise; Aynı ırkın soy kütüğüne kayıtlı ebeveyn ve cedde sahip olmasını, soy kütüğü kurallarına uygun olarak doğumdan sonra kimliklendirilmiş olmasını, soy kütüğü kurallarına uygun olarak oluşturulmuş bir damızlık belgesine sahip olma şartını öngörüyor.

Ön Soy Kütüğüne Kayıt Kriterleri ise; Yetiştirici Birliğinin , Soy Kütüğüne Kayıt Kriterlerinde  belirtilen özellikleri barındırmayan dişi ya da erkek bir hayvanın ön soy kütüğüne kayıt edilmesine karar verebileceği bildiriliyor. Böyle bir durumda bu dişi ise; Doğumunu takiben soy kütüğü kurallarına uygun şekilde kimliklendirme, ırk standartlarını karşıladığı, Merkez Birliğince oluşturulacak ve Bakanlık tarafından onaylanan kurulca tespit edilme, ön soy kütüğü kurallarında belirtilen minimum özellikleri taşımakoşulları sağlaması gerekiyor.

Annesi ve anneannesi ön soy kütüğüne, babası, dedesi, soy kütüğüne kayıt edilmiş olan bir dişi hayvan, soy kütüğüne kayıt edileceği, soy kütüğüne kayıtlı koç ve tekelerden, ön soy kütüğü veya soy kütüğüne kayıtlı koyun ve keçiler ile elle aşım sonucu elde edilen yavrular soy kütüğüne kayıt edilir hükmünü içeriyor.

 Kayıt edileceği soy kütüğünde aynı ırktan olan hayvanlardan farklı özellikler gösteren safkan damızlık koyun veya keçi, bu soy kütüğü birkaç sınıf içeriyorsa damızlığın kendi özellikleri ile örtüşen bölümüne, suni tohumlama ve embriyo transferi yapılan her koyun, keçi ve işletmesi ile ülke içerisinde yapılan tüm suni tohumlama ve embriyo transferi bilgileri soy kütüğü veya ön soy kütüğü sistemine kayıt edilmesi gerektiği bildiriliyor.

Tebliğ ayrıca soy kütüğü, ön soy kütüğü çalışmalarını, soy ve ön soy kütüğü veri çalışmalarını, ıslah programının nasıl yapılacağı, performans izlenme ve genetik değerlendirme, safkan üretim ve uygulama, idari yaptırımların genel esaslarını belirliyor.

Damızlık belge ücretlerinin bakanlığın uygun görüşü alınarak koyun keçi merkez birliğince belirleneceği bildiriliyor.

https://groups.google.com/group/cigsutureticileri